Kościół łaciński

Kościół łaciński
	Klasyfikacja systematyczna wyznania
	Chrześcijaństwo; └ Katolicyzm; └ Kościół katolicki
Zwierzchnik; • tytuł zwierzchnika	Franciszek; biskup rzymski
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Kościół łaciński, Kościół rzymskokatolicki – największa liczebnie część Kościoła katolickiego, mająca własną, odrębną tradycję liturgiczną oraz własną i odrębną strukturę; widzialną głową Kościoła rzymskokatolickiego jest biskup Rzymu, czyli papież.

Z danych opublikowanych w „Annuario Pontificio” w 2010 wynika, że do Kościoła łacińskiego należy ok. 1 mld 130 mln ludzi, czyli ok. 98,5% katolików^[1].

Nazwa

Rzymski – jest odniesieniem do szczególnego związku kościelnego, jurysdykcyjnego z Rzymem jako stolicą biskupią. W określeniu tym zawarta jest też tradycyjna wiara, że św. Piotr oraz każdorazowy biskup Rzymu, jako jego następca, cieszą się tzw. prymatem Piotrowym. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa Rzym, na mocy swego dziedzictwa Piotrowego, miał szczególną rolę wśród pięciu podstawowych ośrodków chrześcijaństwa (Pentarchia)^[2]. Od pewnego momentu zwane były patriarchatami, na których czele, zgodnie z ówczesną organizacją, stał patriarcha. Do Benedykta XVI tytuł patriarchy był jednym ze zwyczajnych tytułów papieża.

Łaciński – jest odniesieniem do tradycji liturgicznej. Każdy z patriarchatów w pierwszych wiekach chrześcijaństwa ukształtował własne formy liturgiczne, które dotyczyły nie tylko samego języka, ale również w ogóle obrzędów. Liturgia łacińska, przede wszystkim modlitwa eucharystyczna zwana kanonem rzymskim stała się wyraźnym wyróżnikiem. Po soborze trydenckim (1545–1563) skodyfikowano ją i uczyniono uniwersalną dla całego Kościoła. Rzymski ryt liturgiczny doznał głębokiej odnowy za sprawą reformy liturgicznej soboru watykańskiego II (1962–1965).

Katolicki – słowo wywodzi się przez łac. catholicus z greki καθολικός (katholikos) i znaczy, że Kościół rzymski uznaje cechę „powszechności” jako swój element konstytutywny. O powszechności Kościoła mówi nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiary. Znalazło to wyraz np. u św. Augustyna, który szczególnie co do interpretacji Pisma świętego odwoływał się do reguły wiary ukazywanej przez Kościół katolicki: „Nie daję wiary Ewangelii, dopóki mnie do tego nie pobudzi autorytet Kościoła katolickiego” (por. KKK 119)^[3]. Odnośnie do ksiąg kanonicznych trzeba kierować się powagą Kościołów katolickich, czyli tych, które były stolicami Apostołów (łac. sedes apostolica)^[4]. Po schizmie wschodniej (1054) kościoły bizantyjskie nazwały się prawosławnymi, chcąc w ten sposób pokazać, że posiadają pełnię prawdy (w sposób prawowierny chwalą Boga). Nazwa „katolicki” utrzymała się przy Kościele związanym z Rzymem także po reformacji (1517) i miała odróżniać go również od protestantyzmu.

Osobne artykuły: Katolicyzm i Kościół katolicki.

Zachodni – jest pojęciem mającym wyróżnić wspólnotę we wnętrzu samego Kościoła katolickiego i odróżnić ją od katolickich Kościołów wschodnich.

Charakterystyka

Organizacja

Struktura Kościoła rzymskokatolickiego jest ściśle hierarchiczna tak jak wszystkich Kościołów katolickich. Podstawową komórką organizacyjną jest diecezja, na której czele stoi biskup. Diecezje dzielą się na mniejsze jednostki: parafie. Biskup diecezji rzymskiej jest jednocześnie głową Kościoła łacińskiego (jak również katolickiego). Dla usprawnienia administracji stosowane są również pomocnicze jednostki administracyjne (np. dekanaty, metropolie).

Osobny artykuł: Podział administracyjny Kościoła katolickiego.

Biskupi diecezji podlegają wyłącznie papieżowi, ale jednoczą się dla wspólnej pracy w konferencje lub synody. Wbrew obiegowej opinii sobór nie jest zgromadzeniem właściwym dla Kościoła rzymskokatolickiego, ale dla całego Kościoła katolickiego.

Całość organizacji Kościoła łacińskiego zawarta jest w Kodeksie prawa kanonicznego, który jest podstawowym dokumentem prawnym wspólnoty. Ostatnia redakcja Kodeksu miała miejsce w 1983.

Obecnie, polska siedziba (Sekretariat Konferencji Episkopatu Polski), znajduje się pod adresem Skwer kard. S. Wyszyńskiego 6, 01-015 Warszawa^[5]

Duchowieństwo

W Kościele rzymskokatolickim, tak jak w całym Kościele katolickim obowiązują trzy stopnie święceń: diakonat, prezbiterat i episkopat. Cechą wyróżniającą duchownych łacińskich od duchownych innych obrządków katolickich jest obowiązkowy celibat prezbiterów.

Liturgia

Ryt łaciński różni się od stosowanych w innych Kościołach katolickich. Obecnie obowiązującą zwyczajną formą liturgiczną jest tzw. Novus Ordo Missae opracowany po Soborze Watykańskim II. Wcześniej obowiązującą była forma skodyfikowana przez Sobór Trydencki, który jako pierwszy ujednolicił liturgię łacińską. Forma trydencka może być nadal stosowana w liturgii jako dodatkowa (łac. extraordinaria).

Wbrew powszechnej opinii, nadal językiem obowiązującym w liturgii rzymskokatolickiej jest łacina. Wprowadzenie języków narodowych do liturgii ma formę rozwiązania dozwolonego.

Osobny artykuł: obrządek.

Zobacz też

Przypisy

↑ Por. Dane o ogólnej liczbie katolików oraz o liczbie członków katolickich Kościołów wschodnich.
↑ Olivier Clément: Prawda was wyzwoli. Rozmowy z Patriarchą ekumenicznym Bartłomiejem I. Warszawa: Verbinum, 1998, s. 178–181. ISBN 83-7192-025-3. Cytat: Wschód nie znał takiej formy prymatu rzymskiego, jaki przyjęto na Zachodzie po reformie gregoriańskiej oraz po Soborze trydenckim, i zapewne musiał go odrzucać. Ten prymat w swej pierwotnej postaci był uznawany i realizowany na Wschodzie w czasach soborów ekumenicznych. Pojawiały się zarysy teorii, które były sobie przeciwstawne, ale życie Kościoła zawsze wykraczało poza teorie. W gruncie rzeczy nikt nie mógł przeciąć sprawy. Każdy uważał, że ma ostatnie słowo, a więc nikt go nie miał, z wyjątkiem Ducha Świętego. Dzisiaj musimy się zastanowić, wychodząc poza przeciwstawne sobie sformułowania, nad doświadczeniem eklezjalnym epoki, w której napięć nie rozstrzygano ani przeciwko papieżowi, ani przeciwko soborowi, lecz po prostu inaczej.
↑ Contra epistolam Manichaei quam vocant fundamenti liber unus; CSEL 25, 197[22-23]; PL 42, 176, por. wydanie polskie: List, który nazywają «Listem podstawowym»”, przeł. J. Sulowski, [w:] Pisma przeciw manichejczykom, Warszawa 1990 ATK PSP 54, s. 111–151.
↑ Por. św. Augustyn: De doctrina christiana. O nauce chrześcijańskiej. Tekst łacińsko polski. J. Sulowski (tłum.). Warszawa: PAX, 1989. II,12.
↑ Por. Departament Badań Społecznych i Warunków Życia GUS: Wyznania Religijne – Stowarzyszenia Narodowościowe i Etniczne w Polsce 2009-2011. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-03-28. ISBN 978-83-7027-519-8.

Bibliografia

Codex Iuris canonici auctoritate Joannis Pauli PP. II promulgatus, Kodeks prawa kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu. Tekst dwujęzyczny, Edward Sztafrowski (tłumaczenie) i komisja naukowa pod redakcją Kazimierza Dynarskiego. Poznań: Pallottinum, 1984.
Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Tekst polski. Julian Groblicki, Eugeniusz Florkowski (redaktorzy naukowi). Wyd. 3. Poznań: Pallottinum.

Linki zewnętrzne

Strona Stolicy Apostolskiej (ang.)

[1] Por. Dane o ogólnej liczbie katolików oraz o liczbie członków katolickich Kościołów wschodnich.

[2] Olivier Clément: Prawda was wyzwoli. Rozmowy z Patriarchą ekumenicznym Bartłomiejem I. Warszawa: Verbinum, 1998, s. 178–181. ISBN 83-7192-025-3. Cytat: Wschód nie znał takiej formy prymatu rzymskiego, jaki przyjęto na Zachodzie po reformie gregoriańskiej oraz po Soborze trydenckim, i zapewne musiał go odrzucać. Ten prymat w swej pierwotnej postaci był uznawany i realizowany na Wschodzie w czasach soborów ekumenicznych. Pojawiały się zarysy teorii, które były sobie przeciwstawne, ale życie Kościoła zawsze wykraczało poza teorie. W gruncie rzeczy nikt nie mógł przeciąć sprawy. Każdy uważał, że ma ostatnie słowo, a więc nikt go nie miał, z wyjątkiem Ducha Świętego. Dzisiaj musimy się zastanowić, wychodząc poza przeciwstawne sobie sformułowania, nad doświadczeniem eklezjalnym epoki, w której napięć nie rozstrzygano ani przeciwko papieżowi, ani przeciwko soborowi, lecz po prostu inaczej.

[3] Contra epistolam Manichaei quam vocant fundamenti liber unus; CSEL 25, 197[22-23]; PL 42, 176, por. wydanie polskie: List, który nazywają «Listem podstawowym»”, przeł. J. Sulowski, [w:] Pisma przeciw manichejczykom, Warszawa 1990 ATK PSP 54, s. 111–151.

[4] Por. św. Augustyn: De doctrina christiana. O nauce chrześcijańskiej. Tekst łacińsko polski. J. Sulowski (tłum.). Warszawa: PAX, 1989. II,12.

[5] Por. Departament Badań Społecznych i Warunków Życia GUS: Wyznania Religijne – Stowarzyszenia Narodowościowe i Etniczne w Polsce 2009-2011. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2013-03-28. ISBN 978-83-7027-519-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Organizacja	Papież Kolegium Kardynałów Sobór powszechny Synod Konferencja episkopatu Kościół łaciński Katolickie Kościoły wschodnie
Początki i historia	Jezus Chrystus Ewangelia Sukcesja apostolska Ojcowie Kościoła Chrześcijaństwo Wielka schizma wschodnia Reformacja Katolicyzm Kościół unicki
Teologia	Trójca Święta (Bóg Ojciec, Syn Boży, Duch Święty) Piekło Niebo Czyściec Łaska Dusza Zbawienie Wcielenie Matka Boża Świętych obcowanie Kanon Biblii Dogmat Tradycja apostolska Apostolski symbol wiary Sakrament
Liturgia	Diakon Prezbiter Biskup Msza Liturgia godzin Rok liturgiczny Novus Ordo Missae Klasyczny ryt rzymski Ryt aleksandryjski Ryt antiocheński Ryt bizantyjski Ryt chaldejski Ryt ormiański