Arnhem
51°58′57″N 5°55′21″E/51,982500 5,922500
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Prowincja | |||||
| Burmistrz |
Ahmed Marcouch (PvdA) (2014)[1] | ||||
| Powierzchnia |
101,53 km² | ||||
| Populacja (2012) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
026 | ||||
| Kod pocztowy |
6800 | ||||
| |||||
Położenie na mapie Holandii  | |||||
Położenie na mapie Geldrii  | |||||
| 51°58′57″N 5°55′21″E/51,982500 5,922500
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Arnhem (niem. Arnheim) – miasto we wschodniej Holandii nad Dolnym Renem (Nederrijn), stolica prowincji Geldria. Arnhem z liczbą 152 506 mieszkańców jest częścią zespołu miejskiego Arnhem-Nijmegen, aglomeracji z 736 000 mieszkańców.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z 899. Prawa miejskie Arnhem uzyskało w 1233 od hrabiego Geldrii Ottona II[2], a od 1440 roku było członkiem Hanzy. W średniowieczu kilkakrotnie było siedzibą hrabiów Geldrii. W XV w. miało około 4000 mieszkańców. W 1473 miasto zdobył książę burgundzki Karol Śmiały, a w 1502 tego samego dokonał arcyksiążę austriacki Filip I Piękny.
W trakcie panowania cesarza Karola V Arnhem stało się głównym miastem Geldrii. Od 1585 należało do Republiki Zjednoczonych Prowincji. Później dwukrotnie przechodziło pod francuskie panowanie (1672–1674 i 1795–1813). Do 1829 było twierdzą.
Miasto jest najbardziej znane z bitwy jaka rozegrała się w nim i jego okolicach podczas II wojny światowej. W ramach operacji Market Garden (17–26 września 1944) pod Arnhem wylądowała brytyjska 1 Dywizja Powietrznodesantowa (później wsparta polską 1 Samodzielną Brygadą Spadochronową). Desant został zaskoczony przez dwie odpoczywające w okolicy dywizje pancerne Waffen-SS. W wyniku walk alianci ponieśli klęskę (brytyjska dywizja w zasadzie przestała istnieć), a miasto zostało prawie całkowicie zniszczone. Ostatecznie Arnhem zostało wyzwolone 16 kwietnia 1945.
Obecnie miasto jest ważnym ośrodkiem przemysłowym, naukowym (szkoły wyższe m.in. leśnictwa, teatralna, Akademia Sztuk Pięknych) i kulturalnym (muzea).
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Kościół św. Walburgi z 1422
- Kościół św. Euzebiusza z drugiej połowy XV wieku
- Ratusz z około 1540
- Kościół św. Marcina z około 1874 (kościół Polskiej Misji Katolickiej)
Poza tym niedaleko Arnhem znajdują się dwa parki narodowe i jeden z największych ogrodów zoologicznych w Holandii:
- Veluwezoom, który założono w 1930 (jest on najstarszym parkiem narodowym Holandii),
- Hoge Veluwe, w którym (a dokładniej w Otterlo) znajdują się muzeum malarstwa Kröller-Möller i galeria sztuki nowoczesnej w plenerze,
- Burgers' Zoo.
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]Wielki ośrodek przemysłu chemicznego (zakłady koncernu Akzo), są tam też zakłady przemysłu stoczniowego, hutniczego, metalowego, elektrycznego, skórzanego i włókienniczego.
Transport
[edytuj | edytuj kod]Wielki węzeł kolejowy ze stacją kolejową Arnhem Centraal (ICE) i drogowy (A12, A50, A325). Miasto posiada sieć trolejbusową i port rzeczny.
W mieście znajdują się trzy mosty:
- most Nelsona Mandeli – Nelson Mandelabrug;
- most Andrieja Sacharowa – Andriej Sacharovbrug;
- most Johna Frosta – John Frostbrug.
Sport
[edytuj | edytuj kod]- SBV Vitesse – klub piłkarski
Sławni mieszkańcy
[edytuj | edytuj kod]- Wilhelm Gerard Burgers – fizyk, chemik i krystalograf holenderski
- Hendrik Lorentz – fizyk holenderski
- Eduard van Beinum – dyrygent holenderski
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]
Airdrie, Wielka Brytania- Croydon, Wielka Brytania
Gera, Niemcy
Hradec Králové, Czechy
Kimberley, Południowa Afryka
Villa El Salvador, Peru
Wuhan, Chińska Republika Ludowa
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ arnhem.nl: Herman Kaiser (burgemeester). [dostęp 2014-07-15]. (niderl.).
- ↑ Otto III. der Lahme, Graf von Geldern (1229-1271). [w:] Genealogie Mittelalter: Mittelalterliche Genealogie im Deutschen Reich bis zum Ende der Staufer: Materialsammlung [on-line]. [dostęp 2016-03-13].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]
