Ignacy Marceli Kruszewski

Ignacy Marceli Kruszewski
	; Ignacy Kruszewski, [non post 1879]
	pułkownik
Data i miejsce urodzenia	6 stycznia 1799 ; Lusławice
Data i miejsce śmierci	25 grudnia 1879 ; Gogołów
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ignacy Marceli Kruszewski (ur. 6 stycznia 1799 w Lusławicach, zm. 25 grudnia 1879 w Gogołowie) – pułkownik Wojska Polskiego, generał major Armii belgijskiej.

Życiorys

Wychowanek Korpusu Kadetów w Kaliszu. Od 1820 roku w armii Królestwa Polskiego, m.in. adiutant gen. Z. Kurnatowskiego. W powstaniu listopadowym adiutant Naczelnego Wodza, uczestnik znaczących bitew. Od 4 czerwca 1831 roku dowodził 5 Pułkiem Ułanów. 18 lipca awansował na pułkownika, a 1 września 1831 roku został mianowany dowódcą 3 Brygady Jazdy w II Korpusie genenerała Girolamo Ramorino. Przeszedł z nim kordon austriacki i później emigrował.

W kwietniu 1832 roku wstąpił na służbę króla Belgów Leopolda. W maju tego roku objął dowództwo 2 Pułku Strzelców Konnych. Położył duże zasługi przy organizacji nowo powstającej armii. W 1836 roku na żądanie króla Leopolda poddał się naturalizacji i przyjął belgijskie obywatelstwo. W 1842 roku został awansowany na generała majora i wyznaczony na dowódcę Brygady Ułanów w Mechelen. W 1848 roku był typowany na dowódcę powstania w Wielkopolsce. Po zapoznaniu się ze stanem przygotowań odmówił przyjęcia funkcji. W tym samym roku, powierzono mu dowództwo Dywizji Lekkiej Kawalerii, lecz pominięto w awansie na generała porucznika. W lutym 1852 roku król Leopold, działając pod naciskiem Prus i Rosji zażądał jego dymisji. Powrócił do kraju.

Został członkiem pierwszej rady nadzorczej Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie od 1860 do 1864^[1].

Po wybuchu powstania styczniowego w 1863 roku mianowany przez Rząd Narodowy Naczelnym Wodzem sił powstańczych, jednak nominacji nie przyjął. Został członkiem Komitetu Obywatelskiego Galicji Wschodniej, mając nadzieję nie tylko na organizację broni i amunicji przesyłanych powstańców, lecz także na formowanie wojsk celem wysłania na Lubelszczyznę^[2]. Został aresztowany przez Austriaków w Krakowie i wydalony z granic Austro-Węgier.

Powrócił do kraju dzięki wstawiennictwu króla Leopolda i zamieszkał w Gogołowie. W wiele lat po zakończeniu służby w dowód uznania zasług otrzymał od władz Belgii wysokie odznaczenie państwowe.

Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari w 1831^[3] i dwukrotnie belgijskim Orderem Leopolda^[4].

Autor „Pamiętników z wojny 1830-31” wydanych w 1890^[3].

Rodzina

18 stycznia 1842 w Otorowie poślubił Eufrozynę Moszczeńską herbu Nałęcz, córkę Michała i Febronii z Szołajskich^[5]. Ich synem był Józef Wincenty Kruszewski^[6].

Upamiętnienie

Jego imię nadano 7 czerwca 1986 szkole podstawowej w Gogołowie^[7].

Zobacz też

Generałowie polscy

Przypisy

↑ 50-lecie Krakowskiego „Tow. Wzaj. Ubezpieczeń”. Pierwszy Zarząd. „Kurier Kolejowy i Asekuracyjny”, s. 3, Nr 11 (568) z 1 czerwca 1911.
↑ Jan Stella-Sawicki: Galicya w powstaniu styczniowem. Lwów: 1913, s. 21-22.
↑ ^a ^b Ignacy Kruszewski: Pamiętniki z roku 1830-1831 ś.p. Generała Ignacego Habdank Kruszewskiego byłego dowódcy 5-go pułku ułanów polskich, podczas emigracji dowódcy dywizji lekkiej kawaleryi w wojsku Belgijskiem. Kraków, 1890
↑ Zbigniew Andrzej Judycki: Pod obcymi sztandarami. Generałowie polskiego pochodzenia w siłach zbrojnych państw obcych. Muzeum Niepodległości w Warszawie, 2016, s. 90-91
↑ Teki Dworzaczka, hasło: Moszczeńscy, [1] (ostatni dostęp 2.06.2007).
↑ Fr. T.. Zgon polskiego artysty malarza. „Nowości Illustrowane”. Nr 48, s. 9, 27 listopada 1920.
↑ Tomasz Honkisz, Przegląd wydarzeń od 1.4. do 30.6.1986 r., w: Wojskowy Przegląd Historyczny, nr 4/1986, s. 313

Bibliografia

H. P. Kosk, Generalicja polska, t. 1, Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 1998

Linki zewnętrzne

Ignacy Marceli Kruszewski – publikacje w bibliotece Polona

[1] 50-lecie Krakowskiego „Tow. Wzaj. Ubezpieczeń”. Pierwszy Zarząd. „Kurier Kolejowy i Asekuracyjny”, s. 3, Nr 11 (568) z 1 czerwca 1911.

[2] Jan Stella-Sawicki: Galicya w powstaniu styczniowem. Lwów: 1913, s. 21-22.

[pami-3] Ignacy Kruszewski: Pamiętniki z roku 1830-1831 ś.p. Generała Ignacego Habdank Kruszewskiego byłego dowódcy 5-go pułku ułanów polskich, podczas emigracji dowódcy dywizji lekkiej kawaleryi w wojsku Belgijskiem. Kraków, 1890

[4] Zbigniew Andrzej Judycki: Pod obcymi sztandarami. Generałowie polskiego pochodzenia w siłach zbrojnych państw obcych. Muzeum Niepodległości w Warszawie, 2016, s. 90-91

[5] Teki Dworzaczka, hasło: Moszczeńscy, [1] (ostatni dostęp 2.06.2007).

[6] Fr. T.. Zgon polskiego artysty malarza. „Nowości Illustrowane”. Nr 48, s. 9, 27 listopada 1920.

[7] Tomasz Honkisz, Przegląd wydarzeń od 1.4. do 30.6.1986 r., w: Wojskowy Przegląd Historyczny, nr 4/1986, s. 313

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]