Kajmany (wyspy)

Kajmany
Cayman Islands
	terytorium zamorskie
Herb	Flaga
	Hymn: God Save the King; (Boże chroń króla)
	Dewiza: He hath founded it upon the seas; (On stworzył to ponad morzami)
Państwo	Wielka Brytania
Siedziba	George Town
Data powstania	1962
Zarządzający	Helen Kilpatrick
Zarządzający	Alden McLaughlin
Powierzchnia	264 km²
Populacja (2017); • liczba ludności	; 58 441
• gęstość	221 os./km²
Numer kierunkowy	+1-345
Strefa czasowa	UTC -5
Języki urzędowe	angielski
	Położenie na mapie;
	Położenie na mapie;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach

Kajmany – wyspy w Ameryce Środkowej na Morzu Karaibskim. Obejmują 3 wyspy (Wielki Kajman, Cayman Brac i Mały Kajman) o łącznej powierzchni 264 km². Liczą 56 732 mieszkańców, z czego połowa żyje w stolicy. Terytorium zależne Wielkiej Brytanii. Główne miasto - George Town. 90% żywności pochodzi z importu, a głównymi źródłami dochodu są turystyka oraz usługi finansowe.

Historia

Archipelag został odkryty przez Krzysztofa Kolumba 10 maja 1503 roku, gdy ten wracał ze swojej czwartej wyprawy do Ameryki. Przez błąd sternika okręt Kolumba, zmierzający na Espaniolę (Haiti), zboczył zbytnio na północ, gdzie dostrzeżono niewielkie wyspy, na których roiło się od zielonych żółwi^[2]. Ze względu na wielką liczbę żółwi morskich Kolumb nazwał wyspy „Tortugas”. Dzisiejszą nazwę nadał im korsarz angielski sir Francis Drake w roku 1586, takim bowiem mianem mieli określać archipelag zamieszkujący pobliską Jamajkę Karaibowie. Według innej wersji, 15 lat po Kolumbie inny żeglarz, Ponce de Leon, pomylił nowo odkryte wyspy z łańcuchem raf i mielizn (zwanych tu cayos) ciągnących się na południe od Florydy, na których spotykano wiele kajmanów (tj. dzisiejszych Florida Keys), i tak je określił w swej relacji. To z kolei wprowadziło w błąd ówczesnych kartografów, którzy nadali archipelagowi dzisiejszą nazwę^[2].

Wyspy nie były wówczas zamieszkane. Były jedynie schronieniem dla coraz liczniejszych na Morzu Karaibskim piratów i poławiaczy żółwi. Dopiero około roku 1660 osiedliła się tu grupa dezerterów z armii brytyjskiej, którzy założyli pierwszą stałą osadę.

Pierwsze lata osadnictwa były trudne, a status niepewny. Jednak w 1670 roku archipelag został uznany za posiadłość brytyjską podporządkowaną gubernatorowi Jamajki. Dochód - i to czasami spory – przynosiła rozbiórka wraków statków, które weszły na liczne rafy wokół wysp. Według legendy za uratowanie przed wejściem na rafy flotylli dziesięciu okrętów brytyjskich król Jerzy III zwolnił Kajmany od płacenia podatków. Wyspy do 1962 roku zarządzane były z Jamajki a potem stały się odrębną kolonią^[3].

Geografia^[4]

Osobny artykuł: Geografia Kajmanów.

Kajmany są nizinnymi wyspami, których podłoże budują wapienie, a krajobraz pozbawiony jest urozmaiconej rzeźby terenu. Całkowity brak sieci rzecznej. Roślinność tropikalna, gdzie naturalną szatę stanowią lasy równikowe. Fauna należy do antylskiej krainy neotropikalnej, gdzie dominują drobne zwierzęta.

Kajmany składają się z trzech wysp: Wielki Kajman, Cayman Brac oraz Mały Kajman. Znajdują się we wschodniej części Karaibów około 740 km na południe od Miami na Florydzie i 269 km na północny zachód od Jamajki. Stolica Kajmanów George Town znajduje się na zachodnim brzegu Wielkiego Kajmana.

Wielki Kajman to największa z wysp Kajmanów, o powierzchni 196 km².

Cayman Brac leży około 143 km na północny wschód od głównej wyspy. Wyspa zajmuje powierzchnię około 39 km².

Klimat

Na wyspach panuje klimat tropikalny.

Średnia temperatura i opady dla Kajmanów
Miesiąc	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Paź	Lis	Gru	Roczna
Średnie temperatury w dzień [°C]	28.2	28.6	29.1	29.9	30.7	31.6	32.2	32.2	31.7	31.0	29.6	28.6	30,3
Średnie dobowe temperatury [°C]	24.0	24.4	24.7	25.8	26.8	27.7	27.9	27.9	27.8	27.1	25.9	24.9	26,3
Średnie temperatury w nocy [°C]	19.8	20.2	20.3	21.7	22.8	23.7	23.6	23.6	23.8	23.2	22.2	21.2	22,2
Opady [mm]	52	38	35	32	151	158	147	150	222	219	154	71	1429
Średnia liczba dni z opadami	7	6	6	4	10	12	12	14	16	15	12	9	123
Średnie usłonecznienie [h]	248	232	279	300	279	240	279	248	240	248	210	217	3020
Źródło: World Weather Information Service^[5], weather2travel.com (nasłonecznienie)^[6]

Demografia

Osobny artykuł: Demografia Kajmanów.

Na Kajmanach jest więcej zarejestrowanych przedsiębiorstw niż mieszkańców wysp w związku z niskimi podatkami^[7]. W połowie 2011 roku na Kajmanach szacowana liczba ludności wynosiła około 56 000 i jest mieszanką ponad 100 narodowości. Z tej liczby około połowa to osoby pochodzące z wyspy. Około 60% ludności stanowią osoby mieszanego pochodzenia. Po 20% stanowią biali i czarnoskórzy, 20% to imigranci o różnym pochodzeniu etnicznym. Wyspy są prawie wyłącznie chrześcijańskie, z dużą liczbą baptystów, prezbiterian i katolików, ale również można znaleźć żydowskie^[8], muzułmańskie i hinduskie społeczności. Zdecydowana większość ludności mieszka na wyspie Wielki Kajman (Grand Cayman), a reszta na wyspach Cayman-Brac i Mały Kajman (Little Cayman)^[9]. Stolicą Kajmanów jest George Town, na południowo-zachodnim wybrzeżu wyspy Wielki Kajman.

Populacja według dystryktów

Zgodnie ze spisem ludności z 2010 roku szacowana liczba stałych mieszkańców wynosiła 54 878 ludzi^[10], mieszkających w:

Georgetown: 27 704
West Bay: 11 269
Bodden Town: 10 341
North Side: 1 437
East End: 1 369
Cayman Brac i Little Cayman (siostrzane wyspy): 2 277

Język

Językiem angielskim posługuje się 90,9% mieszkańców, hiszpańskim 4% a tagalskim 3,3%^[11].

Religia

Struktura religijna kraju w 2010 roku według CIA The World Factbook^[12]:

protestanci – 67,8% (głównie: kalwini, adwentyści dnia siódmego, baptyści, zielonoświątkowcy i anglikanie),
katolicy – 14,1%,
Osobny artykuł: Misja „sui iuris” Kajmanów.
brak religii – 9,3%,
świadkowie Jehowy – 1,1%,
Osobny artykuł: Świadkowie Jehowy na Kajmanach.
inne religie – 7% (m.in.: żydzi, bahaiści, hinduiści, muzułmanie i mormoni^[13]^[14]),
niesprecyzowani – 0,7%.

Gospodarka

Przez długi czas podstawowym zajęciem mieszkańców był połów żółwi morskich. Przetrzymywano je nawet do kilku miesięcy w specjalnych zagrodach, by potem sprzedawać je hurtem w Key West, skąd trafiały do odbiorców głównie w USA. Z czasem, wobec radykalnego spadku pogłowia żółwi, zajęli się rybołówstwem i hodowlą bydła^[2]. W XX wieku wyspy produkowały niewielkie ilości bawełny i mahoniu. Wytwarzano również maty, kosze i liny okrętowe z włókna palmowego. Powstał także skromny przemysł stoczniowy, budujący jachty. Dużą rolę w dochodach mieszkańców Kajmanów odgrywa żegluga: znaczną część męskiej ludności wyspy stanowią marynarze, pracujący na statkach pod banderami Jamajki, Panamy, Wenezueli i in.^[2] Prawdziwy rozkwit przyniosło jednak nurkowanie swobodne, a wraz z nim turystyka. W 1998 roku liczba turystów przekroczyła 400 tysięcy i ciągle wzrasta. Leżące pomiędzy Jamajką, Kubą, a Jukatanem Kajmany są także atrakcyjne dla żeglarzy. Amerykanie, Kanadyjczycy i obywatele państw Unii Europejskiej nie muszą posiadać wiz.

Emisja gazów cieplarnianych

Emisja równoważnika dwutlenku węgla z Kajmanów wyniosła w 1990 roku 0,164 Mt, z czego 0,148 Mt stanowiła emisja dwutlenku węgla. W przeliczeniu na mieszkańca emisja wyniosła wówczas 5,937 t dwutlenku węgla, a w przeliczeniu na 1000 dolarów PKB 71 kg. Od tego czasu emisje wahają się, przy czym dość duży wzrost nastąpił w 2012. Głównym źródłem emisji przez cały czas była energetyka. W 2018 emisja dwutlenku węgla pochodzenia kopalnego wyniosła 0,507 Mt, a w przeliczeniu na mieszkańca 8,135 t i w przeliczeniu na 1000 dolarów PKB 118 kg^[15].

Porty lotnicze w Kajmanach

Przypisy

↑ The World Factbook — Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2017-10-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-13] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d E[dward] K[arłowicz]. Wyspy spod znaku zielonego żółwia. „Poznaj Świat”. R. XI, nr 6 (127), s. 30, czerwiec 1963. Polskie Towarzystwo Geograficzne. (pol.).
↑ Kajmany. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-08-27] .
↑ https://www.gov.ky/about-us/our-islands/environment
↑ World Weather Information Service: Cayman Islands.
↑ Cayman Islands climate - weather2travel.com
↑ "Regions and territories: Cayman Islands".
↑ "The Jewish Community of Cayman Islands".
↑ "CIA – The World Factbook – Cayman Islands". cia.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-13)]..
↑ "The Cayman Islands 2010 Population and Housing Census: Preliminary Report" (PDF).
↑ The World Factbook. [dostęp 2012-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-13)].
↑ Central America :: Cayman Islands — The World Factbook - Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2019-07-13] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-13] .
↑ Cayman Islands, Religion And Social Profile [online], www.thearda.com [dostęp 2019-07-13] .
↑ Statistics and Church Facts - Cayman Islands [online], newsroom.churchofjesuschrist.org [dostęp 2019-07-13] (ang.).
↑ Cayman Islands, [w:] F.F. Monforti-Ferrario F.F. i inni, Fossil CO2 and GHG emissions of all world countries. 2019 report – Study [pdf], Luksemburg: Publications Office of the European Union, 2019, s. 73, DOI: 10.2760/687800, ISBN 978-92-76-11100-9 (ang.).

Bibliografia

Encyklopedia Geograficzna Świata: Ameryka Północna. Wydawnictwo OPRES Kraków 1996 ISBN 83-85909-20-6
Districts of Cayman Islands

[1] The World Factbook — Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2017-10-03] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-13] (ang.).

[EK-2] E[dward] K[arłowicz]. Wyspy spod znaku zielonego żółwia. „Poznaj Świat”. R. XI, nr 6 (127), s. 30, czerwiec 1963. Polskie Towarzystwo Geograficzne. (pol.).

[3] Kajmany. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-08-27] .

[4] ttps://www.gov.ky/about-us/our-islands/environment

[5] World Weather Information Service: Cayman Islands.

[6] Cayman Islands climate - weather2travel.com

[7] "Regions and territories: Cayman Islands".

[8] "The Jewish Community of Cayman Islands".

[9] "CIA – The World Factbook – Cayman Islands". cia.gov. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-13)]..

[10] "The Cayman Islands 2010 Population and Housing Census: Preliminary Report" (PDF).

[11] The World Factbook. [dostęp 2012-12-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-02-13)].

[12] Central America :: Cayman Islands — The World Factbook - Central Intelligence Agency [online], www.cia.gov [dostęp 2019-07-13] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-13] .

[13] Cayman Islands, Religion And Social Profile [online], www.thearda.com [dostęp 2019-07-13] .

[14] Statistics and Church Facts - Cayman Islands [online], newsroom.churchofjesuschrist.org [dostęp 2019-07-13] (ang.).

[15] Cayman Islands, [w:] F.F. Monforti-Ferrario F.F. i inni, Fossil CO2 and GHG emissions of all world countries. 2019 report – Study [pdf], Luksemburg: Publications Office of the European Union, 2019, s. 73, DOI: 10.2760/687800, ISBN 978-92-76-11100-9 (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Terytoria zamorskie	Akrotiri i Dhekelia Anguilla Bermudy Brytyjskie Terytorium Antarktyczne Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego Brytyjskie Wyspy Dziewicze Kajmany Falklandy Gibraltar Montserrat Pitcairn Wyspa Świętej Heleny, Wyspa Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha Georgia Południowa i Sandwich Południowy Turks i Caicos
Dependencje korony brytyjskiej	Guernsey (dependencja: Alderney) Jersey Wyspa Man