Przejdź do zawartości

Kędzierzyn-Koźle

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kędzierzyn-Koźle
miasto i gmina
Ilustracja
Obiekty w Kędzierzynie-Koźlu: Kanał Gliwicki, kościół św. Eugeniusza de Mazenod, starostwo powiatowe, kościół św. Mikołaja, kościół św. Zygmunta i św. Jadwigi Śląskiej, kościół Ewangelicko-Augsburski, Hala Widowiskowo-Sportowa Śródmieście, zamek, śluza Kłodnica, Grupa Azoty ZAK, stacja kolejowa, kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

kędzierzyńsko-kozielski

Data założenia

1104 Koźle
1283 Kędzierzyn

Prawa miejskie

1281 Koźle
1951 Kędzierzyn
1973 Kłodnica
1973 Sławięcice
1975 Kędzierzyn-Koźle

Prezydent

Sabina Nowosielska

Powierzchnia

123,4 km²

Wysokość

180 m n.p.m.

Populacja (2023)
• liczba ludności
• gęstość


51 709[1][a]
419 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 77

Kod pocztowy

47-200, 47-205, 47-206, 47-220, 47-222, 47-223, 47-224, 47-225, 47-230, 47-232

Tablice rejestracyjne

OK

Położenie na mapie powiatu kędzierzyńsko-kozielskiego
Mapa konturowa powiatu kędzierzyńsko-kozielskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Kędzierzyn-Koźle”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kędzierzyn-Koźle”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Kędzierzyn-Koźle”
Ziemia50°20′41″N 18°12′31″E/50,344722 18,208611
TERC (TERYT)

1603011

SIMC

0965424

Hasło promocyjne: Kędzierzyn-Koźle – Miasto możliwości
Urząd miejski
ul. Grzegorza Piramowicza 32
47-200 Kędzierzyn-Koźle
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Kędzierzyn-Koźle (ⓘ, cz. Kandřín-Kozlí, niem. Kandrzin-Cosel, śl. Kandrzin-Koźle) – miasto w Polsce, w województwie opolskim oraz siedziba powiatu kędzierzyńsko-kozielskiego, położone w południowo-wschodniej części Niziny Śląskiej, w Kotlinie Raciborskiej (Niecka Kozielska[b])[2] na Górnym Śląsku, nad Odrą przy wylocie Kanału Gliwickiego i ujścia Kłodnicy.

Powstało w 1975 z połączenia czterech osobnych organizmów administracyjnych: Kędzierzyna, Koźla, Sławięcic i Kłodnicy[c]. W Koźlu znajduje się jeden z największych portów rzecznych w Polsce. W Kędzierzynie-Koźlu znajdują się jedne z największych w Polsce zakładów chemicznych – Zakłady Azotowe Kędzierzyn, a także holding „Blachownia”. Jest to drugie co do wielkości miasto województwa opolskiego pod względem liczby ludności i obszaru.

Według danych Urzędu Miasta z 31 grudnia 2023 miasto liczyło 51 709 mieszkańców, którzy byli zameldowani na pobyt stały[1].

Geografia

[edytuj | edytuj kod]

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Miasto leży w południowo-wschodniej części województwa opolskiego, w środkowej części mezoregionu Kotliny Raciborskiej (318.59)[3]. Mezoregion ten jest najdalej, wzdłuż biegu Odry, wysuniętą na południe częścią Niziny Śląskiej (318.5)[3]. Od wschodu sąsiaduje z Płaskowyżem Rybnickim, Wyżyną Katowicką i Garbem Tarnogórskim, od zachodu z Płaskowyżem Głubczyckim[3]. Na południu dolina Odry łączy Kotlinę Raciborską z Kotliną Ostrawską[3].

Według danych z 1 stycznia 2011 powierzchnia miasta wynosiła 123,4 km²[4].

Środowisko geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Na obszarze Kędzierzyna-Koźla różnica wysokości terenu sięga 50 m[3]. Najwyższy punkt znajduje się w lasach, przy wschodniej granicy miasta i osiąga 215,3 m n.p.m.[3][5] Teren obniża się ku dolinie Odry, a sama dolina wykazuje spadek w kierunku północnym. Najniższy punkt znajduje się w miejscu, w którym Odra opuszcza miasto, a jego wysokość wynosi około 165 m n.p.m.[3] Dla miasta przyjmuje się średnią wysokość 180 m n.p.m.[1] Można dodać, że najwyższym stałym punktem miasta jest szczyt 150-metrowego komina E w Elektrowni Blachownia (dzielnica Blachownia – ul. Energetyków 11), który jest jednocześnie najwyższą budowlą miasta, osiągający wysokość około 350 m n.p.m.[6]

Większość terenów miasta jest położona na dnie dolin rzecznych: Odry i jej prawobrzeżnego dopływu Kłodnicy. Tereny położone na wschód od brzegów rzeki Odry są równinną terasą rzeczną. Północno-wschodni skrawek miasta tworzą pokrywy lessowe, będące częścią grzbietu Chełma (masyw Góry św. Anny).

Wody

[edytuj | edytuj kod]
Port na osiedlu Koźle-Port, z lewej Kanał Gliwicki z prawej Odra

Sieć rzeczną stanowi rzeka Odra i jej prawy dopływ Kłodnica (ma swoje ujście do Odry na południowy wschód od centrum dzielnicy Koźle).

Oddzielną rolę w strukturze sieci hydrograficznej miasta zajmują sztuczne drogi wodne. Dwa kanały wykorzystywały przebieg doliny naturalnego cieku Kłodnicy: Kanał Kłodnicki (już nie funkcjonuje) i Kanał Gliwicki. Trzecim kanałem jest Kanał Kędzierzyński, będący odgałęzieniem od Kanału Gliwickiego do ZAK Spółka Akcyjna. Kanał Odra-Dunaj-Łaba łączący Koźle z Wiedniem pozostał w sferze planów.

Cieki i zbiorniki wodne w Kędzierzynie-Koźlu[7]
Rzeki
Lp. Nazwa
1 Kłodnica
2 Odra
Starorzecza
Lp. Nazwa
1 Starorzecze Kłodnicy[8]
2 Starorzecze Odry[9]
Potoki
Lp. Nazwa (nazwa alternatywna)
1 Cisowa (Lenartowski Potok)
2 Koźlanka (Golka)
3 Miejski Potok (Młynówka)[10]
4 Młyńska Struga
5 Olszówka (Lineta)
6 Poleśnica
7 Większycka Woda[11]
Kanały
Lp. Nazwa
1 Gliwicki
2 Kanał Ulgi[12]
3 Kędzierzyński
4 Kłodnicki
5 Stary Kanał
Jeziora
Lp. Nazwa
1 Jeziorko Kuźniczka[13]
2 Trójkąt[14]

Gleby

[edytuj | edytuj kod]

Pokrywa glebowa na obszarze Kędzierzyna-Koźla charakteryzuje się stosunkowo silnym zróżnicowaniem, a do najważniejszych jej typów i rodzajów należą[15]:

  • gleby brunatne – w północnej części miasta (Cisowa, Miejsce Kłodnickie, Sławięcice)
  • gleby bielicowe – w południowo-wschodniej części miasta, na obszarach zalesionych między osiedlem Azoty i miejscowością Stara Kuźnia
  • gleby płowe, wytworzone z piasków zaglinionych i glin zwałowych lekkich oraz bielicowe wytworzone z piasków i żwirów (w rejonie Sławięcic)
  • gleby rdzawe, wytworzone z piasków luźnych na obszarze zalesionym pomiędzy Cisową, a połączeniem Kanału Gliwickiego z Odrą
  • mady – w dolinach Odry i Kłodnicy

Klimat

[edytuj | edytuj kod]
Klimatogrami dla Kędzierzyna-Koźla
IIIIIIIVVVIVIIVIIIIXXXIXII
 
 
35
 
2
-3
 
 
29
 
3
-3
 
 
38
 
8
0
 
 
33
 
15
4
 
 
63
 
20
8
 
 
59
 
22
12
 
 
65
 
25
14
 
 
52
 
25
14
 
 
44
 
20
10
 
 
32
 
15
6
 
 
36
 
8
2
 
 
35
 
3
-2
Temperatury w °C
Opad całkowity w mm
Źródło: Klimat Kędzierzyn-Koźle. meteoblue.com

Rejon Kędzierzyna-Koźla należy do śląsko-wielkopolskiego regionu klimatycznego[16]. Lato rozpoczyna się wcześnie i jest ciepłe, zima jest krótka i łagodna[16]. Średnia temperatura roczna wynosi 8,3 °C (średnia temp. w styczniu –2,0 °C, średnia temp. w lipcu 18,2 °C)[16]. Amplitudy temperatury są mniejsze od przeciętnych w Polsce. Czas trwania zimy wynosi 70 dni, czas trwania lata wynosi 90 dni[16]. Opady atmosferyczne utrzymują się poniżej średniej krajowej. Średni opad roczny wynosi około 650 mm[16].

Ochrona środowiska

[edytuj | edytuj kod]

Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia w 2016 Kędzierzyn-Koźle zostało sklasyfikowane jako trzydzieste trzecie najbardziej zanieczyszczone miasto Unii Europejskiej[17]. We wspólnym raporcie Greenpeace i AirVisual Kędzierzyn-Koźle został uwzględniony jako 6. w Polsce i 21. w Europie najbardziej zanieczyszczone miasto pyłem zawieszonym PM2,5 w 2018 roku[18][19][20].

Flora i fauna

[edytuj | edytuj kod]

O bogactwie flory Kędzierzyna-Koźla stanowi przeszło 400 gatunków roślin występujących w granicach miasta[21]. Obok gatunków pospolitych, jak drzewiaste: sosna, świerk, modrzew, dąb (szypułkowy i czerwony), lipa, klon (zwyczajny i jawor), jesion, olsza, topola (czarna i osika), wierzba (różne gatunki) i brzoza[21]; występują krzewy i krzewinki: bez czarny, głóg, czeremcha, róża, jeżyna, borówka czy jemioła; zielne: trawy, turzyce, sity, jeżogłówki w tym tworzące szuwar trzciny, tataraki i pałki, bylice czy komosy[21]. Spotyka się także gatunki rzadkie w regionie i chronione[21]. Na terenie miasta stwierdzono 13 gatunków roślin objętych ochroną, m.in.: bluszcz pospolity, kopytnik pospolity, barwinek pospolity, osoka aloesowata, grążel żółty, zimowit jesienny, kalina koralowa czy wawrzynek wilczełyko[21].

Świat zwierząt jest również bogaty. Występują tutaj gatunki całego spektrum siedlisk. Fauna związana z wodami, np.: jętki i ważki (świtezianki, ważka płaskobrzucha, żagnice), nartniki, pluskwiaki czy chrząszcze; płazy takie jak: żaby (zielone i brunatne), kumaki nizinne, ropuchy; ptaki: perkozy, gęsi, kaczki, wodniki, kurki wodne, czaple, kuropatwy, bażanty oraz wróblowate, zięby, sikory czy krukowate; ssaki: jelenie, sarny czy dziki[21].

Handel

[edytuj | edytuj kod]

W mieście znajdują się placówki handlowe sieci: Carrefour, Kaufland, Dealz, TEDi, Castorama, Intermarché, Biedronka, Lidl, Aldi, Netto, Żabka, Groszek, Odido oraz wielu innych. Na osiedlu Pogorzelec znajduje się galeria handlowa „Odrzańskie Ogrody”, która mieści ponad 70 sklepów, strefę restauracyjną, kawiarnie, kino Helios oraz siłownię[22].

Podział administracyjny

[edytuj | edytuj kod]
Podział administracyjny Kędzierzyna-Koźla

Kędzierzyn-Koźle nie tworzy spójnej całości – wyraźnie odrębne dzielnice są porozdzielane lasami, łąkami i polami uprawnymi. Miasto powstało w 1975 z połączenia czterech osobnych organizmów administracyjnych: Kędzierzyna, Koźla, Kłodnicy i Sławięcic (miasto i gmina).

Podzielone jest na 16 osiedli administracyjnych (jednostek pomocniczych gminy)[23]:

Ponadto zwyczajowo wyodrębnia się Biały Ług, Dąbrowa, Grabina, Koźle-Port, Krężel, Lasaki, Lisak, Malchów, Osiedle Piastów, Osiedle Powstańców Śląskich, Rybarze, Zmudzona i Żabieniec, jednak nie stanowią one obecnie jednostek pomocniczych miasta.

Powiat

[edytuj | edytuj kod]

Miasto jest siedzibą władz samorządu powiatu kędzierzyńsko-kozielskiego.

 Osobny artykuł: Powiat kędzierzyńsko-kozielski.

Nazwa

[edytuj | edytuj kod]
Koźle wśród innych nazw śląskich miejscowości w urzędowym pruskim dokumencie z 1750 wydanym w języku polskim w Berlinie[24]
Panorama miasta Koźle (I poł. XVIII w.)

Nazwa miasta pochodzi z połączenia nazw dwóch miejscowości – Kędzierzyna oraz Koźla. Pierwsze informacje źródłowe o ufortyfikowanej osadzie Kosle pochodzą ze spisanej po łacinie w latach 1112–1116 przez Galla Anonima Kroniki polskiej. Z kolei w 1283 nazwa Kędzierzyna wymieniona została w zlatynizowanej formie jako Kandersino, a w 1410, Candirsyn[25]. W pruskim urzędowym dokumencie z 1750 wydanym w języku polskim w Berlinie przez Fryderyka Wielkiego wymienione jest Koźle pośród innych śląskich miejscowości[24]. Nazwę Koźle w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 wymienił śląski pisarz Józef Lompa[26]. Polską nazwę Kędzierzyn oraz niemieckie Kandrzin i stację kolejową Kosel-Kandrzin wymienia Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany na przełomie XIX i XX wieku[25].

W 1934 władze III Rzeszy zmieniły nazwę miasta z Kandrzin na Heydebreck O.S., która obowiązywała do 1945[27]. Nowa nazwa upamiętniała dowódcę niemieckiego oddziału ochotniczego, Petera von Heydebrecka, który w czasie III powstania śląskiego walczył w bitwie pod Górą Świętej Anny oraz zdobył Kędzierzyn.

W dniu 30 października 1975 do Kędzierzyna przyłączono trzy inne miasta: Koźle, Kłodnicę i Sławięcice oraz gminę Sławięcice, przy czym nazwa połączonego miasta pozostała niezmieniona przez trzy dni. Obecnie obowiązująca nazwa urzędowa „Kędzierzyn-Koźle” weszła w życie 3 listopada 1975[28].

Historia

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Historia Kędzierzyna-Koźla.
Plan Twierdzy Kozielskiej z 1851

Pierwsze wzmianki historyczne o Koźlu pochodzą z 1104, jednak nadanie praw miejskich nastąpiło dopiero w 1281. Ziemie te wchodziły wówczas w skład księstwa kozielsko-bytomskiego, które od 1289 było lennem króla czeskiego. W 1526 księstwo kozielsko-bytomskie wraz z Czechami przeszło pod władzę Habsburgów. Od 1741 pod panowaniem Prus. W 1743 nastąpił początek rozbudowy twierdzy w Koźlu (Twierdza Koźle). Znaczny rozwój gospodarczy całej okolicy rozpoczął się wraz z budową Kanału Kłodnickiego (lata 1792–1812). W 1807 twierdza kozielska była oblężona przez wojska napoleońskie. W 1845 uruchomiono linię kolejową Opole–Gliwice – był to początek rozwoju wsi Kędzierzyn, w której umieszczono stację kolejową. Od tego momentu Kędzierzyn rozpoczął swój systematyczny rozwój kosztem Koźla, którego rozwój ograniczało istnienie twierdzy. Sytuacji nie zmieniło zlikwidowanie w 1873 twierdzy kozielskiej i budowa portu rzecznego w Koźlu (lata 1891–1908). W 1921 okolica była terenem walk podczas III powstania śląskiego. Ziemie te, na mocy plebiscytu, pozostały w granicach Niemiec. W latach 1934–1938 wybudowano nowy Kanał Gliwicki. W 1945 w wyniku przegranej Niemców w wywołanej II wojnie światowej i po zdobyciu miasta przez Armię Czerwoną, miasto weszło w skład Polski. W 1951 Kędzierzyn otrzymał prawa miejskie[29], w 1973 Kłodnica i powtórnie Sławięcice. W 1975 nastąpiło przyłączenie do Kędzierzyna trzech miast (Koźla, Kłodnicy i Sławięcic) oraz gminy Sławięcice, które dały początek dzisiejszemu miastu Kędzierzyn-Koźle[30].

Demografia

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Ludność Kędzierzyna-Koźla.
Liczba ludności osiedli Kędzierzyna-Koźla[31][1]
Lp. Osiedle administracyjne Liczba mieszkańców
2010 2015 2020 2021 2022 2023
1 Azoty 1981 1799 1708 1684 1646 1625
2 Blachownia 2813 2656 2440 2394 2340 2261
3 Cisowa 1802 1823 1812 1796 1808 1830
4 Kłodnica 4270 4136 3930 3870 3837 3821
5 Kuźniczka 1113 1092 1043 1024 1004 986
6 Lenartowice 382 429 469 474 476 484
7 Miejsce Kłodnickie 345 343 339 338 337 335
8 Piastów-Powstańców Śląskich 8999 8439 7828 7617 7437 7257
9 Pogorzelec 12 269 11 373 10 558 10 354 10 126 9898
10 Południe 753 740 698 691 680 670
11 Przyjaźni 542 518 511 518 518 538
12 Rogi 1233 1211 1192 1160 1157 1159
13 Sławięcice 2704 2649 2490 2442 2401 2395
14 Stare Miasto 3880 3650 3286 3187 3118 3060
15 Śródmieście 13 349 12 399 11 346 11 021 10 790 10 452
16 Zachód 5803 5492 5223 5135 5048 4920
Łącznie 62 238 58 749 54 873 53 705 52 723 51 709

Rozkład liczby kobiet i mężczyzn wg wieku zamieszkałych w Kędzierzynie-Koźlu (stan na 2014) był następujący[32]:

Kędzierzyn-Koźle podlega pod Urząd Statystyczny w Opolu, oddział w Prudniku[33].

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
Kamienica, ul. Piastowska 17
Kamienica, ul. Żeromskiego 9
Wodociągowa wieża ciśnień w zespole wodociągów miejskich
Pozostałość po pałacu (park w Sławięcicach)
Dawny Zespół Szpitalny im. R. Kocha – Sławięcice

W rejestrze zabytków nieruchomych województwa opolskiego na dzień 31 maja 2017 figuruje 76 obiektów z terenu Kędzierzyna-Koźla, m.in.[34]:

Koźle, Kędzierzyn

  • stare miasto Koźle (w ramach założeń średniowiecznych)
  • kościół parafialny pw. św. Zygmunta i św. Jadwigi Śląskiej, ul. Złotnicza, z 1489 – XV wiek, 1570, XIX w., z wieżą gotycko-renesansową
  • kościół parafialny pw. św. Mikołaja, ul. Judyma 1, z lat 1901–1902 w Kędzierzynie
  • kościół parafialny pw. MB Bolesnej, ul. Kłodnicka 2, z 1928
  • zespół klasztorny franciszkanów, ul. Doktora Wojciecha Czerwińskiego 5: kościół poklasztorny pw. Wniebowzięcia NMP, ob. fil. z lat 1751–1753, klasztor, ob. biura, z 1753 – XVIII w., XIX w.
  • kościół ewangelicko-augsburski w Kędzierzynie, ul. Głowackiego 17, z lat 1902–1903
  • kapliczka-dzwonnica, tzw. Pańszczyźniana, ul. Wyspiańskiego, 1814
  • mogiły żołnierzy polskich, uczestników Kampanii Wrześniowej 1939, na cmentarzu rzym.-kat., ul. Cmentarna
  • mogiła zbiorowa żołnierzy I Armii WP poległych w 1945
  • cmentarz wojenny żołnierzy Armii Radzieckiej, ul. Jana Pawła II w Kędzierzynie
  • zamek w Koźlu – najwcześniejsza faza zamku została najpewniej wzniesiona jako siedziba kasztelańska równocześnie z lokacją miasta przez Kazimierza opolskiego, datowaną na 1222. Pierwszym znanym jego zarządcą był kasztelan Naczesław, wzmiankowany w latach 1222–1230. Założenie wzniesiono z cegły posadowionej na fundamencie kamiennym i w pierwszej fazie składało się z późnoromańskiej wolnostojącej wieży mieszkalnej. Gdy w latach 1312–1335 miasto stało się stolicą samodzielnego księstwa kozielskiego, rządzonego samodzielnie przez Władysława od 1303, zamek rozbudowano, by mógł spełniać funkcję siedziby książęcej oraz kwatery dla drużyny, wzmiankowanej w 1283. Wieżę otoczono murem obwodowym o zarysie zbliżonym do kwadratu o wymiarach 41,5 × 42,8 m, z bramą umieszczoną od wschodu oraz wzniesioną przy narożniku południowo-wschodnim czworoboczną basztą. Na lata 1558–1562 datowana jest przebudowa w stylu renesansowym, w czasie której powstały zabudowania południowego oraz zachodniego skrzydła[35].
  • mury obronne Koźla, z XIV w., z poł. XVI w.: fragment murów, ul. Kraszewskiego, fragment murów oporowy z fragmentami półkolistej bastei – baszty, obok zamku
  • fortyfikacje „fryderycjańskie” Twierdzy Koźle: obwałowania i fosy, murowano-ziemne, z XVIII w. Zachowały się fragmenty fortyfikacji na lewym brzegu Odry, pięć narożników obwodu wału głównego, fragmenty wewnętrznego obwodu walki oraz przedwał z kilkoma hangarami prochowymi; przedstok z fosą przekształcono w planty miejskie i rozproszone umocnienia na brzegu prawym: Fort Fryderyka Wilhelma, Wieża Montalemberta, fort Rondel, ul. Portowa z XVIII w., schron forteczny, wzniesiony w XVIII–XIX wieku, budynek forteczny z XVIII w./XIX w., studnia forteczna z XIX w., ul. Konopnickiej, Żeromskiego, Piramowicza, Skarbowa, Planty, Zamkowa, Garncarska, Targowa
  • planty miejskie, na terenie fortyfikacji Twierdzy Koźle, z poł. XIX w.
  • dom, ul. Bolesława Chrobrego 20, z pocz. XX w.
  • prochownia, ob. magazyn, ul. Garncarska 1, z XVIII w./XIX w.
  • dom, ul. Grunwaldzka 5, z pocz. XX w.
  • dom, ul. Łukasiewicza 9, z 1908, Poczta, Bank PKO, Caritas
  • dom, ul. Matejki 10–12, z lat 1900–1910
  • domy, ul. Pamięci Sybiraków 2, z k. XVIII w.-1920 nr 4, z XVIII w.-XX w.
  • domy – kamienice, ul. Piastowska 3, 5, 7, 17, 33, z k. XIX w./XX w.
  • dom, ul. Piramowicza 17, z XIX w./XX w., dawny szpital
  • budynek administracyjny d. starostwa powiatowego, ob. urząd miasta, ul. Piramowicza 32, z lat 1909–1910: dom dozorcy
  • areszt z wartownią, ul. Racławicka 10, z czwartej ćw. XIX w.,
  • domy, Rynek 1, 2, z 1798, 1800, XVIII w.-XX w.
  • kasyno wojskowe, ob. Miejski Ośrodek Kultury, ul. Skarbowa 10, z 1930
  • dom, ul. Skłodowskiej 7, z XIX w./XX w.
  • zespół dworski, ul. Sławięcicka 3, z 1930: dwór, park
  • trzy budynki koszarowe, ob. domy mieszkalne, ul. Targowa 13/15, 17/21, 23/27, z lat 1776–1778, XIX w.-XX w.
  • dom, ul. Żeromskiego 9, z k. XIX w.
  • zespół wodociągów miejskich, ul. Filtrowa 14, z lat 1900–1902: wieża ciśnień, pompownia, budynek biurowy
  • wieże ciśnień PKP nr 1 i przepompownia ze stacją trafo, nr 2, nr 3, nr 4, ul. Towarowa w Kędzierzynie, z lat 1908–1914, wieża ciśnień wodociągowa PKP, na stacji Koźle–Port, z 1905
  • stary Kanał Kłodnicki, który łączył Koźle z Gliwicami (wybudowany w latach 1792–1812) w Kłodnicy, na terenie miasta i w granicach województwa
  • sześć śluz – Śluzy Koźle, odremontowana po powodzi 1997, śluza IV nie istnieje

Kłodnica

  • dom, ul. Krasickiego 12, drewniany, z XIX w., nie istnieje

Sławięcice

  • kościół parafialny pod wezwaniem św. Katarzyny, z lat 1864–1869, ul. Staszica, wypisany z księgi rejestru
  • zespół plebanii przy kościele św. Katarzyny, ul. Staszica 1, z XIX w.: plebania, budynek gospodarczy, altana w ogrodzie
  • zespół pałacowy, pozostałości z XVIII w.-XIX w., jeden z największych parków województwa: barokowy pawilon ogrodowy – belweder, z 1802, późnoklasycystyczny dom ogrodnika, z 1830, park; mogiła zbiorowa powstańców śląskich, z 1921
  • zespół szpitala im. Roberta Kocha, ul. Orkana 14, z lat 1880–1884: budynek mieszkalno-biurowy – pawilon „A” z łącznikiem, budynek administracyjno-pomocniczy – pawilon „B” z łącznikiem, budynek szpitalny – pawilon „C”, budynek mieszkalno-gospodarczy – pawilon „D”, z 1925, dwie leżakownie, drewniane, zieleń parkowa, ogrodzenie, murowane z bramami
  • dom, ul. Sadowa 95, z 1830, nie istnieje
  • elektrownia wodna, ob. dom mieszkalno-przemysłowy, ul. Puszkina 1, z poł. XIX w.
  • krematorium, znajduje się na placu apelowym, na terenie dawnego obozu hitlerowskiego, poza rejestrem: pomnik ku czci pomordowanym, w otaczającym lesie – liczne pozostałości wież strzelniczych i bram wjazdowych.

inne zabytki:

  • synagoga (obecnie nieistniejąca)
  • cmentarz żydowski
  • zespół portowy, ul. Żeglarska w Koźlu–Porcie posiada trzy baseny z zachowanymi urządzeniami przeładunkowymi (wywrotnice wagonowe)
  • schron przy ul. Szymanowskiego, koło starego boiska, zasypany, widoczne są tylko kominy
  • kaplica pańszczyźniana, ul. Wyspiańskiego w Kłodnicy
  • syfon w Lenartowicach, ul. Nowowiejska, gdzie rzeka Kłodnica przepływa pod Kanałem Gliwickim.

Podział użytkowy powierzchni miasta

[edytuj | edytuj kod]

Według danych SWDE z 2017[36]:

Transport

[edytuj | edytuj kod]
Kładka piesza nad śluzą wodną w Koźlu

Transport drogowy

[edytuj | edytuj kod]

Miasto jest położone na skrzyżowaniu szlaków komunikacyjnych Górnego i Dolnego Śląska. Przez Kędzierzyn-Koźle przebiega droga krajowa nr 40 Głuchołazy – Pyskowice.

Ponadto w mieście zbiegają się drogi wojewódzkie:

Wybudowano część obwodnicy (w 2008 zatwierdzono plan budowy pozostałej części obwodnicy z nowym mostem na rzece Odrze)[37] oraz dogodne połączenie z autostradą A4 Jędrzychowice – Korczowa, w miejscowości Olszowa.

Zjazdy z autostrady A4 w kierunku na Kędzierzyn-Koźle[38]:

Na terytorium Kędzierzyna-Koźla znajduje się trzynaście rond:

Ronda drogowe na obszarze Kędzierzyna-Koźla
Lp. Nazwa Skrzyżowanie ulic Dzielnica
1. Mościckiego – Grabskiego – Witosa Azoty
2. Szkolna – Zwycięstwa Blachownia
3. Obwodnica Północna Miejsce Kłodnickie
4. Księdza Jana Opieli OMI Gliwicka – Kozielska Pogorzelec
5. Milenijne Gliwicka – Al. Armii Krajowej – Wyspiańskiego – Obwodnica Południowa
6. Praw Kobiet[39] Gliwicka – Krokusów
7. Rafała Wojaczka Kozielska – Tartaczna – Reja
8. Rotmistrza Witolda Pileckiego Al. Armii Krajowej – Doktora Anatola Majchera
9. Sławięcickie[39] Obwodnica Północna – Sławięcicka Sławięcice
10. Generała Stefana Grota-Roweckiego Al. Armii Krajowej – Obwodnica Północna Śródmieście
11. Grunwaldzkie Grunwaldzka – Al. Armii Krajowej
12. Konstantego Chmielewskiego Al. Jana Pawła II – Miła – 1 Maja
13. Solidarności Al. Jana Pawła II – Grunwaldzka – Dworcowa – Traugutta – Karola Miarki

Transport autobusowy

[edytuj | edytuj kod]
Solaris Urbino, MZK Kędzierzyn-Koźle
Dworzec autobusowy w Koźlu

Komunikację miejską zapewnia Miejski Zakład Komunikacyjny w Kędzierzynie-Koźlu, który prowadzi od 1 maja 1969 działalność przewozową osób na terenie miasta. Obecnie istnieje 12 linii[40].

Transport międzymiastowy zapewnia GTVBUS Polska sp. z o.o. Odział Kędzierzyn-Koźle (wcześniej Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej S.A., a potem Veolia Transport Opolszczyzna Spółka z o.o.), która posiada w Kędzierzynie-Koźlu około 25 przystanków oraz dworzec autobusowy w Koźlu. Spółka obsługuje liczne połączenia lokalne na terenie powiatu Kędzierzyn-Koźle oraz częściowo na terenie powiatów Krapkowice i Prudnik[41].

Transport kolejowy

[edytuj | edytuj kod]
Dworzec Główny Kędzierzyn-Koźle (przed modernizacją)

Kędzierzyn-Koźle leży na trasie linii o znaczeniu krajowym i międzynarodowym. Przez miasto przebiegają dwie międzynarodowe linie kolejowe: E-30 i E-59. W Kędzierzynie-Koźlu początek ma Podsudecka Magistrala Kolejowa, która jest niezelektryfikowaną częścią linii kolejowej nr 137. Miasto posiada pięć stacji kolejowych:

Przez teren miasta przechodzi 12 linii kolejowych wykorzystywanych do ruchu pasażerskiego lub towarowego:

W mieście siedzibę ma przewoźnik kolejowy DB Cargo Spedkol, a Grupa Azoty Koltar zlokalizowała jeden ze swoich oddziałów.

Transport wodny

[edytuj | edytuj kod]
Śluza wodna Koźle
Fragment nabrzeży opuszczonego basenu portowego

Miasto leży na trasie międzynarodowej drogi wodnej E-30 i Odrzańskiej Drogi Wodnej, w miejscu gdzie do Odry dochodzi Kanał Gliwicki i dzięki temu ma połączenie drogami wodnymi ze Szczecinem, Bydgoszczą, Europą Zachodnią i wschodnim Górnym Śląskiem – Port Gliwice. W Koźlu znajduje się duży port rzeczny o następujących parametrach[42]:

  • powierzchnia nabrzeży 250 000 m²
  • powierzchnia wód portowych 140 000 m²
  • długość nabrzeży przeładunkowych 3,2 km
  • długość nabrzeży postojowych 0,64 km
  • składowiska 60 000 m²
  • magazyny 800 m²
  • elewator zbożowy, dźwigi portowe, stacja paliw

W 2021, w związku z niedrożnością Odry w jej środkowym biegu jako drogi wodnej i ogólnym brakiem zainteresowania wodnym transportem w Polsce możliwości przeładunkowe portu wykorzystywane są jedynie w nikłym procencie, a elementy infrastruktury portowej ulegają szybkiej degradacji.

Ruch turystyczny obsługuje Marina Lasoki (na terenie starej stoczni)[43], która leży w Lasokach (część osiedla Rogi), na 101 km Odry.

W Kędzierzynie-Koźlu znajdują się:

  1. na 95,5 km Odry, śluza wodna Koźle o długości 38,5 m, szerokości 5,3 m i wysokości podnoszenia 1,3 m. Jest to śluza z drewnianymi wrotami otwieranymi ręcznie przy pomocy dyszli.
  2. na 3,6 km Kanału Gliwickiego, dwukomorowa bliźniacza śluza wodna Kłodnica o długości 71,8 metra, szerokości 12 metrów i wysokości podnoszenia 10,4 metra[44].
  3. na 7,8 km Kanału Gliwickiego, dwukomorowa bliźniacza śluza wodna Nowa Wieś o długości 71,4 metra, szerokości 12 metrów i wysokości podnoszenia 6,2 metra[44].
  4. na 15,1 km Kanału Gliwickiego, dwukomorowa bliźniacza śluza wodna Sławięcice o długości 71,4 metra, szerokości 12 metrów i wysokości podnoszenia 6,25 metra[44].

Na terenie miasta zlokalizowane są również dwie śluzy, które znajdują się na jedynym zachowanym odcinku dawnego Kanału Kłodnickiego.

Transport lotniczy

[edytuj | edytuj kod]

W 2014 przy ul. Wyspa oddano do użytku lądowisko sanitarne Kędzierzyn-Koźle-Szpital dla śmigłowców.

Około 22 km na południowy zachód od miasta znajduje się prywatne lądowisko Pawłowiczki.

Kultura

[edytuj | edytuj kod]

Organizacją życia kulturalnego w Kędzierzynie-Koźlu kieruje i nadzoruje Wydział Kultury, Sportu i Rekreacji Urzędu Miasta. W tym celu gmina powołała instytucje kultury:

  • Miejski Ośrodek Kultury
  • Miejska Biblioteka Publiczna, która posiada osiem placówek w mieście (Bibliotekę Główną i 7 filii)

W mieście działa 5 osiedlowych domów kultury[45]. W baszcie zamkowej urządzono stałą ekspozycję muzealną poświęconą historii miasta.

Kina:

Dom Kultury i Kino „Chemik”
  • Kino „Chemik” posiada nowoczesny system dźwiękowy Dolby Digital Surround Ex. Obiekt przystosowany jest do obsługi osób niepełnosprawnych, liczba miejsc wynosi 300. Kino po gruntownym remoncie zostało otwarte ponownie 27 marca 2009[46]
  • Kino „Hel” zlikwidowano na początku XXI wieku[47]
  • Kino „Twierdza” przy Domu Kultury w Koźlu
  • Kino „Helios” w galerii „Odrzańskie Ogrody”

Stałe imprezy kulturalne

[edytuj | edytuj kod]

Imprezy o zasięgu ogólnokrajowym[45]:

  • Ogólnopolski Konkurs Literacki „Krajobrazy Słowa”[48]
  • Ogólnopolski Przegląd Piosenki Żeglarskiej i Poezji Morskiej „Szantki” – dwudniowa impreza poświęcona pieśniom żeglarskim szantom
  • „Art Attack” – Międzynarodowy Festiwal Humoru i Satyry – jednodniowy festiwal kabaretów satyrycznych
  • Ogólnopolski Przegląd Piosenki Turystycznej i Poezji Śpiewanej „Wrzosowisko” – przegląd zespołów piosenki turystycznej
  • Międzynarodowy Festiwal Filmów Niezależnych „Publicystyka”

Imprezy o zasięgu regionalnym[45]:

  • Dni Miasta – Dni Chemików
  • Festiwal Pieśni Religijnej „Azoty”
  • Turniej Kultury Szkół – prezentacja dorobku kulturalnego szkół miejskich
  • Regionalny Przegląd Małych Form Teatralnych „Opowiem Ci bajkę” – konkurs dla dzieci przedszkolnych

Stowarzyszenia kulturalne

[edytuj | edytuj kod]

Zespoły muzyczne

[edytuj | edytuj kod]

Wspólnoty wyznaniowe

[edytuj | edytuj kod]
 Osobne artykuły: Dekanat Kędzierzyn i Dekanat Koźle.
Galeria: Parafialne kościoły rzymskokatolickie Kędzierzyna-Koźla
Kościół Ducha Świętego i Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła (Osiedle Piastów)
Kościół Matki Bożej Bolesnej (Kłodnica)
Kościół Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata (Rogi)
Kościół św. Eugeniusza de Mazenod (Pogorzelec)
Kościół św. Floriana (Azoty)
Kościół św. Franciszka z Asyżu i św. Jacka (Cisowa)
Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej (Sławięcice)
Kościół św. Mikołaja (Kędzierzyn)
Kościół św. Piusa X Papieża i św. Marii Goretti (Blachownia)
Kościół św. Zygmunta i św. Jadwigi Śląskiej (Koźle)

Na terenie Kędzierzyna-Koźla działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

Oświata

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Edukacja w Kędzierzynie-Koźlu.

Na terytorium Kędzierzyna-Koźla znajdują się 23 przedszkola oraz 14 szkół podstawowych i 7 szkół ponadpodstawowych, w tym m.in.:

Sport

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Sport w Kędzierzynie-Koźlu.
Hala widowiskowo-sportowa „Azoty”

Organizacją życia sportowego w Kędzierzynie-Koźlu kieruje i nadzoruje Wydział Kultury, Sportu i Rekreacji Urzędu Miasta. Współpracuje on z Miejskim Ośrodkiem Sportu i Rekreacji.

Kryta pływalnia w Kędzierzynie

W mieście znajdują się: 6 stadionów sportowych, 3 korty tenisowe, 2 hale widowiskowo-sportowe, kryta pływalnia. Poza tym w mieście znajduje się Kędzierzyńsko-Kozielskie Centrum Aktywności (KKCA) „Wodne oKKo”, które posiada baseny zewnętrzne i wewnętrzne, strefę saun i grotę solną.

Najbardziej utytułowanym klubem sportowym działającym w mieście jest męski klub siatkarski ZAKSA Kędzierzyn-Koźle, który może się poszczycić dziewięcioma tytułami Mistrza Polski, dziesięcioma Pucharami Polski (najwięcej w historii) i zdobyciem jako pierwszy polski klub, trzykrotnie z rzędu Ligi Mistrzów.

Piłkę nożną w mieście reprezentuje Chemik Kędzierzyn-Koźle, który obecnie gra na szóstym poziomie rozgrywkowym, w opolskiej klasie okręgowej, grupie II, a niegdyś występował w I lidze (wówczas II liga). Klub również posiada sekcję bokserską.

W mieście tym znajduje się również Klub Sportowy „Caper” reprezentujący miasto w softballu (kobiety) i baseballu (mężczyźni).

Kluby piłkarskie

[edytuj | edytuj kod]

Turystyka

[edytuj | edytuj kod]
Były obóz koncentracyjny w Sławięcicach – brama wjazdowa
Pomnik w byłym obozie koncentracyjnym w Sławięcicach

Hotele

[edytuj | edytuj kod]

Liczba turystów zagranicznych korzystających z miejsc noclegowych (źródło: GUS, 2005 r.):

Rok Liczba osób
2002 1227
2003 1305
2004 3964
2005 3063

Na obszarze miasta znajdują się cztery hotele (aktualizacja 2023 r.):

  • Hotel Court Wellness & Spa, ul. Bolesława Śmiałego 2, Piastów[67]
  • Hotel Hugo Business & Spa, ul. Władysława Orkana 14, Sławięcice[68]
  • Hotel i restauracja Dworska Elektrownia, ul. Aleksandra Puszkina 1, Sławięcice[69]
  • Hotel Solidaris, ul. Ludwika Waryńskiego 5, Azoty[70]

Szlaki turystyczne

[edytuj | edytuj kod]

Na obszarze Kędzierzyna-Koźla wytyczono trzy szlaki turystyczne na trasach[71]:

szlak turystyczny czerwony (Szlak III Powstania Śląskiego) Kędzierzyn-Koźle (stacja kolejowa) – Dąbrówka – Sławięcice – Ujazd – Stary Ujazd – Zimna Wódka – Klucz – Czarnocin – Poręba – Góra Świętej Anny – Żyrowa – Oleszka – Jasiona (stacja kolejowa)
szlak turystyczny niebieski (Szlak Powstańców Śląskich) Bytom – Piekary Śląskie – Radzionków – Tarnowskie Góry – Wilkowice – Zbrosławice – Kamieniec – Boniowice – Karchowice – Jaśkowice – Łubie – Pniów – Pisarzowice – Toszek – Płużniczka – Dąbrówka – Centawa – Jemielnica – Gąsiorowice – Strzelce Opolskie – Szymiszów – Kalinowice – Ligota Górna – Góra Świętej Anny – Leśnica – Krasowa – Raszowa – Kłodnica – Pogorzelec – Brzeźce – Stare Koźle – Bierawa – Lubieszów – Dziergowice – Solarnia – Kotlarnia – Łącza – Sierakowice – Rachowice – Kozłów – Gliwice
szlak turystyczny żółty (Szlak im. kpt. Roberta Oszka) Kędzierzyn-Koźle (stacja kolejowa) – Kuźniczka – Łąki Kozielskie – Leśnica – Poręba – Lichynia – Klucz – Olszowa – Komorniki – Księży Las – Suche Łany – Strzelce Opolskie

Szlaki rowerowe

[edytuj | edytuj kod]

Przez obszar Kędzierzyna-Koźla przebiega wyznaczony jeden szlak rowerowy na trasie[72]:

szlak rowerowy niebieski (Rowerowy Szlak Odry) Chałupki – Racibórz – Kędzierzyn-Koźle – Zdzieszowice – Krapkowice – Opole – Brzeg – Oława – Wrocław – Brzeg Dolny – Lubiąż – Prochowice – Ścinawa – Głogów – Bytom Odrzański – Nowa Sól – Bojadła – Krosno Odrzańskie – Kłopot – Słubice – Kostrzyn nad Odrą

Administracja

[edytuj | edytuj kod]

Kędzierzyn-Koźle ma status gminy miejskiej. Organem stanowiącym samorządu jest Rada Miasta Kędzierzyn-Koźle składająca się z 23 radnych[73]. Organem wykonawczym jest prezydent miasta.

Prezydenci Miasta

[edytuj | edytuj kod]
Gmach Urzędu Miasta, a jednocześnie siedziba prezydenta miasta
Lp. Prezydent Data początku kadencji Data końca kadencji
1 Waldemar Derej 15 marca 1976 15 października 1982
2 Andrzej Radwański 1 stycznia 1983 31 sierpnia 1987
3 Józef Lewczak 16 listopada 1987 20 czerwca 1990
4 Jerzy Bobrowski 20 czerwca 1990 6 listopada 1990
5 Mirosław Borzym 23 listopada 1990 17 listopada 1998
6 Jerzy Majchrzak 17 listopada 1998 21 marca 2002
7 Wiesław Fąfara 21 marca 2002 9 grudnia 2010
8 Tomasz Wantuła 9 grudnia 2010 8 grudnia 2014
9 Sabina Nowosielska 8 grudnia 2014

Władze Miasta

[edytuj | edytuj kod]
Lp. Funkcja Osoba
1. Prezydent Miasta Sabina Nowosielska
2. Zastępca Prezydenta ds. Gospodarki Przestrzennej i Inwestycyjno-Remontowej Krzysztof Wołynkiewicz[74]
3. Zastępca Prezydenta ds. Oświatowych i Społeczno-Gospodarczych Tomasz Radłowski[75]
4. Skarbnik Miasta Joanna Hariasz[76]
5. Sekretarz Miasta Zbigniew Romanowicz[77]

Rada Miasta

[edytuj | edytuj kod]

Zarząd Rady Miasta

[edytuj | edytuj kod]

23-osobową (od 2002, a wcześniej 36-osobową) Radą Miasta kieruje przewodniczący oraz dwaj wiceprzewodniczący wybierani ze swego składu[78]:

Lp. Funkcja Osoba
1. Przewodniczący Rady Miasta Ireneusz Wiśniewski
2. Wiceprzewodnicząca Rady Miasta Ewa Czubek
3. Wiceprzewodnicząca Rady Miasta Halina Mińczuk

Ugrupowania wchodzące w skład Rady Miasta

[edytuj | edytuj kod]
Liczba radnych poszczególnych ugrupowań w Radzie Miasta w latach 1994–2029[e]
Lp. Ugrupowanie Kadencja
1994–1998[79] 1998–2002[80] 2002–2006[81] 2006–2010[82] 2010–2014[83] 2014–2018[84] 2018–2024[85] 2024–2029[86]
1 Akcja Wyborcza Solidarność – 8 – – – – – –
2 Centroprawica – – 5 4 – – – –
3 Forum Spółdzielców 1 – – – – – – –
4 Forum 2000 – 2 – – – – – –
5 KWW Andrzeja Kopackiego – – – – – 1 – –
6 KWW Niezależni z Markiem Piaseckim – – – – – – 4 4
7 KWW Sabiny Nowosielskiej – KO – – – – – – 14 15
8 KWW Tomasza Wantuły – – – – 8 1 – –
9 Liga Polskich Rodzin – – 2 – – – – –
10 Mniejszość Niemiecka 5 3 2 2 1 1 – –
11 Moje Miasto Kędzierzyn-Koźle – – – – – 1 – –
12 My dla Ciebie Koalicja Wyborcza 4 – – – – – – –
13 Nasz Blok Wyborczy – 2 – – – – – –
14 Niezależni – Miasto Wspólną Sprawą – – – – – 3 – –
15 Obywatele Obywatelom – 1 – – – – – –
16 Platforma Obywatelska – – – 5 6 12 – –
17 Porozumienie – – – 2 – – – –
18 Praca i Rozwój – 4 – – – – – –
19 Prawica Razem 6 – – – – – – –
20 Prawo i Sprawiedliwość – – – 4 3 2 5 4
21 Razem dla Miasta 8 – – – – – – –
22 Razem z Robertem Węgrzynem – – – – – 1 – –
23 Sławięcice – Miejsce Kłodnickie – – – – – 1 – –
24 Sojusz Lewicy Demokratycznej 7 11 9 (SLD-UP) 6 (LiD) 5 – – –
25 Stowarzyszenie Osiedlowych Samorządów 5 – – – – – – –
26 Wiesława Sietczyńska – Gospodarność i Praca – – 4 – – – – –
27 Wspólne Miasto – 5 – – – – – –
28 Zjednoczeni – – 1 – – – – –
Łącznie 36 36 23 23 23 23 23 23

Samorząd miasta jest członkiem: Związku Miast Polskich, Związku Gmin Śląska Opolskiego[87].

Osoby związane z miastem

[edytuj | edytuj kod]
 Zobacz też kategorię: Ludzie związani z Kędzierzynem-Koźlem.

Honorowi Obywatele Miasta

[edytuj | edytuj kod]

Tytuł „Honorowy Obywatel Miasta Kędzierzyn-Koźle” Rada Miasta ustanowiła na mocy Uchwały Nr XXIV/136/91 z 12 listopada 1991[88].

Lista Honorowych Obywateli Miasta Kędzierzyn-Koźle[89]
Lp. Uhonorowany Rok nadania
1. Albert Steven Blokzijl 1991
2. Konstanty Chmielewski 2010
3. prof. dr hab. Karol Jonca 2000
4. prof. dr hab. Włodzimierz Kotowski 2005
5. Książę Kraft zu Hohenlohe–Oehringen[90] 2012
6. Ryszard Pacułt[91] 2019
7. ks. Ludwik Rutyna 1992
8. Tadeusz Waligóra[92][93] 2017

Zasłużeni dla Miasta

[edytuj | edytuj kod]

Ponadto Rada Miasta nadaje na mocy Uchwały Nr LI/588/14 z 26 marca 2014, Tytuł Honorowy „Zasłużony dla Miasta Kędzierzyn-Koźle” osobom lub jednostkom organizacyjnym za szczególne zasługi na rzecz miasta, a także uznania dla dorobku zawodowego, naukowego, artystycznego oraz w zakresie działalności społecznej i politycznej[94]. Warto dodać, że wcześniej w okresie 1995–2014 Rada Miasta przyznawała medal „Za zasługi dla Miasta”[94].

Lista uhonorowanych tytułem „Zasłużony dla Miasta Kędzierzyn-Koźle”[95][96]
Lp. Uhonorowany Rok nadania
1. Norbert Bick[97] 2023
2. Tadeusz Bratus[98] 2016
3. Chór „Echo Kresów”[98] 2016
4. Jerzy Drzewiecki 2014
5. Mieczysław Ferdzyn[99] 2023
6. Roman Kruk[100] 2018
7. Gerard Kurzaj 2014
8. Zenon Maślona 2015
9. Młodzieżowa Orkiestra Dęta Zespołu Szkół Żeglugi Śródlądowej w Kędzierzynie-Koźlu 2015
10. Nieprofesjonalny Klub Filmowy „Groteska” im. Anatola Filipiuka w Kędzierzynie-Koźlu 2014
11. Ryszard Pacułt 2015
12. Marzanna Pogorzelska[101] 2017
13. Marek Raduli 2019
14. Krystyna Rutkowska 2014
15. Danuta Staniś[101] 2017
16. Zbigniew Staniś[98] 2016
17. Sebastian Świderski[98] 2016
18. Radosław Truś[101] 2017
19. Adam Wołkowski[102] 2018
20. ZAKSA Kędzierzyn-Koźle 2015
Lista odznaczonych medalem „Za zasługi dla Miasta”[103][104]
Lp. Odznaczony Rok nadania
1. Jolanta Barska 2008
2. Stanisław Biernat 2005
3. Jerzy Bobiński 1996
4. ks. Edward Bogaczewicz 2006
5. Helena Bulanda 2005
6. Jan Bułkowski 2008
7. Antoni Capała 2005
8. Konstanty Chmielewski 1998
9. Andrzej Chudzicki 2010
10. Wojciech Dereziński 2008
11. ks. Janusz Dworzak 2003
12. Elektrownia „Blachownia” w Kędzierzynie-Koźlu 2002
13. Josef Galla 2002
14. Czesław Gardeła 1999
15. Grzegorz Gawor 1998
16. Manfred Gdula 1998
17. Marian Górny 1998
18. Stanisław Grabowski 2008
19. Josef Gröger 2010
20. Stanisław Gwiżdż 2001
21. Jan Jarzębski 2002
22. Elżbieta Kilińska 2008
23. Stanisław Klon 2001
24. ks. Manfred Kokott 1997
25. Bruno Kosak 2005
26. Maria Koterba 1998
27. Włodzimierz Kotowski 2005
28. Helmut Krieger 2008
29. Jadwiga Krupa 2002
30. Jan Kubina 1997
31. ks. Ewald Kudlek 1997
Lp. Odznaczony Rok nadania
32. Witold Listowski 2006
33. Maria Malec 2009
34. Andrzej Mańkowski 1998
35. Marian Martiszko 2004
36. Emil Matuszyk 1998
37. Jan Mazur 1996
38. Mazurska Służba Ratownicza w Okartowie 2008
39. Miejskie Koło Nr 15 Związku Byłych Żołnierzy Zawodowych i Oficerów Rezerwy Wojska Polskiego w Kędzierzynie-Koźlu 2006
40. Miejski Zakład Komunikacyjny w Kędzierzynie-Koźlu 1999
41. Edward Nycz 2004
42. Kazimierz Ochocki 2006
43. Oddział Rejonowy Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego w Kędzierzynie-Koźlu 2004
44. Stanisław Olczyk 2008
45. o. Jan Opiela OMI 1997
46. Janina Pająk 2004
47. ks. Jan Piechoczek 2002
48. Leon Piecuch 1996
49. Kazimierz Pietrzyk 1999
50. Julian Planetorz 1996
51. ks. Marian Pleśniak 2002
52. Powiatowy Bank Spółdzielczy w Kędzierzynie-Koźlu 2003
53. Marian Przodała 2001
54. Radio „Park” w Kędzierzynie-Koźlu 2010
55. Alfons Rataj 2009
56. Maciej Rąbalski 2001
57. Bogusław Rogowski 2006
Lp. Odznaczony Rok nadania
58. Władysław Rogulski 2006
59. Tadeusz Rojewski 2008
60. ks. Ludwik Rutyna 1997
61. Marian Sąsiadek 1997
62. ks. Alfons Schubert 2000
63. Ryszard Skorek 2003
64. Stefania Smajek 1999
65. Stowarzyszenie Pieśni i Tańca „Komes” w Kędzierzynie-Koźlu 2006
66. Antoni Szota 2003
67. Marta Szydłowska 2005
68. Józef Szymura 1999
69. Antoni Śladowski 2003
70. Towarzystwo Ziemi Kozielskiej w Kędzierzynie-Koźlu 2003
71. Janusz Trzepizur 2008
72. Tadeusz Waligóra 2009
73. Jerzy Wantuła 2000
74. Robert Węgrzyk 2000
75. Antoni Wilga 2004
76. Zenon Woda 2000
77. Józef Wojnar 2008
78. Stanisław Wolkiewicz 1996
79. Stanisław Zajfert 2004
80. Zakłady Azotowe „Kędzierzyn” SA w Kędzierzynie-Koźlu 1998
81. Zespół Szkół Żeglugi Śródlądowej im. Bohaterów Westerplatte w Kędzierzynie-Koźlu 2000
82. Franciszek Żak 2003
83. I Liceum Ogólnokształcące im. Henryka Sienkiewicza w Kędzierzynie-Koźlu 2002
84. II Liceum Ogólnokształcące w Kędzierzynie-Koźlu 2004

Media

[edytuj | edytuj kod]
 Osobny artykuł: Media w Kędzierzynie-Koźlu.

W Kędzierzynie-Koźlu wydawane są 3 lokalne tygodniki: Nowa Gazeta Lokalna, Tygodnik Lokalny 7 Dni i Echo Gmin. Działa rozgłośnia radiowa Radio Park FM oraz Samodzielna Telewizja Miejska w Kędzierzynie-Koźlu.

Służba zdrowia

[edytuj | edytuj kod]
  • Szpital (ul. Roosevelta 2) – OIOM, laryngologia, okulistyka, chirurgia, noworodki, położnictwo, ginekologia, urologia, ortopedia, dziecięcy
  • Szpital (ul. Judyma) – pulmonologia, geriatria, neurologia, dermatologia
  • Przychodnia SN ZOZ „B-med” lekarz POZ, Dermatolog, Neurolog, Psychiatra, Psycholog, Poradnia Terapii Uzależnień i Współuzależnień od alkoholu, Oddział Dzienny Terapii Uzależnień, Stomatolog

Służby mundurowe

[edytuj | edytuj kod]
Zespół koszar, obecnie domy mieszkalne, ul. Targowa
  • Policja – Komenda Powiatowa Policji w Kędzierzynie-Koźlu
  • Areszt śledczy – położony w Koźlu obsługuje sąd i prokuraturę w Kędzierzynie-Koźlu
  • Straż pożarna – Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Kędzierzynie-Koźlu posiada dwie jednostki ratowniczo-gaśnicze:
    • Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza nr 1 w Azotach
    • Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza nr 2 w Koźlu
  • Wojsko – Od 1945 w Koźlu znajdował się sztab 2. Dywizji Piechoty. W sierpniu 1945 garnizon wzmocniono 35 (później 36) Pułkiem Artylerii. 11 października 1989 nastąpiła likwidacja garnizonu wojskowego w Kędzierzynie-Koźlu. 18 lipca 1994 nastąpił powrót garnizonu wojskowego. Stacjonował tutaj 10 Śląski Pułk Artylerii Mieszanej. Podczas katastrofalnej powodzi 1997 teren koszar został całkowicie zatopiony. Doprowadziło to do likwidacji pułku i garnizonu (31 grudnia 1998)

Klęski żywiołowe

[edytuj | edytuj kod]
 Osobne artykuły: Pożar lasu w nadleśnictwie Rudy Raciborskie, Powódź tysiąclecia, Powódź w Europie Środkowej (2010) i Katastrofa ekologiczna na Odrze.
  • Zima 1985. Ostry atak zimy w styczniu i lutym 1985 sparaliżował miasto. Doszło do licznych awarii sieci wodociągowej i instalacji grzewczych. Uszkodzonych zostało 230 budynków komunalnych (na łączną liczbę 630). Przerwy w dostawach gazu zatrzymały produkcję w ZAK Spółka Akcyjna (straty wyniosły 550 mln zł).
  • Powódź 1985. W dniach 10–12 sierpnia 1985 Kędzierzyn-Koźle dotknęła powódź. Zalanych zostało 169 budynków, szpital w Koźlu i dwa cmentarze. Ewakuowano 170 osób. Dzielnica Koźle Rogi była odcięta od świata.
  • Pożar lasów 1992. W sierpniu 1992 doszło do pożaru lasów w rejonie Kuźni Raciborskiej i Dziergowic. Pożar objął powierzchnię ponad 9000 ha. W akcji gaszenia wzięło udział ponad 8500 osób. W bezpośrednim zagrożeniu znalazł się Kędzierzyn-Koźle i okoliczne zakłady chemiczne. W nadleśnictwie Kędzierzyn spłonęło 2200 ha lasów.
  • Powódź 1997. W nocy z 8 na 9 lipca 1997 doszło do największej powodzi w historii Kędzierzyna-Koźla. Zatopione zostały dzielnice: Koźle (z wyjątkiem rynku), Kłodnica, Koźle Rogi, Koźle-Port i Żabieniec. Częściowo podtopione zostały: Lenartowice i Pogorzelec. W mieście nie działały telefony (także komórkowe), a w niektórych dzielnicach nie było prądu, gazu i wody pitnej. Powódź dotknęła 2100 rodzin. Zginęła 1 osoba. Straty gminy obliczono na ponad 23 mln zł. Usuwanie skutków zajęło kilka lat.
  • Powódź 2010. 19 maja 2010 na terenie całego miasta z koryt wystąpiły rzeki: Odra, Kłodnica oraz Lineta. Zatopiona została duża część Koźla, Kłodnicy i Pogorzelca. Podtopienia nastąpiły także na osiedlach Lenartowice i Kuźniczka. W związku z powodzią odwołane zostały Młodzieżowe Mistrzostwa Europy w triathlonie.
  • Nawałnica 2016. 11 lipca 2016 przez dzielnicę Rogi przeszła nawałnica, która uszkodziła kilkanaście budynków (w tym osiedlowy dom kultury), połamała dziesiątki drzew, uszkodziła słupy i zerwała linie energetyczne. Wskutek późniejszej ulewy zalanych zostało 13 budynków mieszkalnych. W 65 budynkach nie było prądu, a w całej dzielnicy nie działały telefony stacjonarne. W związku z przejściem nawałnicy strażacy w dniach 11–12 lipca interweniowali w Rogach 99 razy[105][106][107][108].
  • Pomór ryb 2022. W marcu 2022 w Kanale Gliwickim doszło do obserwacji pierwszych śniętych ryb[109]. Następnie w lipcu w Kanale Kędzierzyńskim (m.in. w basenie portowym na terenie Zakładów Azotowych) i ponownie w Kanale Gliwickim, w pobliżu śluzy Nowa Wieś[110]. Kolejne zwiększone ilości padłych ryb zaobserwowano na przełomie sierpnia i września, gdy dochodziło do przypadków wyciągania w ciągu kilku dni z samego Kanału Gliwickiego około 3 ton śniętych ryb[111]. 6 września został wprowadzony przez wojewodów opolskiego i śląskiego zakaz korzystania z wód Kanału Gliwickiego od śluzy Rudziniec do śluzy Sławięcice[112], a Rządowe Centrum Bezpieczeństwa wydało alert dla mieszkańców m.in. Kędzierzyna-Koźla[113]. Zakaz trwał do 19 września.

Miasta partnerskie

[edytuj | edytuj kod]

Rada Miasta podjęła uchwały w sprawie nawiązania współpracy z ośmioma miastami, jednak z miastami francuskimi Héricourt (Górna Saona) i Grand-Charmont dotychczas nie podpisano stosownych umów dwustronnych[114].

Sąsiednie gminy

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Według danych GUS podanych na portalu (polskawliczbach.pl) liczba ludności miasta na dzień 31 grudnia 2023 wynosiła 54 847 osób (→ Kędzierzyn-Koźle w liczbach).
  2. ↑ Według podziału fizycznogeograficznego z 2017 dr. Krzysztofa Badory obszar Kędzierzyna-Koźla znajduje się w granicach czterech mikroregionów: Doliny Dolnej Odry (318.59.2), Równiny Kozielskiej (318.59.6), Obniżenia Dolnej Kłodnicy (318.59.7) i Równiny Kędzierzyńskiej (318.59.8) (→ Badora 2017 ↓, s. 17, 23).
  3. ↑ Utworzenie Kędzierzyna-Koźla nie było formalnie połączeniem czterech miejscowości, lecz przyłączeniem w dniu 30 października 1975 do Kędzierzyna miejscowości: Kłodnica, Koźle i Sławięcice oraz gminy Sławięcice (→ Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz. 198). Gmina Kłodnica nie weszła w skład nowego organizmu, lecz została włączona do gmin Leśnica i Zdzieszowice (→ Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz. 197). 3 listopada 1975, zmieniona została nazwa miejscowości Kędzierzyn na Kędzierzyn-Koźle (→ M.P. z 1975 r. nr 34, poz. 210).
  4. ↑ Na odcinku do km 64,162 (do stacji Kędzierzyn-Koźle) linia jest o znaczeniu magistralnym. Na dalszym odcinku linia ma znaczenie pierwszorzędne.
  5. ↑ Wykaz obejmuje przynależność radnych do ugrupowań w dniu publikacji wyników wyborów (w niektórych przypadkach radni zmienili w trakcie trwania kadencji swoją przynależność, bądź stali się radnymi niezależnymi).

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Dane statystyczne, [w:] Urząd Miasta Kędzierzyn-Koźle [online], kedzierzynkozle.pl [dostęp 2017-10-16].
  2. ↑ Ryszard Chybiorz, GeoŚląsk: Jednostki geomorfologiczne: Kotlina Raciborsko-Oświęcimska, [w:] Edukacyjno-informacyjny serwis internetowy o dziedzictwie geologicznym województwa śląskiego [online], geosilesia.us.edu.pl, 1 grudnia 2009 [zarchiwizowane z adresu 2016-04-28].
  3. ↑ a b c d e f g Górecka, Kopka i Bielowska 2018 ↓, s. 11.
  4. ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 26 lipca 2013, ISSN 1505-5507 [zarchiwizowane z adresu 2023-02-18].
  5. ↑ Stara Kuźnia. Obiekty Nadleśnictwa Kędzierzyn [online], polskaniezwykla.pl [zarchiwizowane z adresu 2023-04-26].
  6. ↑ Kędzierzyn-Koźle *Komin E Blachownia (h150)* [online], radiopolska.pl [zarchiwizowane z adresu 2023-04-06].
  7. ↑ Polska (Kędzierzyn-Koźle – mapa. polska.e-mapa.net) ↓.
  8. ↑ Kędzierzyn-Koźle (Starorzecze Kłodnicy) (mapa 1:6000) [online], pl.mapy.cz [dostęp 2018-07-25].
  9. ↑ Kędzierzyn-Koźle (Starorzecze Odry) (mapa 1:12 000) [online], pl.mapy.cz [dostęp 2018-07-25].
  10. ↑ Kędzierzyn-Koźle (Młynówka) (mapa 1:12 000) [online], pl.mapy.cz [dostęp 2018-07-25].
  11. ↑ Operat ochrony przed powodzią gminy Kędzierzyn-Koźle. (PDF) [online], kedzierzynkozle.pl, kwiecień 2012 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-06].
  12. ↑ Kędzierzyn-Koźle (Kanał Ulgi) (mapa 1:12 000) [online], pl.mapy.cz [dostęp 2018-07-25].
  13. ↑ Kędzierzyn-Koźle (Jeziorko Kuźniczka) (mapa 1:12 000) [online], pl.mapy.cz [dostęp 2018-07-25].
  14. ↑ Kędzierzyn-Koźle (Trójkąt) (mapa 1:12 000) [online], pl.mapy.cz [dostęp 2018-07-25].
  15. ↑ Górecka, Kopka i Bielowska 2018 ↓, s. 16.
  16. ↑ a b c d e Górecka, Kopka i Bielowska 2018 ↓, s. 18.
  17. ↑ Przerażający raport ws. jakości powietrza. Polskie miasta na czele listy [online], tvn24.pl, 13 maja 2016 [zarchiwizowane z adresu 2020-11-28].
  18. ↑ Kędzierzyn-Koźle na 21. miejscu najbardziej zanieczyszczonych miast Europy [online], kedzierzynkozle.naszemiasto.pl, 7 marca 2019 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-11].
  19. ↑ 13 z 50 miejsc Europy z najgorszym powietrzem znajduje się w Polsce. Jaworzno w czołówce [online], next.gazeta.pl, 5 marca 2019 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-10].
  20. ↑ 2018 World Air Quality Report Region & City PM2.5 Ranking. (PDF) [online], iqair.com [zarchiwizowane z adresu 2023-03-27] (ang.).
  21. ↑ a b c d e f Górecka, Kopka i Bielowska 2018 ↓, s. 19.
  22. ↑ O nas. Galeria Odrzańskie Ogrody [online], odrzanskie-ogrody.pl [dostęp 2024-11-03].
  23. ↑ Osiedla, [w:] Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miasta Kędzierzyn-Koźle [online], bip.kedzierzynkozle.pl [dostęp 2019-08-13].
  24. ↑ a b Fryderyk II Wielki, Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750, Wrocław: J.J. Korn, 1750.
  25. ↑ a b Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. III, Warszawa: Nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880–1914, s. 955.
  26. ↑ Józef Lompa, Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej, Głogówek: Nakł. Henryka Handla, 1847, s. 12.
  27. ↑ Landkreis Cosel (poln. Kozle) [online], geschichte-on-demand.de [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (niem.).
  28. ↑ Zarządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 15 października 1975 r. w sprawie zmiany nazwy miasta Kędzierzyna w województwie opolskim (→ M.P. z 1975 r. nr 34, poz. 210).
  29. ↑ Kędzierzyn-Koźle, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-06-04].
  30. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 15 października 1975 r. w sprawie zmiany granic niektórych miast w województwie opolskim (→ Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz. 198).
  31. ↑ Liczba mieszkańców miasta Kędzierzyn-Koźle zameldowanych na pobyt stały na poszczególnych osiedlach 2005–2010 [online], kedzierzynkozle.pl [zarchiwizowane z adresu 2023-10-08].
  32. ↑ Kędzierzyn-Koźle w liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2017-12-01].
  33. ↑ Czy wiesz, że..., [w:] Andrzej Dereń, Polska bardziej polska, „Tygodnik Prudnicki”, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza ANEKS, 8 grudnia 2004, ISSN 1231-904X.
  34. ↑ Wykaz obiektów zabytkowych nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków województwa opolskiego – stan na dzień 31 maja 2017 r. (PDF), [w:] Opolski Wojewódzki Konserwator Zabytków [online], wuozopole.pl [zarchiwizowane z adresu 2018-10-10].
  35. ↑ Wojciech Kawka, Murowane wieże na zamkach księstwa opolsko-raciborskiego i księstw sukcesorskich od XIII do połowy XVI wieku [online] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-06].
  36. ↑ Górecka, Kopka i Bielowska 2018 ↓, s. 17.
  37. ↑ Operat ochrony przed powodzią gminy Kędzierzyn-Koźle. (PDF) [online], kedzierzynkozle.pl, kwiecień 2012 [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01].
  38. ↑ Kędzierzyn-Koźle (mapa) 1:170 000 [online], pl.mapy.cz [dostęp 2017-11-29].
  39. ↑ a b Grzegorz Stępień, Nie będzie ronda doktora Anatola Majchera na ulicy Gliwickiej. Radni wybrali Prawa Kobiet [online], kk24.pl, 27 czerwca 2023 [zarchiwizowane z adresu 2023-06-27].
  40. ↑ Rozkład jazdy, [w:] Miejski Zakład Komunikacyjny w Kędzierzynie-Koźlu Sp. z o.o. [online], mzkkk.pl [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01].
  41. ↑ Kontakt. Biuro [online], lokalnie.gtvbus.pl [dostęp 2024-10-14].
  42. ↑ Port Koźle – czy mamy przyczółek?, [w:] ŻEGLUGA ŚRÓDLĄDOWA wczoraj, dziś, jutro w Polsce i Europie [online], zegluga.wroclaw.pl, 12 marca 2008 [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01].
  43. ↑ Przystań rzeczna, [w:] Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu [online], lasoki.eu [zarchiwizowane z adresu 2017-12-02].
  44. ↑ a b c Śródlądowe drogi wodne w Polsce [online], kzgw.gov.pl [zarchiwizowane z adresu 2010-05-28].
  45. ↑ a b c Instytucje kultury, [w:] Urząd Miasta Kędzierzyn-Koźle [online], portal.kedzierzynkozle.pl [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01].
  46. ↑ Daniel Polak, Dziś otwarcie kina Chemik w Kędzierzynie-Koźlu, [w:] Nowa Trybuna Opolska [online], nto.pl, 27 marca 2009 [zarchiwizowane z adresu 2022-10-26].
  47. ↑ Krystyna Rutkowska, Kronika Kędzierzyna – Koźla. Rok 2005. (PDF) [online], kedzierzynkozle.pl [zarchiwizowane z adresu 2018-10-10].
  48. ↑ Historia, [w:] Miejska Biblioteka Publiczna w Kędzierzynie-Koźlu [online], mbpkk.pl [zarchiwizowane z adresu 2017-08-18].
  49. ↑ Hufiec ZHP działający w regionie miasta Kędzierzyn-Koźle, https://kedzierzynkozle.zhp.pl/.
  50. ↑ O nas, [w:] Stowarzyszenie Kresowian Kędzierzyn-Koźle [online], kresykedzierzynkozle.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-10-12].
  51. ↑ A Caress of Twilight, [w:] Encyclopaedia Metallum: The Metal Archives [online], metal-archives.com [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  52. ↑ Zespoły w FZ. Archivum [online], fabrykazespolow.pl [zarchiwizowane z adresu 2016-08-15].
  53. ↑ Bustum, [w:] Encyclopaedia Metallum: The Metal Archives [online], metal-archives.com [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  54. ↑ Honker [online], retromuzyka.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-10-26].
  55. ↑ Folk metal na żywo. Jak brzmi? Kto ciekaw – w piątek koncert zespołu Livermorium. Wstęp wolny [online], kk24.pl, 3 marca 2017 [zarchiwizowane z adresu 2022-10-26].
  56. ↑ Lust Mord, [w:] Encyclopaedia Metallum: The Metal Archives [online], metal-archives.com [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  57. ↑ a b c d e f g h i j Parafie według dekanatów [online], diecezja.opole.pl [dostęp 2022-05-25].
  58. ↑ Dekanat wrocławski [online], orthodox.pl [dostęp 2022-05-25].
  59. ↑ Kędzierzyn-Koźle – kościół [online], luteranie.pl [dostęp 2022-05-25].
  60. ↑ Zbory [online], adwent.pl [dostęp 2022-05-25].
  61. ↑ Lista zborów [online], chwz.info.pl [dostęp 2022-05-25].
  62. ↑ Znajdź Kościół [online], kz.pl [dostęp 2022-05-25].
  63. ↑ Sala Królestwa Świadków Jehowy [online], mapa.targeo.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  64. ↑ Epifania – Kędzierzyn-Koźle [online], republika.pl [zarchiwizowane z adresu 2004-08-22].
  65. ↑ Buddyjski Ośrodek Medytacyjny w Kędzierzynie-Koźlu [online], buddyzm.pl [dostęp 2022-05-25].
  66. ↑ Pierwsza w Polsce klasa e-sportowa [online], zstio.net [zarchiwizowane z adresu 2016-12-21].
  67. ↑ Hotel Court Wellness & Spa [online], court.pl [dostęp 2023-07-15].
  68. ↑ Hotel Hugo Business & Spa [online], hotelhugo.pl [dostęp 2023-07-15].
  69. ↑ Hotel i restauracja Dworska Elektrownia [online], dworskaelektrownia.pl [dostęp 2023-07-15].
  70. ↑ Hotel Solidaris – Kędzierzyn-Koźle [online], hotel-solidaris-kedzierzyn-kozle.booked.com.pl [dostęp 2023-07-15].
  71. ↑ Park Krajobrazowy Góra Św. Anny – szlaki turystyczne [online], zopk.pl [zarchiwizowane z adresu 2023-02-05].
  72. ↑ Rowerowy Szlak Odry [online], encyklopediarowerowa.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  73. ↑ ZArządzenie nr 41/10 Wojewody Opolskiego z dnia 23 lutego 2010 r. w sprawie ustalenia liczby radnych wybieranych do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego dla przeprowadzenia wyborów samorządowych w 2010 r. (PDF), [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Opolskiego [online], opole.uw.gov.pl, 4 marca 2010 [zarchiwizowane z adresu 2018-10-10].
  74. ↑ Zastępca Prezydenta ds. Gospodarki Przestrzennej i Inwestycyjno-Remontowej [online], kedzierzynkozle.pl [dostęp 2017-10-18].
  75. ↑ Zastępca Prezydenta ds. Oświatowych i Społeczno-Gospodarczych [online], kedzierzynkozle.pl [dostęp 2017-10-18].
  76. ↑ Skarbnik Miasta [online], kedzierzynkozle.pl [dostęp 2017-10-18].
  77. ↑ Sekretarz Miasta [online], kedzierzynkozle.pl [dostęp 2017-10-18].
  78. ↑ Skład osobowy Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle na kadencję 2024–2029, [w:] Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miasta Kędzierzyn-Koźle [online], bip.kedzierzynkozle.pl [zarchiwizowane z adresu 2024-05-23].
  79. ↑ Podsumowanie wyborów samorządowych. (PDF), „Miejski Serwis Informacyjny Kędzierzyna-Koźla Serwus”, Nr 23, 8 lipca 1994, s. 5 [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  80. ↑ Rada Miasta Kędzierzyn-Koźle 1998–2002. (PDF), „Pismo Przyjaciół Sławięcic Gazeta Sławięcicka”, Nr 34, listopad 1998, s. 2 [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  81. ↑ Wybory do rady gminy: wyniki głosowania i wyniki wyborów. Gmina Kędzierzyn-Koźle, powiat kędzierzyńsko-kozielski, województwo opolskie, [w:] Państwowa Komisja Wyborcza [online], wybory2002.pkw.gov.pl [dostęp 2015-10-14].
  82. ↑ Wyniki głosowania i wyniki wyborów do Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle, [w:] Wybory samorządowe 2006. Państwowa Komisja Wyborcza [online], wybory2006.pkw.gov.pl [dostęp 2015-10-14].
  83. ↑ Geografia wyborcza. Miasto Kędzierzyn-Koźle, [w:] Wybory samorządowe 2010. Państwowa Komisja Wyborcza [online], wybory2010.pkw.gov.pl [dostęp 2015-10-14].
  84. ↑ Miasto Kędzierzyn-Koźle, [w:] Wybory samorządowe 2014. Państwowa Komisja Wyborcza [online], wybory2014.pkw.gov.pl [zarchiwizowane z adresu 2014-12-17].
  85. ↑ Miasto Kędzierzyn-Koźle, [w:] WYBORY SAMORZĄDOWE 2018. Państwowa Komisja Wyborcza [online], wybory2018.pkw.gov.pl, 24 października 2018 [dostęp 2018-10-24].
  86. ↑ Wyniki w wyborach do Rad Gmin, Miast i Miejskich. Rada Miasta Kędzierzyn-Koźle, [w:] Wybory Samorządowe 7 kwietnia 2024 [online], wybory.gov.pl, 8 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-08].
  87. ↑ Lista gmin, [w:] Związek Gmin Śląska Opolskiego [online], zgso.org.pl [dostęp 2012-03-08].
  88. ↑ Honorowi obywatele Miasta Kędzierzyn-Koźle [online], kedzierzynkozle.pl [dostęp 2017-10-18].
  89. ↑ Wykaz osób którym nadano Tytuł Honorowy Obywatel Miasta. (PDF) [online], bip.kedzierzynkozle.pl [dostęp 2020-02-18].
  90. ↑ Daniel Polak, Książę podzielił radnych z Kędzierzyna-Koźla. Współpracował z nazistami?, [w:] Nowa Trybuna Opolska [online], nto.pl, 12 kwietnia 2012 [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  91. ↑ Ryszard Pacułt Honorowym Obywatelem Kędzierzyna-Koźla [online], doxa.fm, 23 grudnia 2019 [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  92. ↑ Uchwała nr XLVIII/462/17, [w:] Biuletyn Informacji Publicznej Urzędu Miasta Kędzierzyn-Koźle [online], bip.kedzierzynkozle.pl, 26 października 2017.
  93. ↑ Grzegorz Stępień, Trener pokoleń doceniony. Tadeusz Waligóra honorowym obywatelem Kędzierzyna-Koźla [online], kk24.pl, 30 listopada 2017 [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  94. ↑ a b Uchwała Nr LI/588/14 Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle z dnia 26 marca 2014 r. w sprawie Tytułu Honorowego „Zasłużony dla Miasta Kędzierzyn-Koźle” [online], infor.pl [dostęp 2018-12-19].
  95. ↑ Wykaz osób fizycznych którym nadano Tytuł Honorowy Zasłużony dla Miasta K-K. (PDF) [online], bip.kedzierzynkozle.pl [dostęp 2020-02-18].
  96. ↑ Wykaz osób prawnych lub jedn. org. którym nadano Tytuł Honorowy Zasłużony dla Miasta K-K. (PDF) [online], bip.kedzierzynkozle.pl [dostęp 2020-02-18].
  97. ↑ Uchwała nr LXIII/745/23 Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle z dnia 26 października 2023 r. w sprawie nadania Tytułu Honorowego „Zasłużony dla Miasta Kędzierzyn-Koźle”. (PDF) [online], bip.kedzierzynkozle.pl, 26 października 2023 [zarchiwizowane z adresu 2023-11-14].
  98. ↑ a b c d Zasłużeni dla miasta odebrali tytuły [online], kedzierzynkozle.pl, 29 grudnia 2016 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-06].
  99. ↑ Mieczysław Ferdzyn z tytułem „Zasłużony dla Miasta Kędzierzyn-Koźle” [online], lokalna24.pl, 27 stycznia 2023 [zarchiwizowane z adresu 2023-01-30].
  100. ↑ Zasłużony dla miasta i gratulacje dla prezydent. Ostatnia robocza sesja w tej kadencji [online], kk24.pl, 30 października 2018 [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  101. ↑ a b c Zasłużeni odebrali tytuły [online], kedzierzynkozle.pl, 28 grudnia 2017 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-26].
  102. ↑ Adam Wołkowski zasłużony dla Kędzierzyna-Koźla [online], doxa.fm, 16 listopada 2018 [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  103. ↑ Wykaz osób fizycznych którym przyznano medal Za Zasługi dla Miasta. (PDF) [online], bip.kedzierzynkozle.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  104. ↑ Wykaz osób prawnych lub jedn. org. którym przyznano medal Za Zasługi dla Miasta. (PDF) [online], bip.kedzierzynkozle.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  105. ↑ Koźle Rogi: Raport strażaków [online], powiat.kedzierzyn-kozle.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-10-26].
  106. ↑ Radosław Dimitrow, Trąba powietrzna uszkodziła w Koźlu Rogach osiemnaście budynków [online], nto.pl, 12 lipca 2016 [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  107. ↑ Rogi liczą straty i sprzątają po nawałnicy [online], kedzierzynkozle.pl, 12 lipca 2016 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-06].
  108. ↑ Pozrywane dachy, połamane drzewa. Potężne zniszczenia po burzy w Kędzierzynie-Koźlu [online], kk24.pl, 11 lipca 2016 [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  109. ↑ Alina Nowicz, Martwe ryby w Kanale Gliwickim. Wędkarze biją na alarm „To prawdziwa klęska ekologiczna” [online], kk24.pl, 11 maja 2022 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-21].
  110. ↑ Katarzyna Doros-Stachoń, Masowe śnięcie ryb w Kanale Kędzierzyńskim i Kanale Gliwickim. „Łowię od 50 lat i nigdy nie widziałem czegoś takiego” [online], radio.opole.pl, 18 lipca 2022 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-21].
  111. ↑ Radosław Dimitrow, Już 3 tony śniętych ryb na wodach Kanału Gliwickiego w rejonie Ujazdu i Sławięcic [online], nto.pl, 6 września 2022 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-21].
  112. ↑ Zakaz korzystania z wód Kanału Gliwickiego na określonym odcinku. Wojewoda opolski wydał rozporządzenie porządkowe, [w:] Serwis Rzeczypospolitej Polskiej [online], gov.pl, 6 września 2022 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-21].
  113. ↑ Alert RCB (06.09) – Zakaz korzystania z wód Kanału Gliwickiego, [w:] Serwis Rzeczypospolitej Polskiej [online], gov.pl, 6 września 2022 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-21].
  114. ↑ Miasta partnerskie [online], kedzierzynkozle.pl [dostęp 2021-08-20].
  115. ↑ Uchwała Nr XLIII/570/06 Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle z dnia 26 stycznia 2006 roku w sprawie: nawiązania współpracy pomiędzy miastem Kędzierzyn-Koźle, a miastem Grand-Charmont we Francji oraz upoważnienia Prezydenta Miasta do podpisania stosownego listu intencyjnego-porozumienia. (PDF) [online], kedzierzynkozle.pl [zarchiwizowane z adresu 2013-10-22].
  116. ↑ Uchwała Nr XLIII/571/06 Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle z dnia 26 stycznia 2006 roku w sprawie: nawiązania współpracy pomiędzy miastem Kędzierzyn-Koźle, a miastem Héricourt we Francji oraz upoważnienia Prezydenta Miasta do podpisania stosownego listu intencyjnego-porozumienia. (PDF) [online], kedzierzynkozle.pl [zarchiwizowane z adresu 2013-10-22].
  117. ↑ Miasta partnerskie. Jonava (Litwa). Umowa z 2010-10-15. (PDF) [online], kedzierzynkozle.pl [zarchiwizowane z adresu 2015-04-02].
  118. ↑ Uchwała Nr XXXIX/504/05 Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle z dnia 27 października 2005 roku w sprawie: nawiązania współpracy między miastem Kędzierzyn-Koźle, a miastem Kałusz na Ukrainie oraz upoważnienia Prezydenta Miasta do podpisania stosownego listu intencyjnego-porozumienia. (PDF) [online], kedzierzynkozle.pl [zarchiwizowane z adresu 2013-10-22].
  119. ↑ Umowa partnerska. (PDF) [online], kedzierzynkozle.pl, 8 czerwca 2013 [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  120. ↑ Umowa. (PDF) [online], kedzierzynkozle.pl, 22 listopada 2012 [zarchiwizowane z adresu 2022-10-26].
  121. ↑ Uchwała Nr X/106/07 Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle z dnia 29 maja 2007 roku w sprawie: nawiązania współpracy pomiędzy miastem Kędzierzyn-Koźle, a miastem Prerov w Republice Czeskiej oraz upoważnienia Prezydenta Miasta do podpisania stosownego porozumienia. (PDF) [online], kedzierzynkozle.pl [zarchiwizowane z adresu 2013-10-22].
  122. ↑ Uchwała Nr XXXIV/435/05 Rady Miasta Kędzierzyn-Koźle z dnia 31 maja 2005 roku w sprawie: nawiązania współpracy między miastem Kędzierzyn-Koźle, a miastem Racibórz oraz upoważnienia Prezydenta Miasta do podpisania stosownego listu intencyjnego. (PDF) [online], kedzierzynkozle.pl [zarchiwizowane z adresu 2013-10-22].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Krzysztof Badora, Mikroregiony fizycznogeograficzne Opolszczyzny. (PDF), „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego”, Nr 37, Opole 2017, s. 9–28, ISSN 1896-1460, OCLC 1051268260 [zarchiwizowane z adresu 2022-10-26].
  • Jacek Bochiński, Jarosław Zawadzki, Polska. Nowy podział terytorialny. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa: Świat Książki, 1999, ISBN 83-7227-259-X, OCLC 707070550.
  • Janusz Bogdanowski, Twierdza Koźle. Problem planu w świetle systemu kleszczowego szkoły staropruskiej i szkoły Arad, t. 12, Warszawa 1966 (Studia i materiały do historii sztuki wojennej), s. 153–162.
  • Grzegorz Bukal: Gerhard Cornelius Walrave i holendersko-pruska fortyfikacja na ziemiach polskich. W: Teresa Hrankowska: Niderlandyzm w sztuce polskiej. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Toruń, grudzień 1992. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s. 351–363. ISBN 83-01-11791-5. OCLC 34079368.
  • Bogdan Cimała, Edward Nycz, Stanisław Senft, Kędzierzyn-Koźle: monografia miasta, Opole: Państwowy Instytut Naukowy Instytut Śląski w Opolu, 2001, ISBN 83-7126-154-3, OCLC 830350345.
  • Zuzanna Górecka, Małgorzata Kopka, Izabela Bielowska, Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe dla gminy Kędzierzyn-Koźle (aktualizacja 2017). (PDF), Warszawa: Budplan Sp. z o.o., 2018 [zarchiwizowane z adresu 2022-10-25].
  • Karol Jonca, Wielka Armia Napoleona w kampanii 1807 roku pod Koźlem, Opole: Państwowy Instytut Naukowy Instytut Śląski w Opolu, 2003, ISBN 83-7126-179-9, OCLC 55227797.
  • Ryszard Pacułt, Zyta Zarzycka, Twierdza Kozielska, Kędzierzyn-Koźle: Biuro Promocji Urzędu Miasta Kędzierzyn-Koźle, 1997, ISBN 83-903453-3-1, OCLC 750761610.
  • Polska (Kędzierzyn-Koźle – mapa), [w:] Geoportal Otwartych Danych Przestrzennych [online], polska.e-mapa.net.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Informacje w projektach siostrzanych
 Multimedia w Wikimedia Commons
 Informacje w Wikipodróżach
 Definicje słownikowe w Wikisłowniku
Kędzierzyn-Koźle
Części miasta wg TERYT (20)
Osiedla administracyjne (16)
Inne osiedla
Dawne miasta

Herb Kędzierzyna-Koźla

Miasta województwa opolskiego
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Powiat kędzierzyńsko-kozielski
Miasta
Gminy miejskie
Gminy wiejskie

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kędzierzyn-Koźle&oldid=75309818”