Bananowate

Bananowate
	; Owocujący banan zwyczajny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	imbirowce
Rodzina	bananowate
	Nazwa systematyczna
	Musaceae Juss.; Gen. Pl.: 61. 4 Aug 1789
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Bananowate (Musaceae Juss.) – rodzina tropikalnych roślin owocowych należąca do rzędu imbirowców. Obejmuje w zależności od ujęcia 2^[3]^[2] lub 3^[4]^[5] rodzaje, w obrębie których wyróżnia się ponad 40 gatunków^[2] (według niektórych ujęć ponad 80^[6] lub 90^[2]). Występują one w tropikalnej i subtropikalnej części Afryki i Azji^[4], na wschodzie sięgając po Queensland, Nową Gwineę i inne wyspy Melanezji^[6]. Ze względu na jadalne jagody istotne znaczenie użytkowe ma kilka gatunków bananów (Musa) i ich mieszańce. Pozyskuje się z nich także włókno^[5]. Liczne gatunki z wszystkich trzech rodzajów uprawiane są także jako ozdobne^[6].

Morfologia

Pokrój: Okazałe byliny, w przypadku rodzaju Ensete monokarpiczne^[4]. Pod ziemią znajdują się sympodialne kłącza lub bulwy. Osiągająca zwykle do kilku metrów nibyłodyga powstaje z ciasno stulonych, sztywnych pochew liści^[4]. Musa ingens jest największą na Ziemi rośliną zielną osiągając 15 m wysokości, z nibyłodygą o obwodzie do 2 m^[6].
Liście: Skrętoległe, ogonkowe, o całobrzegiej, okazałej blaszce liściowej z pierzastym żyłkowaniem^[4]. Wiatr nierzadko strzępi liście do nerwu głównego wzdłuż równoległych względem siebie bocznych wiązek przewodzących. U Musa ingens blaszka osiąga 5 m długości i 1 m szerokości^[6].
Kwiaty: Zebrane w wyrastający zwykle szczytowo kwiatostan. Grzbieciste, obu- lub jednopłciowe kwiaty wyrastają w kątach pochwiasto rozszerzonych, mięsistych i często kolorowych przysadek. Okwiat składa się z listków wyrastających w dwóch okółkach. 5 działek (wszystkie zewnętrzne i 2 z okółka wewnętrznego) są zrośnięte ze sobą, jeden listek z okółka wewnętrznego pozostaje wolny i zwykle jest drobny. Pręcików jest 5 o nitkach wolnych i pylnikach pękających pęknięciem. Słupek jest pojedynczy o dolnej, trójkomorowej, pojedynczej zalążni, w każdej komorze z bardzo licznymi zalążkami^[4]^[6].
Owoce: Mięsiste, skórzaste i suche jagody zawierające liczne i twarde nasiona (w przypadku roślin użytkowych wyhodowano odmiany beznasienne)^[4]^[6].

Systematyka

Pozycja systematyczna rodziny według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina zajmuje pozycję bazalną w obrębie rzędu imbirowców (Zingiberales) w kladzie jednoliściennych^[2]:

imbirowce

bananowate Musaceae

helikoniowate Heliconiaceae

	strelicjowate Streliziaceae

	Lowiaceae

	paciorecznikowate Cannaceae

	marantowate Marantaceae

	imbirowate Zingiberaceae

	kostowcowate Costaceae

Wykaz rodzajów^[7]^[4]

Ensete Horan.
Musa L. – banan
Musella (Franch.) C.Y.Wu

Rodzaj Musella w dawniejszych ujęciach bywał włączany do rodzajów Musa lub Ensete^[8]^[9]. Do rodziny bananowatych włączano dawniej rodzaje strelicja (teraz strelicjowate Strelitziaceae) oraz helikonia (obecnie w rodzinie helikoniowatych Heliconiaceae).

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-02-27] (ang.).
↑ Musaceae. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-04-11].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Delin Wu, W. John Kress: Musaceae. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-04-11]. (ang.).
↑ ^a ^b L. Watson, M. J. Dallwitz: Musaceae Juss.. [w:] The families of flowering plants [on-line]. [dostęp 2013-04-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-04-05)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 187-188. ISBN 978-1-84246-634-6.
↑ List of genera in family MUSACEAE. Vascular Plant Families and Genera. [dostęp 2009-06-16]. (ang.).
↑ Musella lasiocarpa. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2020-01-31].
↑ Musella (Franchet) C. Y. Wu ex H. W. Li. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-01-31].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-02-27] (ang.).

[tpl-3] Musaceae. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-04-11].

[china-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Delin Wu, W. John Kress: Musaceae. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-04-11]. (ang.).

[watson-5] L. Watson, M. J. Dallwitz: Musaceae Juss.. [w:] The families of flowering plants [on-line]. [dostęp 2013-04-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-04-05)]. (ang.).

[maarten-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 187-188. ISBN 978-1-84246-634-6.

[kew-7] List of genera in family MUSACEAE. Vascular Plant Families and Genera. [dostęp 2009-06-16]. (ang.).

[tpl2-8] Musella lasiocarpa. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2020-01-31].

[china2-9] Musella (Franchet) C. Y. Wu ex H. W. Li. [w:] Flora of China [on-line]. eFlora. Missouri Botanical Garden, St. Louis, MO & Harvard University Herbaria, Cambridge, MA.. [dostęp 2020-01-31].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]