Żaglicowate
| Istiophoridae[1] | |
| Rafinesque, 1810 | |
 Istiophorus platypterus (u góry) i Kajikia albida | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina |
żaglicowate |
Żaglicowate[2] (Istiophoridae) – rodzina morskich ryb okoniokształtnych (Perciformes), potocznie nazywanych marlinami – wcześniej nazwa ta stosowana była tylko dla ryb z rodzaju Makaira[3]. Są blisko spokrewnione z włócznikowatymi (Xiphiidae). Mają duże znaczenie gospodarcze, są cenione w wędkarstwie sportowym. Tłuszcz z ich wątroby zawiera dużo witaminy A[3].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Pelagial większości mórz i oceanów strefy tropikalnej i subtropikalnej.
Cechy charakterystyczne
[edytuj | edytuj kod]Ciało torpedowato-wrzecionowate, bocznie spłaszczone, mocno zbudowane. Łuski dorosłych osobników są drobne, wydłużone, zwykle głęboko wrośnięte w skórę. Kości górnej szczęki wyciągnięte w bardzo długi szpic, który z krótszą szczęką dolną tworzy rodzaj ostrego dziobu, wykorzystywanego do ogłuszania ofiary. Szczęki są zaopatrzone w zęby. Płetwy grzbietowa i odbytowa są złożone z dwóch części. Przednia część płetwy grzbietowej jest długa i wysoka, twarda, kształtem często przypomina żagiel – stąd nazwa rodziny. Druga część jest mała i krótka. Wydłużone płetwy piersiowe opierają się na 2–3 promieniach. Trzon ogonowy jest zaopatrzony w dwie stępki położone na każdym z boków. Silna płetwa ogonowa ma kształt sierpowaty. Linia boczna jest zachowana przez całe życie. Liczba kręgów wynosi 24[3][4][5].
Są to duże i silne, szybko pływające ryby drapieżne osiągające do 5 m długości[4]. Często wyskakują ponad powierzchnię wody[3].
Od włócznikowatych różnią się krótszym „dziobem”, dłuższą i wyższą płetwą grzbietową oraz kształtem i długością płetw brzusznych[2].
Klasyfikacja
[edytuj | edytuj kod]Rodzaje zaliczane do tej rodziny[6]:
Istiompax — Istiophorus — Kajikia — Makaira — Tetrapturus
Obecność w kulturze
[edytuj | edytuj kod]Z marlinem zmaga się główny bohater opowiadania Stary człowiek i morze Ernesta Hemingwaya.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Istiophoridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
- ↑ a b c d Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.
- ↑ a b Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7.
- ↑ Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
- ↑ Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 7 czerwca 2012 [dostęp 2012-08-07] (ang.).