Atorwastatyna

Atorwastatyna
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	kwas (3R,5R)-7-[2-(4-fluorofenylo)-3-fenylo-4-(fenylokarbamoilo)-5-propan-2-ylopirol-1-ilo]-3,5-dihydroksyheptanowy
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C33H35FN2O5
Masa molowa	558,64 g/mol
Wygląd	biały lub prawie biały proszek
	Identyfikacja
Numer CAS	134523-00-5; 134523-03-8 (sól wapniowa)
PubChem	60823
DrugBank	DB01076
SMILES
	CC(C)C1=C(C(=C(N1CCC(CC(CC(=O)O)O)O)C2=CC=C(C=C2)F)C3=CC=CC=C3)C(=O)NC4=CC=CC=C4
InChI
	InChI=1S/C33H35FN2O5/c1-21(2)31-30(33(41)35-25-11-7-4-8-12-25)29(22-9-5-3-6-10-22)32(23-13-15-24(34)16-14-23)36(31)18-17-26(37)19-27(38)20-28(39)40/h3-16,21,26-27,37-38H,17-20H2,1-2H3,(H,35,41)(H,39,40)/t26-,27-/m1/s1
	InChIKey
	XUKUURHRXDUEBC-KAYWLYCHSA-N
Właściwości
	Rozpuszczalność w wodzie
	praktycznie nierozpuszczalna
	w innych rozpuszczalnikach
	DMSO (powyżej 10 g/l)
Temperatura topnienia	176 °C
logP	6,36
Kwasowość (pKa)	4,46
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2020-04-24]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	trójwodna sól wapniowa atorwastatyny
	Substancja w tej postaci nie jest klasyfikowana; jako niebezpieczna według kryteriów GHS; (na podstawie podanej karty charakterystyki).
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Klasyfikacja medyczna
ATC	C10AA05, C10BX03
Farmakokinetyka
Biodostępność	12%
Okres półtrwania	14 h
Wiązanie z białkami; osocza i tkanek	98%
Metabolizm	wątrobowy
Wydalanie	powyżej 2% z moczem, reszta z kałem
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	doustnie
Objętość dystrybucji	381 l
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ten artykuł od 2008-04 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł.

Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Atorwastatyna – organiczny związek chemiczny, lek należący do grupy syntetycznych statyn. Jest wybiórczym inhibitorem reduktazy 3-hydroksy-3-metylo-glutarylo-koenzymu A (reduktazy HMG-CoA).

Działanie

Hamuje konwersję HMG-CoA do prekursora steroli, mewalonianu hamując syntezę cholesterolu w wątrobie. W efekcie zmniejsza jego stężenie w komórkach wątrobowych. Rezultatem jest większa ekspresja receptorów dla LDL (wzrasta ich zagęszczenie na komórkach) i większy wychwyt cząstek LDL. Zmniejsza się stężenie cholesterolu całkowitego i cholesterolu LDL. Dodatkowo zmniejszą się również stężenia cholesterolu VLDL, apolipoproteiny B i trójglicerydów. W niewielkim stopniu zwiększy się stężenie cholesterolu HDL.

Atorwastatyna dzięki swemu działaniu zmniejsza występowanie epizodów niedokrwiennych w okresie 16 tygodni po ostrym zespole wieńcowym i zmniejsza ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych u osób z nadciśnieniem tętniczym i co najmniej 3 dodatkowymi czynnikami ryzyka naczyniowo-sercowego.

Farmakokinetyka i farmakodynamika

W 80% wchłania się z przewodu pokarmowego. Dobrze wiąże się z białkami osocza. Ulega efektowi pierwszego przejścia, przez co do ogólnego krwiobiegu dociera 30% dawki. Czas półtrwania wynosi około 14 godzin. Inne statyny mają czas trwania znacznie krótszy, około 3 h.

Wskazania

Atorwastatynę podaje się w pierwotnej hipercholesterolemii i hiperlipidemii mieszanej z dominującą hipercholesterolemią. Stosuje się go również w rodzinnej homozygotycznej hipercholesterolemii.

Przeciwwskazania

Nie należy podawać preparatu w czynnej niewydolności wątroby. Nie należy podawać z preparatami mogącymi nasilać ryzyko rabdomiolizy. W szczególności nie zaleca się łączenia leku z fibratami. Stosowanie podczas ciąży było przeciwwskazane ze względu na możliwość uszkodzeń płodu, jednak ponieważ ryzyko takich problemów okazało się niskie, FDA wystąpiło z wnioskiem o zniesienie tego przeciwwskazania. Zaleca się indywidualną analizę korzyści i możliwych szkód dla każdej pacjentki w ciąży. Zaobserwowano też zwiększone ryzyko poronień, jednak zostało wyjaśnione, czy było to związane ze stosowaniem statyn, czy z powodu innych czynników^[3].

Działania niepożądane

W wielu badaniach zostały zaobserwowano duże problemy z pamięcią po 30 dniach stosowania statyn, w porównaniu z osobami, które nie przyjmowały żadnych leków obniżających poziom cholesterolu^[4]. Mogą się pojawić objawy nietolerancji takie jak nudności, biegunki, bóle brzucha, wzdęcia, bóle głowy i bezsenność. W pojedynczych przypadkach zanotowano występowanie rabdomiolizy. Mogą wystąpić podwyższone wartości aminotransferaz.

Dawkowanie

Dawka leku wynosi od 10 do 80 mg doustnie, 1 raz dziennie.

Przed rozpoczęciem leczenia i co ok. 3 miesiące należy wykonywać lipidogram, a stężenie cholesterolu LDL powinno być głównym wskaźnikiem skuteczności leczenia. Zmiany dawkowania należy dokonywać w odstępach co najmniej 4 tygodni.

W wypadku niewydolności nerek i u chorych w podeszłym wieku nie ma potrzeby modyfikacji dawki. U dzieci 4–17. roku życia leczonych z powodu homozygotycznej hipercholesterolemii rodzinnej stosuje się początkowo 10 mg na dobę i tę dawkę można w razie potrzeby zwiększyć^[5].

Preparaty

Preparaty dostępne w Polsce (kwiecień 2020): Amlator, Apo-Atorva, Atoris, Atorvagen, Atorvastatin Aurovitas, Atorvastatin Bluefish, Atorvastatin Bluefish AB, Atorvastatin Genoptim, Atorvastatin Vitama, Atorvastatinum 123ratio, Atorvasterol, Atorvox, Atozet, Atrox, Corator, Euvascor, Lambrinex, Larus, Olvastim, Sortis, Storvas CRT, Torvacard, Torvalipin, Triveram, Tulip^[6].

Przypisy

↑ Farmakopea Polska IX, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2011, s. 1161–1163, ISBN 978-83-88157-77-6 .
↑ ^a ^b ^c ^d Atorvastatin, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB01076 [dostęp 2020-04-24] (ang.).
↑ Atorvastatin Monograph for Professionals [online], Drugs.com [dostęp 2022-11-03] (ang.).
↑ Brian L.B.L. Strom Brian L.B.L. i inni, Statin Therapy and Risk of Acute Memory Impairment, „JAMA Internal Medicine”, 175 (8), 2015, s. 1399, DOI: 10.1001/jamainternmed.2015.2092, PMID: 26054031, PMCID: PMC5487843 [dostęp 2022-11-03] (ang.).
↑ Atorwastatyna, [w:] Indeks Leków MP, opis substancji, Medycyna Praktyczna [dostęp 2010-07-02] .
↑ Atorwastatyna, [w:] Indeks Leków MP, lista preparatów, Medycyna Praktyczna [dostęp 2020-04-24] .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[FP9-1] Farmakopea Polska IX, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2011, s. 1161–1163, ISBN 978-83-88157-77-6 .

[DrugBank-2] Atorvastatin, [w:] DrugBank [online], University of Alberta, DB01076 [dostęp 2020-04-24] (ang.).

[:0-3] Atorvastatin Monograph for Professionals [online], Drugs.com [dostęp 2022-11-03] (ang.).

[Strom-4] Brian L.B.L. Strom Brian L.B.L. i inni, Statin Therapy and Risk of Acute Memory Impairment, „JAMA Internal Medicine”, 175 (8), 2015, s. 1399, DOI: 10.1001/jamainternmed.2015.2092, PMID: 26054031, PMCID: PMC5487843 [dostęp 2022-11-03] (ang.).

[MP-5] Atorwastatyna, [w:] Indeks Leków MP, opis substancji, Medycyna Praktyczna [dostęp 2010-07-02] .

[MP1-6] Atorwastatyna, [w:] Indeks Leków MP, lista preparatów, Medycyna Praktyczna [dostęp 2020-04-24] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]