Przejdź do zawartości

Lotnisko Chopina w Warszawie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lotnisko Chopina w Warszawie
Ilustracja
Lotnisko Chopina – Terminal A
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Typ

cywilne/wojskowe

Właściciel

Polskie Porty Lotnicze (PPL)

Data otwarcia

29 kwietnia 1934[1]

Kod IATA

WAW

Kod ICAO

EPWA

Strefa czasowa

UTC +1

Wysokość

110 m n.p.m.

Statystyki ruchu (2023)
Liczba pasażerów

18 472 491[2]

Cargo

103 599 t[3]

Liczba operacji

152 497[2]

Drogi startowe
Kierunek 15/33:

asfaltobeton, 3690 × 60 m

Kierunek 11/29:

asfaltobeton, 2800 × 50 m

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „WAW”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „WAW”
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „WAW”
Ziemia52°09′57″N 20°58′02″E/52,165833 20,967222
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Uroczystość otwarcia terminala pasażerskiego na lotnisku na Okęciu, 29 kwietnia 1934
Znajdujący się między dwoma hangarami budynek dworca lotniczego, 1934
Samoloty w porcie lotniczym Warszawa-Okęcie, początek lat 50.
Port lotniczy w latach 70. XX wieku
Hala dworca lotniczego w latach 70. XX wieku
Wnętrze hali odlotów starej części terminalu A przed przebudową (2008)
Wnętrze hali odlotów w nowej części terminalu A
Wnętrze hali odlotów w starej części terminalu A po przebudowie (2018)
Korytarz w części komercyjnej lotniska
Wyjścia do samolotów w terminalu A
Hala odbioru bagażu w terminalu A
Wprowadzony w 2015 system kolorowych linii kierujących podróżnych do stacji kolejowej Warszawa Lotnisko Chopina, przystanków autobusowych i postojów taksówek
Kaplica w strefie tranzytowej
Starsza część terminalu A (Terminal 1), oddana do użytku w 1992, przed przebudową w latach 2012–2015
Terminal General Aviation
Terminal Cargo z lotu ptaka
Terminal Wojskowego Portu Lotniczego
Wraki samolotu An-24 w barwach PLL LOT i dawnego warszawskiego Ikarusa 260 jako obiekty ćwiczeń strażackich przy terminalu Cargo
Rządowy Tu-154 i śmigłowiec PZL W-3 Sokół na płycie postojowej samolotów Wojskowego Portu Lotniczego
Taras widokowy
Pesa Elf 27WE-007 należący do SKM linii S2 na stacji Warszawa Lotnisko Chopina
Widok lotniska z lotu ptaka w kwietniu 2012
Zdjęcie satelitarne

Lotnisko Chopina w Warszawie (ang. Warsaw Chopin Airport, zwyczajowo Okęcie, kod IATA: WAW, kod ICAO: EPWA) – międzynarodowy port lotniczy znajdujący się w Warszawie. Został otwarty w 1934. Obsługuje loty rozkładowe, czarterowe i cargo.

Lotnisko Chopina jest położone na osiedlu Okęcie (od którego pochodzi jego zwyczajowa nazwa) w dzielnicy Włochy, w odległości około 8 km na południowy zachód od centrum miasta. Jest największym portem lotniczym w Polsce.

Lotnisko jest główną bazą Polskich Linii Lotniczych LOT i bazą operacyjną Wizz Air. Jego właścicielem jest spółka Polskie Porty Lotnicze.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Po 1918 zapadła decyzja o likwidacji lotniska mokotowskiego na Polu Mokotowskim i budowie zamiast niego trzech nowych lotnisk: wojskowego na Okęciu, cywilnego na Gocławiu oraz sportowego na Bielanach[4]. Lotnisko mokotowskie pełniło w tamtym czasie zarówno funkcję lotniska wojskowego, jak i cywilnego[4].

W planie regulacyjnym Warszawy z 1926 na nowe lotnisko wojskowe przeznaczono tereny na Okęciu i Paluchu o powierzchni 285 ha[5]. Projekt budowlany był oparty na nowoczesnych rozwiązaniach francuskich, zgodnie z którymi optymalnym kształtem lotniska było koło-elipsa lub wielobok, z centralnie położonym polem wzlotów i otaczającą go infrastrukturą (hangary, budynki administracyjne i magazyny)[6]. Od 1931 na budowane na Okęciu lotnisko wojskowe zaczęto przenosić z lotniska mokotowskiego 1 Pułk Lotniczy[4]. W 1932 przy nowym lotnisku powstała stacja meteorologiczna[7].

Z powodu planów zabudowania Pola Mokotowskiego podjęto decyzję o przeniesieniu na Okęcie także ruchu pasażerskiego[8]. Miała to być dla lotniska cywilnego lokalizacja tymczasowa (do czasu wybudowania nowego lotniska na Gocławiu)[4]. 29 kwietnia 1934 uroczyście otwarto tam nowy terminal, który przejął ruch pasażerski z lotniska mokotowskiego[1]. W uroczystości wzięli udział m.in. prezydent Ignacy Mościcki, premier Janusz Jędrzejewicz, korpus dyplomatyczny i dyrektorzy siedmiu europejskich linii lotniczych[1]. Mszę świętą odprawił biskup polowy Józef Gawlina[1].

Był to największy cywilno-wojskowy port lotniczy w II RP[9]. Na lotnisko prowadziła brama wjazdowa z górującą nad okolicą wieżą wysokości ok. 50 metrów, znajdująca się w rejonie skrzyżowania ulic Żwirki i Wigury i Komitetu Obrony Robotników[10]. Wokół lotniska powstał klaster przedsiębiorstw związanych z lotnictwem m.in. należąca do Państwowych Zakładów Lotniczych Wytwórnia Płatowców, Polskie Zakłady Skody (późniejsza Wytwórnia Silników PZL), Doświadczalne Warsztaty Lotnicze, a także Instytut Techniczny Lotnictwa[9]. Od 1933 w północnej części lotniska działała stacja meteorologiczna[11]. Latem 1934 oddano do użytku szeroką ul. Żwirki i Wigury, łączącą port lotniczy z ul. Wawelską i centrum miasta, obsadzoną zachowanymi do dzisiaj lipami[12][13]. W 1935 na terenie lotniska wojskowego odsłonięto 20-metrowy pomnik Józefa Piłsudskiego (zniszczony przez Niemców w 1944)[14].

Podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 od pierwszych godzin wojny lotnisko było celem ataków Luftwaffe[9]. Zbombardowano m.in. pas startowy, hangary i składy paliwa, przerwane zostały sieci: wodociągowa i elektryczna[9]. 8 września 1939 lotnisko zostało zajęte przez wojska niemieckie[9]. Zostało ono prowizorycznie naprawione, uporządkowano także zalegające polskie samoloty w celu umożliwienia wykonywania operacji lotniczych przez Luftwaffe[9]. 5 października 1939 na Okęciu wylądował samolot z Adolfem Hitlerem, który przyleciał do Warszawy w celu przyjęcia defilady zwycięstwa w Alejach Ujazdowskich[15].

W okresie okupacji niemieckiej lotnisko było wykorzystywane jako lotnisko transportowe[9]. Zbudowano m.in. betonową drogę startową na kierunku 300 stopni wraz z pomocniczymi drogami kołowania[9]. Stacjonowała tam część 1. Dywizji Lotniczej 6. Floty Powietrznej Roberta von Greima wyposażona w bombowce Junkers Ju 87 B[9]. W 1944, przed wybuchem powstania warszawskiego, na lotnisku znajdowało się 56 dział przeciwlotniczych[16]. W przejętych zakładach przemysłowych na Okęciu pracowali jeńcy wojenni i Żydzi[9].

1 sierpnia 1944, w godzinę „W”, lotnisko zostało zaatakowane przez żołnierzy 7 Pułku Piechoty AK „Garłuch” do których nie dotarła informacja o odwołaniu tego rozkazu. Atak zakończył się niepowodzeniem. Poległo ponad 120 powstańców, w tym wszyscy dowódcy[17].

W październiku 1944 Niemcy rozpoczęli stopniowe niszczenie infrastruktury lotniska. Przed wycofaniem się z Warszawy uszkodzili pas startowy i drogi kołowania[9] oraz wysadzili bramę wjazdową z wieżą[10].

Cywilną komunikację lotniczą z Okęcia wznowiono w marcu 1945[18].

Po wojnie zrezygnowano z planów budowy lotniska pasażerskiego na Gocławiu (do lat 70. działało tam lotnisko sportowe, na którego miejscu zbudowano osiedle mieszkaniowe Gocław-Lotnisko)[19][20]. W 1962 podjęto decyzję o rozbudowie Centralnego Portu Lotniczego Warszawa-Okęcie[21]. Prace zostały podzielone na trzy etapy[21]:

  • budowa głównej drogi startowej i dróg pomocniczych,
  • budowa zaplecza technicznego z budynkami Centrum Kontroli Ruchu Lotniczego,
  • budowa nowego Międzynarodowego Dworca Lotniczego, płyty przeddworcowej dla samolotów i dwupasmowej dojazdowej z parkingiem.

Prace, prowadzone przy nieprzerwanej obsłudze pasażerów[21], zakończono w 1969[22][23]. Zespół dworca, wybudowany na podstawie projektu Jana i Krystyny Dobrowolskich i Aleksandra Włodarza (konstrukcje), składał się z hali pasażerskiej, oraz bloków techniczno-administracyjnego i towarowo-pocztowego[21]. W 1978 rozdzielono ruch pasażerów w hali na przyloty i odloty przenosząc przyloty do oddzielnego pawilonu[24].

W październiku 1962 przeniesiono stację meteorologiczną na południowo-zachodnią stronę lotniska, co jeszcze bardziej ograniczyło wpływ miejskiej wyspy ciepła na wyniki pomiarów[25].

W 1973 rozpoczęto prace nad przebudową Krajowego Dworca Lotniczego (również według projektu Jana i Krystyny Dobrowolskich)[21].

W 1980 wydłużono główną drogę startową o 700 metrów, dzięki czemu lotnisko może przyjmować wszystkie typy samolotów[24].

Nazwa

[edytuj | edytuj kod]

Od momentu swojego otwarcia w 1934 lotnisko nosiło nazwy: Port Lotniczy Warszawa-Okęcie[26] i Centralny Port Lotniczy Warszawa-Okęcie[27].

W 2001 lotnisku nadano imię Fryderyka Chopina. W styczniu 2010 zarejestrowano w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego nową, obowiązującą obecnie formalnie nazwę, Lotnisko Chopina. Zmiana ta jest przedmiotem kontrowersji, i jak wskazuje wiele doniesień medialnych, nie zmieniła dominującej wśród mieszkańców miasta konwencji nazywania lotniska „Okęciem”[28][29]. Zmianę nazwy lotniska uzasadniano m.in. tym, iż nazwa Okęcie „jest nazwą zwyczajową znaną głównie Polakom, która z niczym szczególnym się nie kojarzy. Natomiast Lotnisko Chopina jest marką niosącą określone wartości, na bazie której znacznie łatwiej budować pozycję i rozpoznawalność portu w Polsce i na świecie”[30]. Wśród wspomnianych wartości władze lotniska wymieniały „klasę”, „wysoką kulturę”, „romantyzm” i „polskość”. Władze lotniska zadeklarowały jednocześnie, że nie jest ich zamiarem „zmiana normy językowej i całkowite wytępienie nazwy Okęcie z języka polskiego”[31].

Tradycyjna nazwa „Okecie” (bez polskiego „ę”) jest także wciąż używana jako identyfikator lotniska w systemach radiowej i elektronicznej łączności lotniczej. Nazwę „Warszawa-Okęcie” noszą także Placówka Straży Granicznej na lotnisku[32], obsługiwane przez nią przejście graniczne oraz zlokalizowany na lotnisku Wojskowy Port Lotniczy.

Roszczenia do gruntów zajmowanych przez lotnisko

[edytuj | edytuj kod]

Właściciel lotniska toczy spór sądowy ze spadkobiercami rodziny Branickich, którzy domagają się odszkodowania w wysokości co najmniej 235 mln z tytułu bezumownego korzystania z ok. 30 ha gruntów, przejętych po wojnie przez Skarb Państwa na podstawie dekretu o reformie rolnej[33].

Przyszłość lotniska

[edytuj | edytuj kod]

W listopadzie 2017 rząd Beaty Szydło podjął decyzję, że cywilny ruch lotniczy z Lotniska Chopina zostanie przejęty po 2027 przez nowo wybudowany Port Solidarność – Centralny Port Komunikacyjny (CPK) dla Rzeczypospolitej Polskiej w Stanisławowie w gminie Baranów, 45 km na zachód od Warszawy[34][35].

 Osobny artykuł: Centralny Port Komunikacyjny.

Decyzja o dalszym funkcjonowaniu Lotniska Chopina ma zostać podjęta po opracowaniu w latach 2019–2020 studium wykonalności dla CPK[36].

Kalendarium

[edytuj | edytuj kod]
  • 1933 – Kosztem ponad 10 mln złotych ukończono budowę lotniska obejmującego trzy hangary, warsztaty, garaże, kotłownię oraz budynek dworca lotniczego wraz z betonową płytą postojową dla samolotów.
  • 1934 – 29 kwietnia – uroczyste otwarcie lotniska przez prezydenta RP Ignacego Mościckiego. Przenosiny lotów z lotniska mokotowskiego. W pierwszym roku działalności lotnisko obsłużyło 10750 pasażerów.
  • 1937 – Zainstalowano wyposażenie radionawigacyjne w postaci radiolatarni Lorentz – do lądowania w trudniejszych warunkach atmosferycznych.
  • 1939 – Do września z lotniska utrzymywane były regularne połączenia lotnicze z 6 krajowymi oraz 17 zagranicznymi lotniskami.
  • 1939–1945 – W czasie okupacji niemieckiej na terenie lotniska znajdowały się dwie szkoły lotnicze oraz zakład naprawczy Luftwaffe. Lotniskiem zarządzała spółka Junkers utrzymując na nim swój ośrodek badawczy. W okresie tym wybudowano na lotnisku pierwszą betonową drogę startową.
  • 1945 – styczeń – Zniszczenie lotniska przez wycofujące się wojska niemieckie.
  • 1969 – 27 kwietnia – Uroczyste oddanie do użytku Międzynarodowego Dworca Lotniczego[37] (MDL, użytkowany do 1992) i uruchomienie nowej linii autobusowej nr 175 do śródmieścia[37]
  • 1975 – Oddanie do użytku Krajowego Dworca Lotniczego (KDL, obecnie Terminal General Aviation) przy ul. 17 Stycznia (od 2019 ul. Komitetu Obrony Robotników)
  • 1979 – Oddanie do użytku nowej hali przylotów MDL (użytkowanej do 1992, po przebudowie zamieniona na terminal „Etiuda”).
  • 1992 – 1 lipca – Oddanie do użytku Terminalu 1 (obecnie stara część Terminalu A, architektonicznie i funkcjonalnie zintegrowana z nową częścią w latach 2012–2015).
  • 2004 – Otwarcie terminalu „Etiuda” dla tanich linii lotniczych.
  • 2005 – Otwarcie Terminalu VIP Aviation (obecnie pod nazwą Terminal General Aviation) w zmodernizowanym budynku d. Krajowego Dworca Lotniczego przy ul. 17 Stycznia (od 2019 ul. Komitetu Obrony Robotników).
  • 2006 – 1 grudnia – Oddanie do użytku części przylotowej Terminala 2.
  • 2008 – 7 marca – Oddanie do użytku części odlotowej Terminala 2.
  • 2008 – 30 marca – Wprowadzenie przepisów Schengen.
  • 2009 – 29 marca – Zamknięcie terminalu „Etiuda”[38].
  • 2010 – Przemianowanie terminali 1 i 2 w Terminal A.
  • 2011 – 8 sierpnia – Oddanie do użytku pirsu centralnego i południowego Terminalu A.
  • 2012 – 1 czerwca – Uruchomienie stacji kolejowej Warszawa Lotnisko Chopina.
  • 2012 – 13 września – Rozpoczęcie modernizacji starej części Terminala A.
  • 2014 – Wybudowanie nowej płyty postojowej dla samolotów cargo i dwóch dróg odlodzeniowych oraz dwóch nowych dróg kołowania[39].
  • 2015 – 22 maja – Otwarcie zmodernizowanej części Terminala A w tym. m.in. bezpośredniego połączenia hali przylotów ze stacją kolejową Warszawa Lotnisko Chopina. Na dachu zmodernizowanej części terminala umieszczono elektrownię słoneczną[40]. Udostępniony został także oszklony i zadaszony taras widokowy[41]. Modernizacja terminala kosztowała ok. 400 mln zł netto i była częściowo finansowana ze środków UE (Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007–2013)[42].
  • 2019 – czerwiec – Uruchomienie bramek do automatycznej odprawy pasażerów z paszportami biometrycznymi[43]

Ruch pasażerski i cargo

[edytuj | edytuj kod]

Tabela ruchu

[edytuj | edytuj kod]
Rok Liczba obsłużonych
pasażerów 		Zmiana w stosunku
do roku poprzedniego 		Liczba operacji lotniczych
2006 8 101 827[44] 14,6% 126 534[44]
2007 9 193 223[44] 13,5% 133 116[44]
2008 9 436 958[44] 2,6% 129 728[44]
2009 8 278 747[44] -12,2% 115 934[44]
2010 8 666 552[45] 4,7% 116 691[45]
2011 9 322 485[45] 7,6% 119 399[45]
2012 9 567 063[46] 2,6% 118 320[46]
2013 10 669 879[46] 11,5% 123 981[46]
2014 10 574 539[46] -0,8% 121 913[46]
2015 11 186 688[47] 5,8% 124 691[47]
2016 12 795 365[47] 14,4% 138 909[47]
2017 15 730 330[47] 22,9% 157 044[47]
2018 17 737 231[48] 12,8% 172 520[48]
2019 18 844 591[49] 6,2% 180 562[49]
2020 5 473 224[50] -71% 67 649[50]
2021 7 445 468[51] 36% 80 608[51]
2022 14 389 143[52] 93,3%[52] 130 672[52]
2023 18 472 491[2] 28,4%[2] 152 497[2]

Przesyłki cargo

[edytuj | edytuj kod]
  • 2013 – 48 219 ton[53]
  • 2014 – 53 475 ton[53]
  • 2015 – 58 282 tony[54]
  • 2016 – 72 186 ton[55]
  • 2017 – 84 389 ton[56]
  • 2018 – 92 377 ton[57]
  • 2019 – 97 784 tony[58]
  • 2020 – 74 984 tony[59]
  • 2021 – 97 454 tony[60]
  • 2022 – 101 709 ton[61]
  • 2023 – 103 599 ton[3]

Terminale

[edytuj | edytuj kod]

W 2010 roku w celu ujednolicenia nazewnictwa budynków zlokalizowanych w Porcie Lotniczym im. Fryderyka Chopina w Warszawie zarządzono, że dotychczasowe budynki „Terminal 1” i „Terminal 2” otrzymają wspólną nazwę Terminal A[62]. Druga zmiana dotyczyła przemianowania byłego Terminala VIP Aviation na Terminal General Aviation.

  • Terminal A przy ul. Żwirki i Wigury:
    • d. Terminal 1 – starsza część pasażerskiego Terminalu A lotniska im. Fryderyka Chopina została oddana do użytku 1 lipca 1992. Jej początkowa przepustowość to około 3,5 mln pasażerów rocznie, powiększona w wyniku przebudowy dworca do ok. 5,5 mln pasażerów. Liczba stanowisk odprawy w tej części terminalu wynosiła 46 (numeracja nr 101-146), a pierwotna liczba bramek – 12. Była nazywana, ze względu na kolor dachu, filarów i ścian, „buraczkową”[63]. We wrześniu 2012 rozpoczęła się przebudowa terminala, której celami były architektoniczne i funkcjonalne zintegrowanie budynku z nową częścią, oraz wybudowanie przejścia podziemnego łączącego bezpośrednio halę przylotów z nową stacją kolejową[64][65]. Zmodernizowana część terminala, oddana do użytku w maju 2015, ma siedem kondygnacji o powierzchni 60 tys. m², 48 stanowisk odprawy biletowo-bagażowej i 6 stanowisk samoobsługowych[66]. Na dachu umieszczono także elektrownię słoneczną. Panele z ogniwami fotowoltaicznymi pokrywają 80% powierzchni dachu (7 tys. m²), co ma pozwolić na wyprodukowanie ok. 575 MWh energii elektrycznej rocznie (ok. 20% dziennego zapotrzebowania terminala przy idealnych warunkach pogodowych)[40].
    • d. Terminal 2 – nowsza część Terminalu A przystosowana jest do obsługi 6,5 mln pasażerów rocznie. Liczba stanowisk odprawy biletowo-bagażowej wynosi 70 (nr 201-282). Hala przylotów została oddana do użytku 1 grudnia 2006. Strefa odlotów w ówczesnym Terminalu 2 dostała pozwolenie na użytkowanie 7 marca 2008. 12 marca 2008 otwarto terminal i rozpoczęto odprawy pasażerów lotów czarterowych[67], a 18 marca pozostałych lotów rozkładowych[68];
    • pirs centralny i południowy – w ramach dalszej rozbudowy Terminalu A do istniejącego pirsu północnego dobudowano pirs centralny oraz dokończono prace przy pirsie południowym (otwarcie 8 sierpnia 2011); dzięki dokończeniu inwestycji pasażerowie oczekujący na wejście do samolotu mają do dyspozycji jednolitą, przestronną halę, której długość wynosi 725 m.; linie lotnicze i pasażerowie zyskały 11 nowych rękawów, zlokalizowanych w pirsie południowym i centralnym; łączna liczba bramek wynosi 45, a rękawów – 27[69][70].

Od sierpnia 2014 roku wszystkie osoby znajdujące się w Terminalu A mogą korzystać z bezpłatnego i nielimitowanego dostępu do Internetu[71].

Na terenie terminalu znajdują się dwie kaplice: w części ogólnodostępnej w hali odlotów, oraz otwarta w 2015 kaplica w strefie tranzytowej w pobliżu wyjścia nr 37 wraz z osobnym pokojem modlitwy dla pasażerów różnych religii.

  • Terminal General Aviation (d. Terminal VIP Aviation) przy ul. Komitetu Obrony Robotników. Został otwarty 8 lipca 2005. Służy odprawie pasażerów korzystających z prywatnych lub korporacyjnych samolotów lotnictwa ogólnego (ang. general aviation). Zlokalizowany jest w zmodernizowanym budynku byłego krajowego dworca lotniczego z 1975.

Na terenie lotniska wdrożono zintegrowany system ratowania życia w przypadkach nagłego zatrzymania krążenia, na który w 2016 składało się m.in. 49 defibrylatorów[72].

Nieczynne terminale

[edytuj | edytuj kod]
  • Terminal Etiuda – dawny terminal tanich linii lotniczych, działający w latach 2004–2009. W latach 1979–1992 była to hala przylotów, zwana „fińską”, do której przeniesiono całość odpraw podróżnych do Warszawy. Obecnie siedziba Welcome Airport Services;
  • Krajowy Dworzec Lotniczy przy ul. Żwirki i Wigury – od 8 maja 2008 przestał pełnić swoją funkcję ze względu na budowę pirsów centralnego i południowego.

Specjalistyczne dworce lotnicze

[edytuj | edytuj kod]
  • Dworzec Towarowy CARGO – zlokalizowany w południowej części lotniska przy ul. Wirażowej.
  • Wojskowy Port Lotniczy Warszawa-Okęcie – zlokalizowany przy ul. Żwirki i Wigury przed wjazdem do cywilnego portu lotniczego. Port był obsługiwany przez flotę samolotów 36 Specjalnego Pułku Lotnictwa Transportowego (rozformowany w sierpniu 2011). Za ochronę poru lotniczego do 2001 odpowiadała 1 Warszawska Brygada Zmotoryzowana im. Czwartaków AL[73]. Terminal Wojskowego Portu Lotniczego (Terminal WPL) obsługiwany przez 1 Bazę Lotniczą[74] służy w szczególności do obsługi transportu członków najwyższych władz państwowych, przyjmowania rządowych delegacji zagranicznych i innych zadań związanych z obsługą administracji państwowej.

Obsługa lotniska

[edytuj | edytuj kod]
Widok ogólny lotniska od strony al. Krakowskiej (północno-zachodniej)
Widok ogólny lotniska od strony al. Krakowskiej (północno-zachodniej)

Obsługą samolotów na lotnisku, w szczególności załadunkiem i rozładunkiem bagażu, wyważaniem samolotów, transportem pasażerów po płycie lotniska, wypychaniem i holowaniem zajmują się wyspecjalizowane spółki:

Posiłki do samolotów dostarczają spółki:

  • Do & Co

Paliwo lotnicze do samolotów dostarczają spółki:

Według raportu OAG Punctuality Report z 2015, lotnisko należy pod względem punktualności do światowej czołówki. Blisko 90% lotów odbywa się w wyznaczonym czasie[75].

Kierunki lotów i linie lotnicze

[edytuj | edytuj kod]

Kierunki rozkładowe

[edytuj | edytuj kod]
Linia lotnicza Kierunek
Aegean Airlines
  1. Grecja Ateny
Aer Lingus

Sezonowo:

  1. Irlandia Dublin
Air Arabia Sezonowo:
  1. Zjednoczone Emiraty Arabskie Szardża (od 20 grudnia 2024)[76]
Air China
  1. Pekin[77]
Air France
  1. Francja Paryż-Charles de Gaulle
Austrian Airlines
  1. Austria Wiedeń

Sezonowo:

  1. Austria Innsbruck (od 7 grudnia 2024)[78]
British Airways
  1. Wielka Brytania Londyn-Heathrow
Brussels Airlines
  1. Belgia Bruksela[79]
Bulgaria Air
  1. Bułgaria Warna[80]
Corendon Airlines

Sezonowo:

  1. Turcja Antalya
  2. Turcja Alanya[81]
Emirates
  1. Zjednoczone Emiraty Arabskie Dubaj
Etihad Airways
  1. Zjednoczone Emiraty Arabskie Abu Zabi (od 3 czerwca 2025)[82]
Ethiopian Airlines
  1. Etiopia Addis Abeba[83]
Enter Air

Sezonowo:

  1. Zjednoczone Emiraty Arabskie Dubaj
Finnair
  1. Finlandia Helsinki
Flydubai
  1. Zjednoczone Emiraty Arabskie Dubaj
KLM
  1. Holandia Amsterdam
LOT
  1. Holandia Amsterdam
  2. Kazachstan Astana[84]
  3. Grecja Ateny[85]
  4. Azerbejdżan Baku
  5. Hiszpania Barcelona-El Prat
  6. Liban Bejrut (wznowione 1 kwietnia 2025)[86]
  7. Serbia Belgrad
  8. Niemcy Berlin[87]
  9. Dania Billund[88]
  10. Belgia Bruksela
  11. Węgry Budapeszt
  12. Rumunia Bukareszt
  13. Polska Bydgoszcz[89]
  14. Stany Zjednoczone Chicago-O’Hare
  15. Indie Delhi[90]
  16. Niemcy Düsseldorf
  17. Armenia Erywań
  18. Niemcy Frankfurt
  19. Polska Gdańsk
  20. Szwajcaria Genewa
  21. Szwecja Göteborg-Landvetter[91]
  22. Niemcy Hamburg
  23. Egipt Kair
  24. Polska Katowice
  25. Mołdawia Kiszyniów
  26. Rumunia Kluż-Napoka
  27. Dania Kopenhaga
  28. Słowacja Koszyce[92]
  29. Polska Kraków
  30. Cypr Larnaka
  31. Portugalia Lizbona (od 3 lutego 2025)[93]
  32. Wielka Brytania Londyn-Heathrow
  33. Stany Zjednoczone Los Angeles[94]
  34. Słowenia Lublana
  35. Polska Lublin
  36. Luksemburg Luksemburg[95]
  37. Francja Lyon
  38. Hiszpania Madryt-Barajas
  39. Malta Malta (od 16 kwietnia 2025)[96]
  40. Włochy Mediolan-Malpensa
  41. Stany Zjednoczone Miami[97]
  42. Niemcy Monachium
  43. Indie Mumbaj[98]
  44. Stany Zjednoczone Newark-Liberty[99]
  45. Francja Nicea-Lazurowe Wybrzeże
  46. Stany Zjednoczone Nowy Jork-John F. Kennedy
  47. Rumunia Oradea[100]
  48. Norwegia Oslo-Gardermoen[101]
  49. Czechosłowacja Ostrawa[102]
  50. Francja Paryż-Charles de Gaulle
  51. Pekin-Capital
  52. Czarnogóra Podgorica[103]
  53. Polska Poznań
  54. Czechosłowacja Praga
  55. Arabia Saudyjska Rijad[104]
  56. Łotwa Ryga
  57. Polska Rzeszów
  58. Włochy Rzym-Fiumicino
  59. Bośnia i Hercegowina Sarajewo
  60. Korea Południowa Seul-Inczon[105]
  61. Macedonia Północna Skopje
  62. Bułgaria Sofia
  63. Turcja Stambuł
  64. Niemcy Stuttgart
  65. Polska Szczecin
  66. Szwecja Sztokholm-Arlanda
  67. Estonia Tallinn
  68. Uzbekistan Taszkent
  69. Gruzja Tbilisi
  70. Izrael Tel Awiw
  71. Hiszpania Teneryfa-Południe (od 27 listopada 2024)[106]
  72. Albania Tirana
  73. Japonia Tokio-Narita[107][108]
  74. Kanada Toronto-Pearson
  75. Włochy Wenecja-Marco Polo
  76. Austria Wiedeń
  77. Litwa Wilno
  78. Polska Wrocław
  79. Chorwacja Zagrzeb[109]
  80. Polska Zielona Góra
  81. Szwajcaria Zurych

Sezonowo:

  1. Bułgaria Burgas
  2. Zjednoczone Emiraty Arabskie Dubaj
  3. Chorwacja Dubrownik[110]
  4. Austria Innsbruck (od 29 listopada 2024)[111]
  5. Grecja Korfu[112]
  6. Grecja Rodos
  7. Chorwacja Split[113]
  8. Francja Strasburg
  9. Hiszpania Bilbao
Lufthansa
  1. Niemcy Frankfurt
  2. Niemcy Monachium
Norwegian
  1. Norwegia Oslo-Gardermoen
Pegasus Airlines
  1. Turcja Ankara[114]

Sezonowo:

  1. Turcja Antalya
  2. Turcja Izmir
Play

Sezonowo:

  1. Islandia Reykjavík-Keflavík
Qatar Airways
  1. Katar Doha
Ryanair
  1. Hiszpania Alicante
  2. Belgia Bruksela-Charleroi
  3. Wielka Brytania Mancherter
  4. Hiszpania Palma de Mallorca
  5. Cypr Pafos
  6. Austria Wiedeń
SAS
  1. Dania Kopenhaga
  2. Szwecja Sztokholm-Arlanda
Sky Express
  1. Grecja Ateny
Smartwings Poland[115]

Sezonowo:

  1. Maroko Agadir
  2. Chorwacja Dubrownik
  3. Portugalia Faro
  4. Hiszpania Girona
  5. Włochy Katania
  6. Grecja Korfu
  7. Grecja Kos
  8. Kenia Mombasa[116]
  9. Czarnogóra Podgorica
  10. Grecja Rodos
  11. Grecja Santorini
  12. Chorwacja Split
  13. Turcja Stambuł[117]
SunExpress

Sezonowo:

  1. Turcja Antalya
  2. Turcja Izmir[118]
Swiss International Air Lines
  1. Szwajcaria Zurych
TAP Portugal
  1. Portugalia Lizbona
Turkish Airlines
  1. Turcja Stambuł[119]

Sezonowo:

  1. Turcja Antalya[120]
Wizz Air
  1. Hiszpania Alicante
  2. Hiszpania Barcelona-El Prat
  3. Włochy Bari
  4. Szwajcaria/Francja/Niemcy Bazylea
  5. Włochy Bolonia
  6. Belgia Bruksela-Charleroi
  7. Węgry Budapeszt
  8. Holandia Eindhoven
  9. Hiszpania Fuerteventura
  10. Szwecja Göteborg
  11. Włochy Katania
  12. Mołdawia Kiszyniów
  13. Dania Kopenhaga
  14. Gruzja Kutaisi
  15. Cypr Larnaka
  16. Wielka Brytania Leeds/Bradford
  17. Portugalia Lizbona
  18. Wielka Brytania Liverpool
  19. Wielka Brytania Londyn-Luton
  20. Portugalia Madera
  21. Hiszpania Madryt
  22. Hiszpania Malaga
  23. Malta Malta
  24. Włochy Mediolan-Bergamo
  25. Włochy Mediolan-Malpensa[121]
  26. Włochy Neapol[122]
  27. Francja Nicea
  28. Norwegia Oslo-Torp
  29. Francja Paryż-Orly[123]
  30. Islandia Reykjavík-Keflavík
  31. Włochy Rzym-Fiumicino
  32. Hiszpania Sewilla
  33. Szwecja Sztokholm-Skavsta
  34. Izrael Tel Awiw
  35. Hiszpania Teneryfa-Południe
  36. Albania Tirana
  37. Hiszpania Walencja
  38. Włochy Wenecja-Marco Polo

Sezonowo:

  1. Hiszpania Bilbao
  2. Bułgaria Burgas
  3. Grecja Chania
  4. Chorwacja Dubrownik
  5. Włochy Genua (od 1 maja 2025)[124]
  6. Francja Grenoble
  7. Grecja Heraklion
  8. Grecja Korfu
  9. Maroko Marrakesz
  10. Włochy Olbia
  11. Hiszpania Palma de Mallorca
  12. Czarnogóra Podgorica
  13. Portugalia Porto[125]
  14. Grecja Rodos
  15. Grecja Santorini
  16. Chorwacja Split[126]
  17. Włochy Turyn
  18. Włochy Werona
  19. Grecja Zakintos

Kierunki czarterowe

[edytuj | edytuj kod]
Linia lotnicza Kierunek
Enter Air
  1. Turcja Antalya
  2. Gambia Bandżul
  3. Turcja Bodrum
  4. Bułgaria Burgas
  5. Turcja Dalaman
  6. Tunezja Enfidha
  7. Hiszpania Fuerteventura
  8. Hiszpania Gran Canaria
  9. Grecja Heraklion
  10. Egipt Hurghada
  11. Turcja Izmir
  12. Grecja Kos
  13. Hiszpania Lanzarote
  14. Egipt Marsa Alam
  15. Kenia Mombasa
  16. Grecja Patras
  17. Republika Zielonego Przylądka Sal
  18. Oman Salala
  19. Egipt Szarm el-Szejk
  20. Albania Tirana
European Air Charter
  1. Bułgaria Burgas
LOT[127]
  1. Turcja Antalya
  2. Tajlandia Bangkok-Suvarnabhumi
  3. Turcja Bodrum
  4. Meksyk Cancún
  5. Turcja Dalaman
  6. Hiszpania Girona
  7. Turcja Izmir
  8. Sri Lanka Kolombo
  9. Tajlandia Krabi
  10. Malediwy Male
  11. Madagaskar Nosy Be
  12. Hiszpania Palma de Mallorca
  13. Tajlandia Phuket
  14. Wenezuela Porlamar[128]
  15. Wietnam Phú Quốc[129]
  16. Dominikana Puerto Plata
  17. Dominikana Punta Cana
  18. Brazylia Salvador[130]
  19. Kuba Varadero
  20. Tanzania Zanzibar
Nouvelair
  1. Tunezja Dżerba
  2. Tunezja Monastyr
Smartwings Poland
  1. Turcja Antalya[131]
  2. Turcja Bodrum
  3. Bułgaria Burgas
  4. Turcja Dalaman
  5. Hiszpania Fuerteventura
  6. Grecja Heraklion
  7. Egipt Hurghada
  8. Turcja Izmir
  9. Hiszpania Lanzarote
  10. Egipt Marsa Alam
  11. Włochy Palermo
  12. Hiszpania Palma de Mallorca
  13. Grecja Patras
  14. Albania Tirana

Kierunki towarowe

[edytuj | edytuj kod]
Linia lotnicza Kierunek
Air Contractors
  1. Francja Paryż-Charles de Gaulle
DHL
  1. Niemcy Lipsk
FedEx
  1. Francja Paryż-Charles de Gaulle
Genex
  1. Białoruś Mińsk
LOT Cargo (obsługiwane przez Cargojet Airways)
  1. Kanada Hamilton
  2. Stany Zjednoczone Nowy Jork-John F. Kennedy
Sprint Air
  1. Polska Bydgoszcz
  2. Polska Gdańsk
  3. Polska Katowice
  4. Polska Poznań
  5. Polska Wrocław
TNT
  1. Belgia Liège
UPS
  1. Kazachstan Ałmaty
  2. Hongkong
  3. Niemcy Kolonia
  4. Szanghaj

Mapy z kierunkami lotów

[edytuj | edytuj kod]
Mapa konturowa Europy
Kierunki lotów regularnych do Europy z lotniska Chopina w Warszawie
Mapa konturowa świata
Kierunki lotów regularnych pozaeuropejskich z Lotniska Chopina w Warszawie
Mapa konturowa Europy
Kierunki lotów czarterowych do Europy z Lotniska Chopina w Warszawie
Mapa konturowa świata
Kierunki lotów czarterowych pozaeuropejskich z Lotniska Chopina w Warszawie
Mapa konturowa Europy
Kierunki lotów towarowych do Europy z Lotniska Chopina w Warszawie
Mapa konturowa świata
Kierunki lotów towarowych pozaeuropejskich z Lotniska Chopina w Warszawie

Odciążenie portu

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Centralny Port Komunikacyjny.

Drogi startowe i operacje lotnicze

[edytuj | edytuj kod]

Operacje lotnicze wykonywane są z dwóch asfaltobetonowych dróg startowych:

  • na kierunku 15/33, 3690 × 60 m, o nośności PCN 88 F/C/X/T;
  • na kierunku 11/29, 2800 × 50 m, o nośności PCN 77 R/A/W/T.

Samoloty poruszają się po 21 drogach kołowania. W ciągu godziny na lotnisku im. Fryderyka Chopina w Warszawie można wykonać 42 operacje lotnicze.

Pomoce nawigacyjne

[edytuj | edytuj kod]

RWY 11: światła Calvert kat. II (960 m), PAPI, ILS/DME kat. II

RWY 29: światła SALS (420 m), PAPI

RWY 15: światła SALS (420 m), PAPI

RWY 33: światła ALPA-ATA kat. II, PAPI, ILS/DME kat. IIIa

Dla wszystkich podejść dostępna jest również radiolatarnia VOR/DME OKC 113,45 MHz

Preferencyjny system dróg startowych

[edytuj | edytuj kod]

Z uwagi na kierunki wiatrów najczęściej wiejących w Polsce, układ ruchu lotniczego w przestrzeni nad Warszawą, stosowane na Lotnisku Chopina przepisy dotyczące ograniczania hałasu, układ dróg startowych, kołowania i szybkiego zjazdu, jak i wyposażenie w pomoce nawigacyjne, obowiązuje następujący system preferencyjny dróg startowych:

Przyloty:

  1. RWY 33,
  2. RWY 11,
  3. RWY 15,
  4. RWY 29.

Odloty:

  1. RWY 29,
  2. RWY 15,
  3. RWY 33,
  4. RWY 11.

Transport

[edytuj | edytuj kod]
Autobus linii 175 na placu Zawiszy w drodze na lotnisko

Komunikację z portem lotniczym utrzymuje miejska komunikacja autobusowa[132].

W 2012 r. oddano do użytku podziemną stację kolejową zlokalizowaną pod terminalem[133].

 Osobny artykuł: Warszawa Lotnisko Chopina.

Problemem portu lotniczego pozostają oszukujący pasażerów taksówkarze. Ich ofiarami padają głównie nieświadomi obcokrajowcy – cena kursu do centrum miasta może sięgnąć 150 zł lub więcej. Stało się to przedmiotem kampanii prasowej i tematem wielu publikacji „Gazety Stołecznej”[134]. W 2016 Urząd Lotnictwa Cywilnego poszerzył granice administracyjne lotniska o tereny parkingów i dróg dojazdowych przed terminalem aż do ul. Gordona Bennetta. Dzięki temu Służba Ochrony Lotniska może karać mandatami nieuczciwych kierowców, którzy stojąc w hali przylotów podchodzą do nieświadomych podróżnych, a hala przylotów została oznakowana w kilku językach informacjami o legalnych korporacjach taksówkowych[135].

Połączeniem lotniska z ekspresową obwodnicą miasta jest droga ekspresowa S79.

Częstotliwości radiowe

[edytuj | edytuj kod]
Airbus A380 na lotnisku Chopina
  • ATIS – 120,455 MHz
  • Okęcie Clearance Delivery – 121,605 MHz
  • Okęcie Ziemia (Okęcie Ground) – 121,905 MHz
  • Okęcie Wieża (Okęcie Tower) – 118,305 MHz
  • Warszawa Zbliżanie (Warsaw Approach) – 128,805 MHz (Południe) oraz 125,055 MHz (Północ)
  • Warszawa Director (Warsaw Director) – 129,380 MHz

Obszar ograniczonego użytkowania wokół lotniska

[edytuj | edytuj kod]

20 czerwca 2011 r. Sejmik Województwa Mazowieckiego podjął uchwałę nr 76/11 w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla Portu Lotniczego im. Fryderyka Chopina w Warszawie[136]. Uchwała weszła w życie 4 sierpnia – po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Mazowieckiego. (Dz. Urz. Woj. Maz. nr 128, poz. 4086).

Wypadki na lotnisku i w jego pobliżu

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Dominik Sipiński, Paweł Cybulak, Paweł Placha: Lotniska w Polsce. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn, s. 153. ISBN 978-83-7729-241-9.
  2. ↑ a b c d e Liczba obsłużonych pasażerów oraz wykonanych operacji w ruchu krajowym i międzynarodowym – regularnym i czarterowym w latach 2021–2023. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. marzec 2024. [dostęp 2024-04-08].
  3. ↑ a b Ilość obsłużonego cargo on board (w kg) w polskich portach lotniczych w ruchu krajowym i międzynarodowym w roku 2022-2023. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. marzec 2023. [dostęp 2024-04-08].
  4. ↑ a b c d Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 63. ISBN 978-83-61253-51-8.
  5. ↑ Jerzy Gromski: Ochota w latach 1916–1939, [w:] Dzieje Ochoty. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 128.
  6. ↑ Zdzisław Suwiński: Krajowa Baza Operacyjna nr 1 z Okęcia we wrześniu 1939 roku. Oświęcim: Wydawnictwo NapoleonV, 2016, s. 23. ISBN 978-83-65652-72-0.
  7. ↑ Bernard Budzyński. Zarys historii instrumentalnych obserwacji pogody w Warszawie. „Kronika Warszawy”. 2 (154), s. 42, 2016. 
  8. ↑ Grzegorz Mika: Od wielkich idei do wielkiej płyty. Burzliwe dzieje warszawskiej architektury. Agencja Wydawniczo-Reklamowa Skarpa Warszawska, 2017, s. 186. ISBN 978-83-63842-67-3.
  9. ↑ a b c d e f g h i j k Krzysztof Komorowski (red.): Warszawa walczy 1939–1945. Leksykon. Warszawa: Fundacja Polska Walczy i Wydawnictwo Bellona, 2015, s. 552. ISBN 978-83-1113474-4.
  10. ↑ a b Jakub Jastrzębski. Wysoka przeszłość Okęcia. „Skarpa Warszawska”, s. 17, lipiec 2021. 
  11. ↑ Bernard Budzyński. Zarys historii instrumentalnych obserwacji pogody w Warszawie. „Kronika Warszawy”. 2(154), s. 42, 2016. 
  12. ↑ Jan Bystroń: Warszawa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1977, s. 311.
  13. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 1035. ISBN 83-01-08836-2.
  14. ↑ Warszawa – Pomnik Józefa Piłsudskiego na Okęciu. sztuka.net, 13 listopada 2015. [dostęp 2019-11-23].
  15. ↑ Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 21. ISBN 978-83-07-03239-9.
  16. ↑ Piotr Rozwadowski (red.): Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego. Tom 1. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona, 2005, s. 424. ISBN 83-11-09261-3.
  17. ↑ Adam Borkiewicz: Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1969, s. 72–73.
  18. ↑ Bronisław Dostatni: Ochota ośrodkiem komunikacji lotniczej, [w:] Dzieje Ochoty. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 188–189.
  19. ↑ Marcin Białas. Lotnisko na Gocławiu. „Stolica”, s. 53, kwiecień 2016. 
  20. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 926. ISBN 83-01-08836-2.
  21. ↑ a b c d e Krystyna Krzyżakowa: Warszawskie osiągnięcia, [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 148. ISBN 83-03-01684-9.
  22. ↑ Bronisław Dostatni: Ochota ośrodkiem komunikacji lotniczej, [w:] Dzieje Ochoty. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 189.
  23. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 84.
  24. ↑ a b Krystyna Krzyżakowa: Warszawskie osiągnięcia, [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 149. ISBN 83-03-01684-9.
  25. ↑ Bernard Budzyński. Zarys historii instrumentalnych obserwacji pogody w Warszawie. „Kronika Warszawy”. 2 (154), s. 45–46, 2016. 
  26. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 568, 671. ISBN 83-01-08836-2.
  27. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 83.
  28. ↑ Sebastian Lucinski: 10 lat „Lotniska Chopina”. Ale nazwa „Okęcie” wciąż popularniejsza. www.mmwarszawa.pl. [dostęp 2011-04-08].
  29. ↑ Am/PAP: Chopin zamiast Okęcia. Newsweek.pl. [dostęp 2011-04-08].
  30. ↑ Radosław Żuk, Dyrektor Biura Public Relations Lotniska Chopina: Od lat dziesięciu Chopin rządzi na Okęciu. old.lotnisko-chopina.pl. [dostęp 2016-01-31].
  31. ↑ Chopin lepszy niż Okęcie. [dostęp 2016-01-31].
  32. ↑ Placówka Straży Granicznej Warszawa – Okęcie. [dostęp 2015-04-08].
  33. ↑ Małgorzata Zubik. Chcą milionów od lotniska. „Gazeta Stołeczna”, s. 1, 16 września 2017. 
  34. ↑ Uchwała w sprawie przyjęcia „Koncepcji przygotowania i realizacji inwestycji Port Solidarność – Centralny Port Komunikacyjny dla Rzeczypospolitej Polskiej”. [w:] Kancelaria Prezesa Rady Ministrów [on-line]. premier.gov.pl, 7 listopada 2017. [dostęp 2017-12-20].
  35. ↑ Jarosław Osowski. Lotnisko na przekór faktom. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 8 listopada 2017. 
  36. ↑ Jarosław Osowski. Powolny start nowego lotniska. „Gazeta Stołeczna”, s. 4, 31 sierpnia 2018. 
  37. ↑ a b Kronika wydarzeń w Warszawie 1 I 1969 – 30 VI 1969. „Kronika Warszawy”. 1(70), s. 159–160, 1970. 
  38. ↑ Kalendarz warszawski styczeń-marzec 2009. „Kronika Warszawy”. 142, s. 91, 2009. 
  39. ↑ Lotnisko Chopina. Nowy terminal – nowe możliwości, Dział Public Relations P.P. „Porty Lotnicze”, 2015, s. 3.
  40. ↑ a b Lotnisko Chopina. Nowy terminal – nowe możliwości, Dział Public Relations P.P. „Porty Lotnicze”, 2015, s. 7.
  41. ↑ Taras widokowy jest otwarty!. [w:] Lotnisko Chopina w Warszawie [on-line]. otnisko-chopina.pl. [dostęp 2018-10-12].
  42. ↑ Lotnisko Chopina. Nowy terminal – nowe możliwości, Dział Public Relations P.P. „Porty Lotnicze”, 2015, s. 8.
  43. ↑ Jarosław Osowski: Od dziś na lotniskach odprawa biometryczna. Boeing 737 odprawi się w 12 minut. warszawa.wyborcza.pl, 27 czerwca 2019. [dostęp 2019-06-27].
  44. ↑ a b c d e f g h Statystyki przewozów pasażerskich i operacji lotniczych w latach 1993–2010. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. ulc.gov.pl. s. 2–3. [dostęp 2015-08-28].
  45. ↑ a b c d Liczba obsłużonych pasażerów oraz wykonanych operacji w ruchu krajowym i międzynarodowym – regularnym i czarterowym w latach 2010–2012. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. ulc.gov.pl, marzec 2013. s. 1. [dostęp 2015-08-28].
  46. ↑ a b c d e f Liczba obsłużonych pasażerów oraz wykonanych operacji w ruchu krajowym i międzynarodowym – regularnym i czarterowym w latach 2012–2014. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. ulc.gov.pl, marzec 2015. s. 1. [dostęp 2015-08-27].
  47. ↑ a b c d e f Liczba obsłużonych pasażerów oraz wykonanych operacji w ruchu krajowym i międzynarodowym – regularnym i czarterowym w latach 2015–2017. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. ulc.gov.pl, marzec 2013. s. 1. [dostęp 2015-08-28].
  48. ↑ a b Liczba obsłużonych pasażerów oraz wykonanych operacji w ruchu krajowym i międzynarodowym – regularnym i czarterowym w latach 2016–2018. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. ulc.gov.pl, marzec 2019. [dostęp 2019-05-01].
  49. ↑ a b Liczba obsłużonych pasażerów oraz wykonanych operacji w ruchu krajowym i międzynarodowym – regularnym i czarterowym w latach 2017–2019. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. 4 maja 2020. [dostęp 2020-08-09].
  50. ↑ a b Liczba obsłużonych pasażerów oraz wykonanych operacji w ruchu krajowym i międzynarodowym – regularnym i czarterowym w latach 2018–2020. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. maj 2021. [dostęp 2021-06-06].
  51. ↑ a b Liczba obsłużonych pasażerów oraz wykonanych operacji w ruchu krajowym i międzynarodowym – regularnym i czarterowym w latach 2019–2021. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. 2022. [dostęp 2023-02-23].
  52. ↑ a b c Liczba obsłużonych pasażerów oraz wykonanych operacji w ruchu krajowym i międzynarodowym – regularnym i czarterowym w latach 2020–2022. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. marzec 2023. [dostęp 2023-05-09].
  53. ↑ a b Ilość obsłużonych przesyłek „on board” (w kg) w polskich portach lotniczych w ruchu krajowym i międzynarodowym w latach 2014 i 2013. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. maj 2015. s. 1. [dostęp 2015-08-28].
  54. ↑ Ilość obsłużonego cargo on board (w kg) w polskich portach lotniczych w ruchu krajowym i międzynarodowym w roku 2014-2015. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. ulc.gov.pl. [dostęp 2016-05-31].
  55. ↑ Ilość obsłużonego cargo on board (w kg) w polskich portach lotniczych w ruchu krajowym i międzynarodowym w roku 2015–2016. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. ulc.gov.pl. [dostęp 2016-03-30].
  56. ↑ Ilość obsłużonego cargo on board (w kg) w polskich portach lotniczych w ruchu krajowym i międzynarodowym w roku 2016-2017. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. ulc.gov.pl. [dostęp 2018-05-11].
  57. ↑ Ilość obsłużonego cargo on board (w kg) w polskich portach lotniczych w ruchu krajowym i międzynarodowym w roku 2017–2018. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. ulc.gov.pl, marzec 2019. s. 1. [dostęp 2019-05-01].
  58. ↑ Ilość obsłużonego cargo on board (w kg) w polskich portach lotniczych w ruchu krajowym i międzynarodowym w roku 2018-2019. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. s. 1. [dostęp 2020-08-09].
  59. ↑ Ilość obsłużonego cargo on board (w kg) w polskich portach lotniczych w ruchu krajowym i międzynarodowym w roku 2019-2020. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. s. 1. [dostęp 2020-06-06].
  60. ↑ Ilość obsłużonego cargo on board (w kg) w polskich portach lotniczych w ruchu krajowym i międzynarodowym w roku 2020−2021. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. 2022. [dostęp 2023-02-23].
  61. ↑ Ilość obsłużonego cargo on board (w kg) w polskich portach lotniczych w ruchu krajowym i międzynarodowym w roku 2021-2022. [w:] Urząd Lotnictwa Cywilnego [on-line]. marzec 2023. [dostęp 2023-05-09].
  62. ↑ Historia – Lotnisko Chopina w Warszawie [online], www.lotnisko-chopina.pl [dostęp 2022-05-15] (pol.).
  63. ↑ Terminal na Okęciu prawie gotowy. Kiedy otwarcie?. warszawa.gazeta.pl. [dostęp 2016-05-22].
  64. ↑ Rusza przebudowa Terminalu A na Lotnisku Chopina. Gazeta.pl, 2012-09-14. [dostęp 2012-11-03].
  65. ↑ Lotnisko Chopina. Nowy terminal – nowe możliwości, Dział Public Relations P.P. „Porty Lotnicze”, 2015, s. 4.
  66. ↑ Nowy terminal na Lotnisku Chopina już działa. [w:] Przedsiębiorstwo Państwowe „Porty Lotnicze” [on-line]. lotnisko-chopina.pl. [dostęp 2015-08-17].
  67. ↑ Pierwsze loty czarterowe z ówczesnego Terminalu 2.
  68. ↑ Pierwsze loty rozkładowe z Terminalu 2.
  69. ↑ PPL ogłasza przetarg na dokończenie Terminalu 2.
  70. ↑ Konrad Majszyk: Inwestycje na lotnisku Chopina, fiasko w Modlinie. Życie Warszawy.pl. [dostęp 2010-05-13].
  71. ↑ Jakub Panek: Lotnisko daje darmowy internet. Wi-Fi dostępne na Okęciu. wyborcza.pl, 14 sierpnia 2014. [dostęp 2014-12-08].
  72. ↑ Danuta Walewska. Lotnisko jest dobrze zaopatrzone w defibrylatory. „Rzeczpospolita (dodatek Życie Mazowsza)”, s. J5, 30 marca 2016. 
  73. ↑ Patryk Pleskot, Bezpieczeństwo w czasach transformacji. Sprawozdania stanu zabezpieczenia Nadwiślańskich Jednostek Wojskowych z lat 1989–1990 [w:] Bezpieczeństwo Europy, bezpieczeństwo Polski, t. 4: , Lublin 2017, s. 325–347 [online] [dostęp 2024-11-13].
  74. ↑ 1 Baza Lotnicza.
  75. ↑ Lotnisko Chopina w światowej czołówce punktualności. Lotnicza Polska. [dostęp 2015-02-04]. (pol.).
  76. ↑ Pasazer.com: Air Arabia poleci z Lotniska Chopina do Szardży [online], Pasazer.com, 30 sierpnia 2024 [dostęp 2024-08-30] (pol.).
  77. ↑ y, LOT traci monopol. Na trasie do Chin [online], tvn24bis.pl [dostęp 2016-08-18] (pol.).
  78. ↑ Pasazer.com: Austrian poleci z Warszawy do Innsbrucka [online], Pasazer.com, 2 lipca 2024 [dostęp 2024-07-03] (pol.).
  79. ↑ In the next two years, Brussels Airlines will add five Airbus A320neo to the fleet – Aviation24.be [online], aviation24.be [dostęp 2024-04-24] (ang.).
  80. ↑ Bułgaria Air pojawi się w Warszawie [online], www.rynek-lotniczy.pl [dostęp 2023-12-23] (pol.).
  81. ↑ Corendon Airlines, Corendon Airlines – Bilety Lotnicze – Your Holiday Airline [online], Corendon Airlines [dostęp 2024-03-11] (pol.).
  82. ↑ Etihad przyleci na Lotnisko Chopina! [online], www.rynek-lotniczy.pl [dostęp 2024-09-06] (pol.).
  83. ↑ HIT! Ethiopian poleci z Warszawy do Addis Abeby – bilety już w sprzedaży! [online], Fly4free.pl - wydawaj mniej, podróżuj więcej - tanie loty, wczasy, hotele [dostęp 2024-04-18] (pol.).
  84. ↑ Mirosław Pachowicz, Nowość w LOT. Astana w końcu w sprzedaży [online], pasazer.com [dostęp 2017-01-25] (pol.).
  85. ↑ https://www.lot.com/pl/pl/loty/loty-do-europy/loty-do-grecji/loty-do-aten.
  86. ↑ Kolejny raz LOT przywraca trasę Warszawa-Bejrut – Pasazer.com [online], www.pasazer.com [dostęp 2018-11-15].
  87. ↑ Pasazer.com: LOT poleci do Berlina [online], Pasazer.com [dostęp 2017-09-01].
  88. ↑ Nowe trasy polskiego przewoźnika: LOT poleci do Legolandu – Lotnictwo – rp.pl [online], www.rp.pl [dostęp 2018-06-07] (pol.).
  89. ↑ Nowa trasa Warszawa Bydgoszcz.
  90. ↑ LOT poleci do Indii. Od września loty do Delhi [online].
  91. ↑ Rozkład lotów – Lotnisko Chopina w Warszawie [online], www.lotnisko-chopina.pl [dostęp 2017-03-25] (pol.).
  92. ↑ Mariusz Piotrowski, Kolejne nowe trasy LOT. Z Warszawy polecimy do Koszyc i Charkowa [online], fly4free.pl [dostęp 2015-11-09] (pol.).
  93. ↑ Nowość! Bezpośrednie loty z Warszawy do Lizbony [online], www.lot.com, 23 lipca 2024 [dostęp 2024-07-23] (pol.).
  94. ↑ LOT Polish Airlines announces Warsaw-Los Angeles flight. eturbonews.com. [dostęp 2016-10-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (5 października 2016)]. (ang.).
  95. ↑ Paweł Cybulak: LOT: Z Warszawy do Luksemburga. pasazer.com. [dostęp 2015-11-24]. (pol.).
  96. ↑ Jest tam ciepło i bezpiecznie. LOT otwiera nowy kierunek z Polski na Maltę [online], interia.pl, 21 listopada 2024 [dostęp 2024-11-22] (pol.).
  97. ↑ LOT Polish Airlines is coming to Miami [online], worldairlinenews.com [dostęp 2018-08-29] (ang.).
  98. ↑ Rută nouă: Varșovia – Mumbai cu LOT Polish Airlines din mai 2022 [online], boardingpass.ro [dostęp 2024-04-24] (rum.).
  99. ↑ Dominik Sipiński: LOT: Więcej Dreamlinerów, wraca Newark. pasazer.com. [dostęp 2016-09-08]. (pol.).
  100. ↑ Pasazer.com: LOT poleci do Oradei już 1 lipca [online], Pasazer.com, 28 marca 2024 [dostęp 2024-04-11] (pol.).
  101. ↑ Anna Żuchlińska: LOT poleci z Warszawy do Oslo. pasazer.com. [dostęp 2017-10-09]. (pol.).
  102. ↑ LOT uruchomi loty na trasie Warszawa – Ostrawa. Ryanair uruchomi dodatkowe rejsy do Dublina | Z kraju [online], TVN24 BiS [dostęp 2019-11-29] (pol.).
  103. ↑ Dominik Sipiński, LOT poleci do Puli i Podgoricy [online] [dostęp 2016-12-22] (pol.).
  104. ↑ LOT poleci do Rijadu! – Rynek Lotniczy [online], rynek-lotniczy.pl [dostęp 2024-04-24].
  105. ↑ Dominik Sipiński, LOT leci do Seulu [online], pasazer.com [dostęp 2016-06-22] (pol.).
  106. ↑ LOT Adds Warsaw – Tenerife Route in NW24 [online], AeroRoutes [dostęp 2024-08-19] (ang.).
  107. ↑ Anna Żuchlińska, LOT: Z Warszawy polecimy do Tokio [online], pasazer.com [dostęp 2015-06-19] (pol.).
  108. ↑ LOT poleci do Tokio [online], aeronews.pl [dostęp 2015-06-16] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-18] (pol.).
  109. ↑ Mirosław Pachowicz, Eurolot do likwidacji. Na początek trasy własne [online], pasazer.com [dostęp 2015-02-08] (pol.).
  110. ↑ LOT poleci z Warszawy do Dubrownika [online].
  111. ↑ LOT otwiera nową trasę. Robi to z myślą o narciarzach [online], Rzeczpospolita [dostęp 2024-06-12] (pol.).
  112. ↑ Pasazer.com: LOT poleci z Warszawy na Korfu [online], Pasazer.com [dostęp 2019-02-21].
  113. ↑ Jakub Panek, LOT uruchomi z Lotniska Chopina nowe połączenia do Chorwacji [online], warszawa.wyborcza.pl [dostęp 2015-12-22] (pol.).
  114. ↑ Pegasus poleci z Warszawy do Ankary – Pasazer.com [online], pasazer.com [dostęp 2024-04-24] (pol.).
  115. ↑ Flight schedule | Smartwings [online], smartwings.com [dostęp 2024-04-24] (ang.).
  116. ↑ Smartwings Poland Adds Warsaw – Mombasa Service in NW23 – AeroRoutes [online], aeroroutes.com [dostęp 2024-04-24] (ang.).
  117. ↑ Smartwings Poland Adds Warsaw – Istanbul From late-Dec 2022 – AeroRoutes [online], aeroroutes.com [dostęp 2024-04-24] (ang.).
  118. ↑ SunExpress NS24 Network Expansion – 24SEP23 [online], AeroRoutes [dostęp 2024-03-12] (ang.).
  119. ↑ Turcja. Ruszyło nowe lotnisko w Stambule – Lotnictwo – rp.pl [online], www.rp.pl [dostęp 2019-04-09] (pol.).
  120. ↑ Turkish Airlines poleci z Polski do Antalyi – Pasazer.com [online], pasazer.com [dostęp 2024-04-24] (pol.).
  121. ↑ 4 nowe trasy Wizz Aira z Polski! Poleci na jedno z największych lotnisko w Europie i na Maderę! [online], Fly4free.pl - wydawaj mniej, podróżuj więcej - tanie loty, wczasy, hotele [dostęp 2024-07-01] (pol.).
  122. ↑ Anna Żuchlińska, Wizz Air: Z Warszawy do Neapolu [online], pasazer.com [dostęp 2016-03-14] (pol.).
  123. ↑ Piotr Golianek: Wizz Air poleci z Warszawy i Budapesztu do Paryża-Orly. pasazer.com. [dostęp 2019-12-23]. (pol.).
  124. ↑ Wizz: 13. samolot w Warszawie i nowa trasa [online], rynek-lotniczy.pl [dostęp 2024-10-28] (pol.).
  125. ↑ Paweł Cybulak, Wizz Air poleci z Warszawy do Portugalii! [online], pasazer.com [dostęp 2016-02-11] (pol.).
  126. ↑ Paweł Cybulak, Dwie nowe trasy Wizz Aira. Do Włoch i Chorwacji [online], pasazer.com [dostęp 2016-06-17] (pol.).
  127. ↑ LOT: Czartery dla Rainbow Tours – Pasazer.com [online], pasazer.com [dostęp 2024-04-24] (pol.).
  128. ↑ Egzotyka z Rainbow– egzotyczne wakacje, wczasy i wycieczki objazdowe z biurem podróży Rainbow [online], r.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).
  129. ↑ Khoảng 250 khách Ba Lan đến đảo ngọc Phú Quốc – Tuổi Trẻ Online [online], vn/khoang-250-khach-ba-lan-den-dao-ngoc-phu-quoc-20221106094118565.htm [dostęp 2024-04-24] (wiet.).
  130. ↑ Wakacje Zima 2024 / 2025 – wczasy i wycieczki | ITAKA [online], itaka.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).
  131. ↑ phone [online], itaka.pl [dostęp 2024-04-24].
  132. ↑ ZTM Warszawa. [dostęp 2010-05-11].
  133. ↑ Z aktualności ZTM: Pociągi połączyły lotnisko z centrum. [dostęp 2012-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (13 sierpnia 2017)].
  134. ↑ Taximafia bezkarna, bo lotnisko boi się ją przepędzić. Gazeta Wyborcza, sierpień 2012.
  135. ↑ Koniec mafii taksówkowej na lotnisku Chopina? Port lotniczy wyciąga ciężkie działa.
  136. ↑ Uchwała 76/11 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 20 czerwca 2011 r. w sprawie utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania dla Portu Lotniczego im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Samorząd Województwa Mazowieckiego. [dostęp 2011-07-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-25)].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Porty lotnicze i lotniska w Polsce
Porty lotnicze
czynne
planowane
Lotniska
cywilne
według rejestru ULC
wojskowe
niekontrolowane
nieczynne
zlikwidowane

Sylwetka samolotu

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lotnisko_Chopina_w_Warszawie&oldid=75327890”