Nowa Wieś Zbąska
52°11′50″N 15°53′10″E/52,197222 15,886111| wieś | |
 Nowa Wieś Zbąska - Panorama | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
299[2] |
| Strefa numeracyjna |
68 |
| Kod pocztowy |
64-360[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PNT |
| SIMC |
0917106 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowotomyskiego  | |
Położenie na mapie gminy Zbąszyń  | |
| 52°11′50″N 15°53′10″E/52,197222 15,886111[1]
| |
Nowa Wieś Zbąska – wieś w Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie nowotomyskim, w gminie Zbąszyń[4]. Miejscowość leży pod zachodniej stronie przesmyku między jeziorem Błędno i Jeziorem Nowowiejskim[5].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XV wieku. Po raz pierwszy wymieniana w dokumencie z 1489 jako Nowawyesch, 1493 Nova Wyesz, 1501 Nova Vyess[6].
Okolice miejscowości zamieszkane były jednak wcześniej niż odnotowały to historyczne dokumenty. Archeolodzy odkopali we wsi kopiec z którego "wydobywano niegdyś urny z popiołami"[6].
Miejscowość była wsią królewską należąca do królów polskich, a później szlachecką należącą do lokalnego rodu wielkopolskiego Zbąskich. W drugiej połowie XV wieku leżała w dobrach Zbąszyń. W 1530 leżała w powiecie kościańskim Korony Królestwa Polskiego, a w 1510 należała do parafii Babimost[6].
W 1489 synowie Stanisława Zbąskiego - Abraham, Piotr i Marcin bracia ze Zbąszynia podzielili swoje dobra dziedziczne. Marcin otrzymał m.in. prawo do sum zapisanych na starostwie Babimost, w tym również na wsi królewskiej Nowa Wieś Zbąska. Natomiast Piotr otrzymał kilka wsi, a wśród nich Nową Wieś leżącą w parafii Zbąszyń. W 1493 Marcin Zbąski zapisał swojej żonie Zofii Opalińskiej 2800 złotych węgierskich posagu i wiana na różnych dobrach w tym m.in. na połowie sum zapisanych na starostwie Babimost, wliczając w to Nową Wieś Zbąską, na co wyraził zgodę król polski Jan Olbracht. W 1501 król Aleksander Jagiellończyk zapisał Zofii wdowie po staroście babimojskim Marcinie Zbąskim sumę oprawioną jej niegdyś przez męża na tym starostwie, w tym m.in. na wsi Nowa Wieś Zbąska[6].
Wieś odnotowały historyczne księgi podatkowe. W 1510 miejscowość liczyła 13 łanów osiadłych oraz dwa łany opuszczone. Wieś nie płaciła wówczas wiardunku ani biskupowi poznańskiemu, ani plebanowi. W 1530 miał miejsce pobór z 4 łanów oraz od jednego łana sołtysa. W 1563 pobór odbył się z 6 łanów oraz karczmy dorocznej. Sołtys zapłacił z jednego łana. W 1580 pobrano podatki od 7 łanów, 3 zagrodników, komornika, jednego łana sołeckiego, a owczarz zapłacił od 12 owiec[6].
O wieś toczyły się podczas powstania wielkopolskiego w lutym 1919 roku zaciekłe walki, w których poległ m.in. dowódca powstańców, por. Korneliusz Mann[7]. Na miejscowym cmentarzu pochowano 58 powstańców poległych na froncie obrzańskim, a w 1924 roku upamiętniono ich pomnikiem[7].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.
We wsi znajduje się kościół z 1918 roku, przebudowany w 1956 roku[7].
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Przez miejscowość przebiegają znakowane szlaki piesze[5]:
ze Zbąszynia przez Dąbrówkę Wlkp. do Miedzichowa[5].
z Trzciela do Wąsosza
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 88511
- ↑ woj. wielkopolskie >> pow. nowotomyski >> gmina Zbąszyń. NSP 2021. Dane dla miejscowości Nowa Wieś Zbąska. [w:] Bank Danych Lokalnych [on-line]. Główny Urząd Statystyczny, 2021-03-31. [dostęp 2023-12-27].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 832 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1404, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-02-27].
- ↑ a b c Elżbieta Mlącka, Anna Tekiel: Świebodzin: mapa topograficzna Polski. Wyd. 2. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 2009. ISBN 978-83-7135-250-8.
- ↑ a b c d e Gąsiorowski 1993 ↓, s. 318.
- ↑ a b c Paweł Anders: Jeziora Wolsztyńsko-Zbąszyńskie. Warszawa: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1989, s. 93. ISBN 83-7005-113-8. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Antoni Gąsiorowski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. III, (L – Q), zeszyt 2, hasło „Nowa Wieś”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 1993, s. 318.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Osada leśna | |
| Części wsi | |
| Przysiółki wsi |
