Fryderyk Henryk Orański
Gerrit van Honthorst, Fryderyk Henryk z żoną Amalią | |
Książę Oranii | |
Okres | |
---|---|
Poprzednik | |
Następca | |
Stadhouder Zjednoczonych Prowincji | |
Okres | |
Poprzednik | |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Dynastia | |
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Miejsce spoczynku |
Delft |
Ojciec | |
Matka |
Louise de Coligny |
Żona |
Amalia von Solms-Braunfels |
Dzieci | |
Odznaczenia | |
Fryderyk Henryk Orański, hol. Frederik Hendrik (ur. 29 stycznia 1584 w Delfcie, zm. 14 marca 1647 w Hadze) – książę Oranii-Nassau, stadhouder Republiki Zjednoczonych Prowincji.
Fryderyk Henryk był młodszym synem Wilhelma I Milczka i urodził się w Delfcie około 6 miesięcy przed tym, jak jego ojciec został zamordowany. Jego matka – Louise de Coligny była córką sławnego dowódcy hugenotów, admirała de Coligny, i była czwartą żoną Wilhelma I Milczka.
Rządy
[edytuj | edytuj kod]Fryderyk Henryk podobnie jak jego starszy brat – Maurycy Orański odbył w młodości szkolenie wojskowe i podobnie jak jego brat był jednym z najlepszych generałów swojego wieku. Po śmierci Maurycego (w 1625) odziedziczył jednak wszystkie tytuły i godności swojego ojca – został stadhouderem (namiestnikiem) pięciu prowincji (Holandii, Zelandii, Utrechtu, Overijssel i Geldern).
Fryderyk Henryk był świetnym generałem, ale również był wyśmienitym politykiem. Przez 22 lata pozostał głową rządu Zjednoczonych Prowincji i przez te lata państwo to przeżywało lata świetności. Okres rządów Fryderyka Henryka jest powszechnie nazywany złotym wiekiem republiki. Wtedy miały miejsce wielkie zwycięstwa militarne i triumfy marynarki oraz ekspansja handlowa i rozwój literatury i sztuki holenderskiej.
Najważniejszymi zwycięstwami Fryderyka Henryka było oblężenie i zdobycie ’s-Hertogenbosch (w 1629), Maastricht (w 1632), Bredy (w 1637), Sas van Gent (w 1644) i Hulst (w 1645). Początkowo dążył on do utworzenia sojuszu z Francją przeciw Hiszpanii, później jednak poświęcił ten sojusz i zawarł pokój z Hiszpanią, niezwykle korzystny dla Zjednoczonych Prowincji, który miał zostać przypieczętowany traktatem z Münster.
Małżeństwo
[edytuj | edytuj kod]Fryderyk Henryk w 1625 poślubił Amalię Solms-Braunfels[1][2]. Para miała 9 dzieci:
- Wilhelma II Orańskiego (1626–1650), poślubił Marię Henriettę Stuart
- Luizę Henrietę Orańską-Nassau Louise Henriette Oranje-Nassau (1627–1667), poślubiła Fryderyka Wilhelma I Hohenzollerna
- Henrietę Amalię Orańską-Nassau (1628),
- Elżbietę Orańską-Nassau (1630),
- Izabelę Karlotę Orańską-Nassau (1632–1642),
- Albertynę Agnieszkę Orańską-Nassau (1634–1696), w 1652 r. poślubiła swojego dalszego kuzyna, Wilhelma Fryderyka Nassau-Dietz (1613-1664), drugiego z kolei syna Ernesta Kazimierza I Nassau-Dietz (1573-1632) i Zofii Jadwigi Brunszwickiej-Lüneburg,
- Henrietę Katarzynę Orańską-Nassau (1637–1708), poślubioną w 1659 r. w Gronigen Janowi Jerzemu II, księciu Anhalt-Dessau,
- Henryka Ludwika Orańskiego-Nassau Hendrik Lodewijk van Nassau (1639),
- Marię Orańską-Nassau (1642–1688), której mężem został w 1666 r. Ludwik Henryk Maurycy Wittelsbach (1640–1674), hrabia Palatynatu Simmern-Kaiserslautern (1640-1674), syn Ludwika Filipa i Ludwik Filip Wittelsbacha (1602–1655), księcia Palatynatu-Simmern-Kaiserlauten i Marii Eleonory Brandenburskiej (1607–1675); wnuk ciotki Marii, Luizy Julianny Orańskiej.
Śmierć
[edytuj | edytuj kod]Po śmierci Fryderyk Henryk został pochowany z wielką pompą obok szczątków swojego ojca i brata, w Delfcie. Traktat z Munster, kończący długi konflikt między Holendrami a Hiszpanami, nie został podpisany do 30 stycznia 1648. Choroba i śmierć stadhoudera znacznie opóźniły podpisanie traktatu, zwłaszcza że jego syn odmówił jego podpisania i rozpoczął negocjacje z Francją.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Amalia | muzeum.olsztyn.pl [online], olsztyn.pl [dostęp 2021-06-13] (pol.).
- ↑ Amalie von Solms | Schloss Braunfels in Hessen, herzlich willkommen | Schloss Braunfels in Hessen, herzlich willkommen [online], schloss-braunfels.de [dostęp 2021-06-13] (niem.).
- ISNI: 0000000121377155
- VIAF: 67257928
- ULAN: 500354743
- LCCN: n85196873
- GND: 118590200
- LIBRIS: tr58d0pc4tms5pf
- BnF: 13515155d
- SUDOC: 077789148
- NKC: jo20211099321
- DBNL: nass006
- BNE: XX1499437
- NTA: 06834757X
- Open Library: OL4771540A
- PLWABN: 9810632844405606
- NUKAT: n2008116795
- J9U: 987007432461205171
- PTBNP: 71857
- ΕΒΕ: 248585