Świetlikowate (ryby)

Świetlikowate

Myctophidae
Gill, 1893
Przedstawiciel rodziny – Myctophum affine
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Rząd	świetlikokształtne
Rodzina	świetlikowate

Świetlikowate (Myctophidae) – rodzina morskich, planktonożernych ryb świetlikokształtnych (Myctophiformes), najliczniejsza i najbardziej zróżnicowana rodzina ryb występujących w otwartych wodach oceanicznych, a jednocześnie najliczniejsza wśród ryb głębinowych.

Zasięg występowania

Wszystkie oceany, od Arktyki po Antarktydę, na głębokościach od 300–1200 m, niektóre w nocy podpływają bliżej powierzchni – od 10 do 100 m.

Cechy charakterystyczne

W przeciwieństwie do większości ryb głębinowych, kształt ciała świetlikowatych jest typowy dla ryb pelagialnych, zwłaszcza sardeli (świetliki czasami nazywane są świecącymi sardelami). Srebrzyście połyskujące ciało, zwężające się w stronę ogona, u większości gatunków pokryte jest łuskami cykloidalnymi, u kilku – ktenoidalnymi. Duża głowa, oczy i otwór gębowy. U wszystkich występuje płetwa tłuszczowa. Liczba kręgów wynosi 28–45. Głowa i dolna część ciała pokryte są zgrupowaniami lub rzędami fotoforów (z wyjątkiem Taaningichthys paurolychnus), których układ jest unikatowy dla poszczególnych gatunków. Fotofory ogonowe niektórych różnią się u dojrzałych przedstawicieli obu płci. Prawdopodobnie ma to znaczenie przy doborze partnera w okresie tarła. Pęcherz pławny jest zwykle obecny, nie występuje jedynie u dorosłych osobników kilku gatunków. Ciało świetlikowatych osiąga długość od 3 do 30 cm.

Tryb życia

Świetlikowate żywią się planktonem. Tworzą duże ławice odbywające dobowe wędrówki pionowe, czasami kilkusetmetrowe, co – przy niewielkich rozmiarach tych ryb – stanowi duży wysiłek. Około 40 gatunków, w tym większość z rodzajów Myctophum, Gonichthys i Symbolophorus, dociera do przypowierzchniowych warstw wody.

Znaczenie w ekosystemie i gospodarcze

Stanowią pokarm wielu gatunków zwierząt morskich: ptaków, ssaków morskich i ryb, przez co pełnią kluczową rolę we wszystkich ekosystemach morskich. Gospodarczo są poławiane na niewielką skalę, ale stanowią obiekt zainteresowania rybołówstwa jako potencjalny cel przyszłych połowów.

Benthosema glaciale

Diaphus effulgens

Electrona risso

Lampadena speculigera

Lampanyctus crocodilus

Myctophum punctatum

Notoscopelus resplendens

Tarletonbeania crenularis

Klasyfikacja

Rodzaje zaliczane do tej rodziny:

Benthosema – Bolinichthys – Centrobranchus – Ceratoscopelus – Diaphus – Diogenichthys – Electrona – Gonichthys – Gymnoscopelus – Hintonia – Hygophum – Idiolychnus – Krefftichthys – Lampadena – Lampanyctodes – Lampanyctus – Lampichthys – Lepidophanes – Lobianchia – Loweina – Metelectrona – Myctophum – Nannobrachium – Notolychnus – Notoscopelus – Parvilux – Protomyctophum – Scopelopsis – Stenobrachius – Symbolophorus – Taaningichthys – Tarletonbeania – Triphoturus

Rodzajem typowym jest Myctophum.

Zobacz też

• bioluminescencja
• ryby – wykaz rodzin

Bibliografia

• Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7.
• Dorota Szatańska: Ryby: encyklopedia zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9. Brak numerów stron w książce
• Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-12286-2.