Wikipedia:Strona główna

Z nowych i ostatnio rozbudowanych artykułów w Wikipedii:

…co zjada lśniący czerwony o krótkiej głowie? (na zdjęciu)
…jakim gatunkiem zajmują się Małpy Pana Boga?
…kim był jedyny Albańczyk w jugosłowiańskim senacie?
…który martwy organ udają zwierzęta z rodzaju Stenophylla?
…dzięki komu naukowcy opolskiej uczelni zaliczani są do najbardziej wpływowych na świecie?

Inwazja Rosji na Ukrainę • wojna Izraela z Hamasem • protesty po wyborach parlamentarnych w Gruzji • inwazja Izraela na Syrię • antyrządowe protesty na Słowacji
- Mark Carney objął urząd premiera Kanady (14 marca)
- W Los Angeles odbyła się 97. ceremonia wręczenia Oscarów. W pięciu kategoriach (w tym za najlepszy film) zwyciężyła Anora (2 marca)
- W wyborach parlamentarnych w Niemczech zwyciężył blok partii CDU/CSU, kierowany przez Friedricha Merza (23 lutego)
- W Londynie odbyła się 78. ceremonia wręczenia nagród Brytyjskiej Akademii Filmowej. W czterech kategoriach (w tym za najlepszy film) zwyciężyło Konklawe (16 lutego)
Zmarli: Sofija Gubajdulina (na zdjęciu) • Walter Schwimmer • Norair Nurikjan • Richard McTaggart • Fred Stolle • Jean-Louis Debré • Felicia Țilea-Moldovan

17 marca: imieniny obchodzą m.in.: Gertruda, Patryk i Zbigniew; Dzień Świętego Patryka
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:
- 1420 – we Wrocławiu ogłoszono bullę papieża Marcina wzywającą katolików do zorganizowania krucjaty przeciwko husytom
- 1765 – zmarł architekt włoskiego pochodzenia Paweł Antoni Fontana, czołowy przedstawiciel architektury późnego baroku w Rzeczypospolitej, nadworny architekt Pawła Karola Sanguszki (na fotografii jedno z jego dzieł: kościół Dominikanów w Winnicy)
- 1805 – urodził się hiszpański śpiewak operowy i nauczyciel muzyki Manuel García, prekursor laryngoskopii
- 1865 – urodził się polski inżynier hydrotechnik Gabriel Narutowicz (na portrecie pędzla Ludomira Janowskiego), profesor Politechniki w Zurychu, pionier szwajcarskiej elektryfikacji, konstruktor licznych elektrowni wodnych, po odzyskaniu niepodległości przez Polskę zaangażowany w odbudowę państwa – jako minister robót publicznych, następnie minister spraw zagranicznych, w 1922 wybrany na pierwszego prezydenta RP
- 1865 – rozpoczęto budowę mostu łyżwowego na Wiśle we Włocławku
- 1945 – w Mrzeżynie odbyły się zaślubiny Polski z morzem; tegoż dnia w Weimarze utworzono kolaboracyjny Ukraiński Komitet Narodowy


Afera Cambridge Analytica – skandal polityczny, który miał miejsce w drugiej dekadzie XXI wieku. Dane osobowe około 87 milionów użytkowników Facebooka zostały zebrane bez ich zgody i wiedzy przez brytyjską firmę konsultingową Cambridge Analytica, głównie w celu targetowania reklam politycznych. Sprawa została po raz pierwszy ujawniona w 2015 roku. Dane były zbierane za pomocą stworzonej w 2013 roku przez Global Science Research aplikacji This Is Your Digital Life, należącej do Aleksandra Kogana. Aplikacja, poprzez zadawanie pytań, miała na celu skomponowanie profilów psychologicznych jej użytkowników oraz zbieranie danych na temat znajomych użytkowników Facebooka poprzez użycie Facebook Open Graph. Wyniki ankiety były później obliczane metodą opracowaną przez Michała Kosińskiego, wykorzystaną bez jego wiedzy i zgody. Skutkiem skandalu był ruch #DeleteFacebook. W samych Stanach Zjednoczonych, 54% użytkowników przyjrzało się swoim ustawieniom prywatności konta na Facebooku, a 26% ankietowanych usunęło aplikację ze swoich telefonów. Na Facebooka nałożono również dwie kary finansowe. Czytaj więcej…


ORP Mazur – polski okręt podwodny z okresu zimnej wojny, a wcześniej radziecki M-236, jeden z sześciu pozyskanych przez Polskę okrętów serii XV typu M. Okręt wypierał 283 tony w położeniu nawodnym i 353 tony pod wodą, a jego główną bronią były cztery torpedy kalibru 533 mm wystrzeliwane z czterech wewnętrznych wyrzutni. Jednostka rozwijała na powierzchni prędkość ponad 15 węzłów, osiągając zasięg 4500 Mm przy prędkości 8 węzłów. Okręt został zwodowany w czerwcu 1948 roku w stoczni numer 112 w Gorkim i ukończony w stoczni numer 196 w Leningradzie, a do służby w Marynarce Wojennej ZSRR wcielono go w październiku 1948 roku, z przydziałem do Floty Bałtyckiej. W 1954 roku jednostka została wydzierżawiona przez Polskę i 25 września tego roku weszła w skład Marynarki Wojennej. Okręt, oznaczony znakami burtowymi M-101, P-101 i 302, po intensywnej eksploatacji został wycofany ze służby w marcu 1965 roku i następnie złomowany. Czytaj więcej…