Jan VI (król Portugalii)

Jan VI
	Król Brazylii, Portugalii i Algarve
Okres	od 20 marca 1816; do 10 marca 1826
Poprzednik	Maria I Bragança
Następca	Piotr IV Bragança
	Dane biograficzne
Dynastia	Bragança
Data i miejsce urodzenia	13 maja 1767 ; Lizbona
Data i miejsce śmierci	10 marca 1826 ; w Lizbonie
Ojciec	Piotr III
Matka	Maria I
Żona	Karolina Joachima Burbon
Dzieci	Maria Teresa, Antoni, Maria Izabela, Piotr, Maria Franciszka, Izabela Maria, Michał, Maria da Assunção, Anna de Jesus
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jan VI Bragança (ur. 13 maja 1767 w Lizbonie, zm. 10 marca 1826 tamże) – król Brazylii w latach 1816-1822 i Portugalii w latach 1816-1826.

Życiorys

Był synem portugalskiej pary królewskiej Marii I i Piotra III. Od 1791 z powodu postępującego stanu melancholii i dewocji matki faktycznie kierował sprawami państwa, a od 1799 pełnił obowiązki regenta.

W czasie rewolucji francuskiej próbował bez powodzenia zorganizować koalicję Portugalii, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii. Po śmierci Ludwika XVI wypowiedział wojnę Republice Francji. W 1801 wdał się w wojnę z Hiszpanią, w której armia portugalska poniosła klęskę i zmuszona była wypłacić ogromną rekompensatę.

W 1806 odmówił przystąpienia do napoleońskiej blokady kontynentalnej. Był to pretekst do kolejnej wojny z Francją. W 1807 Portugalia została zajęta przez wojska napoleońskie, a Jan VI wraz z rodziną został zmuszony do ucieczki z Europy. Udał się do Ameryki Południowej, gdzie proklamował utworzenie Królestwa Brazylii, a następnie na wzór angielski przekształcił podległe mu terytoria w Zjednoczone Królestwo Portugalii, Brazylii i Algarve.

Mimo że w 1808 Portugalia została oswobodzona z okupacji francuskiej nie zdecydował się na powrót do Europy. Dwór królewski rezydował w Rio de Janeiro, w Lizbonie w imieniu rodziny królewskiej władzę sprawowała rada regencyjna. W 1816 przejął pełnię władzy jako król Portugalii i Brazylii. W Ameryce Południowej zaangażował się w rozwój Królestwa Brazylii oraz wojnę o niepodległość kolonii hiszpańskich. Wysłał portugalskie siły zbrojne do Zjednoczonych Prowincji Rio de La Plata. Wmieszanie się w wewnętrzne sprawy byłych kolonii hiszpańskich zakończyło się przyłączeniem Urugwaju do Brazylii. Prowadząc politykę usamodzielnienia Brazylii spod wpływów metropolii doprowadził w krótkim czasie do ruiny gospodarczej Portugalii, która była uzależniona od dostaw surowców z kolonii w Ameryce Południowej.

W 1820 w związku z rewolucją liberalną został zmuszony do powrotu do Portugalii. Po przybyciu do Lizbony w 1821 zaprzysiągł konstytucję zmieniającą ustrój państwa. Poparcie udzielone kręgom reformatorów w Portugalii doprowadziło do buntu w rodzinie królewskiej. Cofnięcie przywilejów gwarantujących samorządność Brazylii wywołało sprzeciw syna króla, Piotra, który ogłosił suwerenność byłej kolonii, zdetronizował ojca i koronował się na cesarza. W Portugalii przeciwko Janowi VI wystąpił z kolei drugi syn, Michał, który wywołał powstanie konserwatystów i dążył do przywrócenia absolutyzmu.

Rebelię w Portugalii udało mu się zdławić w 1824 z pomocą wojsk angielskich. Jan VI nie zdołał jednak podporządkować sobie z powrotem Brazylii i w 1825 ostatecznie uznał jej pełną niezależność.

Przed śmiercią regentką Portugalii wyznaczył córkę Izabelę Marię. Nie wskazał jednak następcy tronu, co spowodowało kilkuletni kryzys i wojnę pomiędzy jego dwoma synami – Michałem i Piotrem – o władzę.

Życie prywatne

W 1785 ożenił się z infantką hiszpańską Charlottą Joachimą Burbon. Ze związku pochodziło dziewięcioro dzieci:

Maria Teresa – księżniczka Beira
Antoni – książę Beira
Maria Izabela – królowa Hiszpanii
Piotr IV – król Portugalii i cesarz Brazylii
Maria Franciszka – hrabina Molina
Izabela Maria – regentka Portugalii
Michał I – król Portugalii
Maria da Assunção
Anna de Jesus

Odznaczenia

Portugalskie^[1]^[2]

Wstęga Trzech Orderów
Wielki Mistrz Orderu Wieży i Miecza (restaurator w 1808)
Wielki Mistrz Orderu Chrystusa
Wielki Mistrz Orderu Św. Benedykta z Avis
Wielki Mistrz Orderu Św. Jakuba od Miecza
Wielki Mistrz Orderu Vila Viçosa (fundator w 1818)
Krzyż Wielki Orderu Świętego Jana Jerozolimskiego

Zagraniczne^[1]^[2]

Order Złotego Runa (Hiszpania, 1799)
Order Karola III (Hiszpania, 1801)
Order Świętego Ferdynanda (Hiszpania)
Order Legii Honorowej (Francja, 1805)
Order Izabeli Katolickiej (Hiszpania, 1818)
Order Świętego Stefana (Austro-Węgry, 1818)
Order Leopolda (Austro-Węgry, 1818)
Order Korony Żelaznej (Austro-Węgry, 1818)
Order Podwiązki (Anglia, 1822)
Order Ducha Świętego (Francja, 1823)
Order Świętego Ludwika (Francja)
Order Świętego Michała (Francja, 1823)
Order Świętego Andrzeja (Rosja, 1823)
Order Świętego Aleksandra Newskiego (Rosja, 1823)
Order Świętej Anny (Rosja, 1823)
Order Słonia (Dania, 1823)
Order Lwa Niderlandzkiego (Holandia, 1824)
Order Orła Czarnego (Prusy, 1825)

Przypisy

↑ ^a ^b Albano Anthero da Silveira Pinto: Resenha das familias titulares e grandes de Portugal. Lizbona: 1883, s. XXVIII.
↑ ^a ^b José Vicente de Bragança. As cortes vintistas e as antigas ordens militares. „Lusíada. História”. v. 2, n. 9/10 (2013). ISSN 0873-1330. (port.).

Bibliografia

MałgorzataM. Hertmanowicz-Brzoza MałgorzataM., KamilK. Stepan KamilK., Słownik władców świata, Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2005, ISBN 83-7435-077-6, OCLC 749692036 .

[aasp-1] Albano Anthero da Silveira Pinto: Resenha das familias titulares e grandes de Portugal. Lizbona: 1883, s. XXVIII.

[vb-2] José Vicente de Bragança. As cortes vintistas e as antigas ordens militares. „Lusíada. História”. v. 2, n. 9/10 (2013). ISSN 0873-1330. (port.).

[1]

[2]

Zjednoczone Królestwo Portugalii, Brazylii i Algarve	Maria I (1815-1816) Jan VI (1816-1822)
Cesarstwo Brazylii	Piotr I (1822-1831) Jan I (de iure 1825-1826) Piotr II (1831-1889)