Doku Umarow

Doku Umarow

Доку Умаров

Pełne imię i nazwisko	Doku Chamatowicz Umarow
Data i miejsce urodzenia	13 kwietnia 1964 Charsienoj, Czeczeńsko-Inguska ASRR, Rosyjska FSRR
Data śmierci	7 września 2013
1. Emir Kaukaski
Okres	od 31 października 2007 do 1 sierpnia 2010
Poprzednik	urząd nie istniał
Następca	Asłambiek Wadałow
3. Emir Kaukaski
Okres	od 4 sierpnia 2010 do 7 września 2013
Poprzednik	Asłambiek Wadałow
Następca	Ali Abu Muhammad (od 18 marca 2014)
5. Prezydent Czeczeńskiej Republiki Iczkerii
Okres	od 17 czerwca 2006 do 31 października 2007
Poprzednik	Chalim Sadułajew
Następca	urząd zniesiony

Doku Chamatowicz Umarow (czecz. Ӏумаран Хьамади кӀант Докка (Jumaran Ẋamadi khant Dokka), ros. Доку Хаматович Умаров) (ur. 13 kwietnia 1964 we wsi Charsienoj w Czeczeńsko-Inguskiej ASRR, zm. 7 września 2013) – terrorysta czeczeński współpracujący z Al-Ka’idą, jako ostatni prezydent Czeczeńskiej Republiki Iczkerii doprowadził w 2007 roku do jej likwidacji i powołania samozwańczego Emiratu Kaukaskiego, samemu ogłaszając się jego emirem. Przyznał się do organizacji licznych zamachów terrorystycznych wymierzonych w ludność cywilną w całej Rosji. Jego polityka podporządkowania ideologii fundamentalizmu islamskiego, wahhabizmu i dżihadu doprowadziła do pogłębienia się rozłamu wśród separatystów czeczeńskich i przejścia bardziej liberalnych bojowników na stronę rosyjską.

Życiorys

Dowodził oddziałem separatystów i islamistów w I wojnie czeczeńskiej, po jej zakończeniu mianowany generałem. W rządzie Asłana Maschadowa od 1997 pełnił funkcję Sekretarza Rady Bezpieczeństwa i szefa urzędu do spraw walki z przestępczością. Stracił tę funkcję z uwagi na słabą skuteczność w walce z przestępczością, a przede wszystkim niemożność zahamowania fali porwań dla okupu.

Powrócił do polityki i walki zbrojnej w 1999 po wybuchu II wojny czeczeńskiej. W 2001 mianowany dowódcą jednego z frontów, od sierpnia 2004 także ministrem bezpieczeństwa w rządzie separatystów. W 2005 mianowany wiceprezydentem, a w czerwcu 2006 po śmierci Chalima Sadułajewa objął stanowisko prezydenta Republiki Iczkerii. Wiceprezydentem mianował Szamila Basajewa, a po śmierci tegoż, Supjana Abdułłajewa.

31 października 2007 ogłosił likwidację Czeczeńskiej Republiki Iczkerii i powstanie w jej miejsce islamistycznego Emiratu Kaukaskiego, mającego docelowo objąć wszystkie rosyjskie republiki na Kaukazie Północnym (aktu tego nie uznał przebywający w Wielkiej Brytanii Achmied Zakajew). Umarow był przywódcą wszystkich ugrupowań powstańczych w tym regionie Rosji (przede wszystkim w Czeczenii oraz w sąsiednich republikach Inguszetii i Dagestanu), które jednak często zachowywały szeroką autonomię.

31 marca 2010 przyznał się do organizacji zamachów w Moskwie.

1 sierpnia 2010 Umarow ogłosił, iż rezygnuje z funkcji emira. Przyczyną ustąpienia lidera bojowników był stan zdrowia. W 2009 został ciężko ranny w walkach z wojskiem rosyjskim. Został też prawdopodobnie podtruty przez rosyjskie służby specjalne. Na swojego następcę mianował Asłambieka Wadałowa. 4 sierpnia jednak odwołał swoją decyzję i powiedział, że nadal będzie rządzić emiratem.

8 lutego 2011 roku przyznał się do zorganizowania zamachu na lotnisku w Moskwie, w którym zginęły 34 osoby.

Pogłoski o jego śmierci pojawiały się wielokrotnie, m.in. w styczniu 2014, jednak nie zostały potwierdzone przez rosyjskie służby, choć informował o tym Ramzan Kadyrow, prezydent Republiki Czeczenii. Kolejny raz o śmierci Umarowa informowano 18 marca 2014 na stronie internetowej sympatyzującej z islamską rebelią przeciw rosyjskim rządom.

Rodzina

Umarow był żonaty i miał sześcioro dzieci, z których najmłodsze urodziło się w roku 2006. Dwaj bracia Umarowa, Isa oraz Musa, zginęli w walce. Od roku 2003 wiele osób z jego rodziny (podobnie jak członkowie rodzin wielu innych separatystów czeczeńskich), włączając w to całą jego najbliższą rodzinę, zostało porwanych przez nieznanych, uzbrojonych sprawców. Niektóre z tych osób zostały zwolnione, ale inne zniknęły i prawdopodobnie nie żyją. Krótko po wzięciu zakładników w Biesłanie w roku 2004, podczas którego kilkoro z krewnych Umarowa przetrzymywano przez kilka dni w bazie Chan Kała koło Groznego. Prokurator generalny Władimir Ustinow zaproponował zwyczaj brania zakładników z rodzin powstańców. W roku 2005 rosyjska organizacja Memoriał oskarżyła zwolenników prezydenta Kadyrowa o prowadzenie polityki takich porwań. 5 maja 2005 grupa zamaskowanych napastników uprowadziła żonę Umarowa, jego jednorocznego syna oraz jego siedemdziesięcioczteroletniego ojca Hamada. Zgodnie z wiadomościami od powstańców, rodzina Umarowa została porwana przez pracowników Neftiepołku, kierowanego przez Adama Delimchanowa i wtrącona do osobistego więzienia Kadyrowa we wiosce Centoroj. Kilka miesięcy wcześniej, 24 lutego, brat Umarowa, Rusłan także został porwany przez uzbrojonych mężczyzn i rzekomo torturowany przez FSB w bazie Chan Kała. Żona oraz syn Umarowa zostali później zwolnieni, ale jego ojciec oraz młodszy brat zniknęli. W kwietniu 2007 Umarow uznał ich za zabitych w niewoli. W sierpniu 2005 siostra Umarowa, Natalia Chumaidowa została porwana w Urus-Martanie. Kilka dni później została zwolniona po protestach mieszkańców okolic i blokadzie drogi federalnej. W latach 2003–2004 jego kuzyn Zaurbek Umarow oraz bratanek Roman Atajew zostali uwięzieni w Czeczenii oraz Inguszetii, a potem zaginęli.

Bibliografia

• Profile: Doku Umarov. BBC News.