Kościół Świętej Trójcy w Opolu

Kościół Świętej Trójcy w Opolu
	nr rej. 764/64 z dnia 05.04.1964
	; Widok z ul. Piastowskiej
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Miejscowość	Opole
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
prowincja	prowincja Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Zakonu Braci Mniejszych w Katowicach
Wezwanie	Świętej Trójcy
Wspomnienie liturgiczne	pierwsza niedziela po Zesłaniu Ducha Świętego
Historia
Data zakończenia budowy	1309
Aktualne przeznaczenie	kościół klasztorny
Dane świątyni
Styl	gotycki
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
Wieża kościelna; • liczba wież	; 1
Organy; • liczba głosów; • liczba manuałów	; 42; 3+P
	Położenie na mapie Opola Kościół Świętej Trójcy w Opolu
	Położenie na mapie Polski Kościół Świętej Trójcy w Opolu
	Położenie na mapie województwa opolskiego Kościół Świętej Trójcy w Opolu
	50°40′03″N 17°55′20″E/50,667500 17,922222
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Kościół Świętej Trójcy – rzymskokatolicki kościół klasztorny w bliskim sąsiedztwie Rynku w Opolu, w dekanacie Opole, diecezji opolskiej.

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[2]:

zespół klasztorny franciszkanów, ul. Zamkowa / pl. Wolności, nr rej.: 764/64 z 5.04.1964:
- kościół pw. Świętej Trójcy, 1287-1329, XV, XIX
- klasztor, 1 poł. XIV-XX

Historia kościoła

W latach 30. XIII wieku na ziemie polskie zaczęli przybywać franciszkanie. Około 1238 roku założyli oni klasztor, który został zniszczony przez najazdy tatarskie. W połowie XIII wieku rozpoczęto budowę murowanego klasztoru i kościoła franciszkańskiego, jednak budowle te zostały w 1307 roku zniszczone przez pożar. W 1309 roku rozpoczęto odbudowę tych obiektów. W 1516 roku książę Jan II Dobry usunął z klasztoru franciszkanów, a w ich miejsce sprowadził bernardynów. W 1605 roku kościół oraz klasztor ponownie objęli franciszkanie. Dziesięć lat później obiekty spłonęły, a dalsze zniszczenia były skutkami wojny trzydziestoletniej. Kolejny raz kościół i klasztor odbudowano w 1646 roku. W czasach potopu szwedzkiego, w latach 1655–1656, w klasztorze opolskim urzędowała kancelaria króla Jana Kazimierza. W refektarzu klasztornym 30 listopada 1655 roku ogłoszony został uniwersał królewski wzywający naród polski do powstania przeciwko Szwedom. Pożary z 1682 i 1739 roku spowodowały kolejne duże zniszczenia. W trakcie odbudowy wprowadzono do architektury kościoła elementy manieryzmu i baroku, zachowując jednak jej pierwotny, kształt gotycki. Od 1820 roku aż do końca II wojny światowej, świątynia należała do ewangelików. W kościele znajdują się szczątki Piastów Opolskich. Tuż obok świątyni znajduje się klasztor franciszkanów. Podczas ostatniego remontu obok świątyni, pod kostką brukową z herbem Opola, odkryto mogiły, należące prawdopodobnie do żołnierzy rosyjskich z okresu wojen napoleońskich (w kościele był wówczas lazaret)^[3].

Architektura i wnętrze kościoła

Bryła kościoła łączy elementy wczesnogotyckie, późnorenesansowe i barokowe. Wieża pochodzi z końca XV wieku, w 1902 roku nadbudowana została w stylu neobarokowym. Wnętrze świątyni ma charakter halowy, trójnawowy. Do kościoła przylega klasztor franciszkanów. Łącznikiem między kościołem a klasztorem jest kaplica św. Anny, zwana też Piastowską. Po pożarze w II połowie XV wieku drewniany strop kaplicy zastąpiony został trójprzęsłowym sklepienim gwiaździstym. W zworniku, pośrodku sklepienia, umieszczony jest złoty orzeł w koronie na błękitnym polu – herb księstwa opolsko-raciborskiego. Ściany kaplicy ozdabiają freski. Znajdujący się na głównej ścianie kaplicy ołtarz-tryptyk przedstawia św. Annę z fundatorem klasztoru Władysławem I i fundatorem Jasnej Góry Władysławem Opolczykiem, św. Barbarę i św. Jadwigę Śląską – żonę Henryka Brodatego. Kaplica jest jednocześnie mauzoleum Piastów opolskich z rzeźbionymi nagrobkami Bolka I, Bolka II, Bolka III oraz księżnej Anny Oświęcimskiej pochodzącymi z lat 1378–1382. W krypcie pod ołtarzem głównym, spoczywają szczątki ośmiu książąt i pięciu księżnych, w tym wnuczki Władysława Łokietka – Elżbiety świdnickiej. Znajduje się tam ponadto pochodząca z lat 20.–30. XIV wieku polichromia przedstawiająca scenę ukrzyżowania – najstarsze z malowideł ściennych, zachowanych na Śląsku. W kościele na uwagę zasługuje m.in.:

chór z regencyjno-barokowym prospektem organowym, wykonanym w Lipsku w II połowie XVIII wieku,
rzeźby Dawida, królowej Saby i grających aniołów,
kaplica Matki Bożej Częstochowskiej,
kaplica św. Anny, gotycka z malowidłami herbów książąt opolskich, Hohenzollernów i chorwackich książąt Frankopan(inne języki)^[4]
kaplica Najświętszego Sakramentu,
kaplica Ukrzyżowania,
kaplica św. Maksymiliana Kolbego (w czasie konserwacji odkryto w kaplicy fragmenty XV-wiecznych fresków),

Przed kościołem stoi pochodząca z początku XVIII wieku, rzeźba św. Jana Nepomucena^[1].

Organy

Organy zostały wybudowane przez firmę Sauer z Frankfurtu nad Odrą, prowadzoną wówczas przez dr. Oscara Walckera. Jest to jej opus 1451.

Instrument został umieszczony w zabytkowej szafie organowej pochodzącej z instrumentu Wilhelma Schefflera, który powstał na początku XVIII wieku. Stół gry umieszczony przed szafą organową.

Instrument posiada elektro-pneumatyczna trakturę gry^[5].

Dyspozycja instrumentu:

Manuał I	Manuał II	Manuał III	Pedał
1. Bourdon 16'	1. Geigenprincipal 8'	1. Quintatön 16'	1. Prinzipalbass 16'
2. Prinzipal 8'	2. Rohrflöte 8'	2. Aeoline 8'	2. Subbass 16'
3. Viola di Gamba 8'	3. Salicet 8'	3. Gemshorn 8'	3. Quintatönbass 16'
4. Gedeckt 8'	4. Oktave 4'	4. Lieblich Gedeckt 8'	4. Prinzipalbass 8'
5. Oktave 4'	5. Blockflöte 4'	5. Nachthorn 4'	5. Gedeckt 8'
6. Spitzflöte 4'	6. Quinte 2 2/3'	6. Prinzipal 4'	6. Gemshorn 8'
7. Oktave 2'	7. Waldflöte 2'	7. Schwiegel 2'	7. Oktavbass 4'
8. Quinte 1 1/3'	8. Terz 1 3/5'	8. Mixtur 3f.	8. Rauschpfeife 4f.
9. Cornett 3f.	9. Sifflöte 1'	9. Oboe 8'	9. Posaune 16'
10. Mixtur 5f.	10. Mixtur 4f.		10. Sing. Cornett 2'
11. Trompete 8'	11. Rankett 16'
	12. Krumhorn 8'

Galeria

Widok z wieży ratuszowej
Kościół na tle drzew
Kaplica Świętej Anny
Kościół w 1930 roku
Widok z lat 20. XX wieku

Zobacz też

Klasztor Franciszkanów w Opolu

Przypisy

↑ ^a ^b Kościół i klasztor oo. franciszkanów Trójcy Świętej w Opolu. [dostęp 2013-12-01].
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 87 .
↑ Historia kościoła Świętej Trójcy. [dostęp 2013-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 grudnia 2013)].
↑ Kaczmarek, Romuald: Nowo odkryte malowidła ścienne w kaplicy św. Anny przy kościele Franciszkanów w Opolu, I, in: „Quart”. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego 1(23) 2012, s. 3–18, ISSN 1896-4133.
↑ Opole (Kościół Świętej Trójcy (franciszkanów)) [online], musicamsacram.pl [dostęp 2024-01-23] (pol.).

Linki zewnętrzne

[klasztor-1] Kościół i klasztor oo. franciszkanów Trójcy Świętej w Opolu. [dostęp 2013-12-01].

[2] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 87 .

[kosciol-3] Historia kościoła Świętej Trójcy. [dostęp 2013-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (3 grudnia 2013)].

[4] Kaczmarek, Romuald: Nowo odkryte malowidła ścienne w kaplicy św. Anny przy kościele Franciszkanów w Opolu, I, in: „Quart”. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego 1(23) 2012, s. 3–18, ISSN 1896-4133.

[5] Opole (Kościół Świętej Trójcy (franciszkanów)) [online], musicamsacram.pl [dostęp 2024-01-23] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]