Dorothy Parker

Dorothy Parker (Long Branch, Nòva Jersei, 22 d'agost de 1893 – Nòva York, 7 de junh de 1967) foguèt una contaira, autora dramatica, critica, umorista, scenarista e poèta nòrd-americana, fòrça coneguda per son engenh fissaire, son sarcasme, son esperit e agach sul costat escur de la vida urbana al Sègle XX.

Joventut

Tanben coneguda coma “Dot” O “Dottie”, son nom real èra Dorothy Rothschild. L'azard volguèt que nasquèsse en un jorn en qué la familha gaudissiá de las siás vacanças en Nòva Jersei, mas ela se considerava coma nòvayorkesa cap e tot. Creissèt dins l'Upper West Side, escolarizada a la Blessed Sacrament Convent School, e mai se que son paire foguèsse jusieu e sa mairastra protestanta. La siá educacion formala s'acabèt a sos 13 ans. En 1913 aviá perdut tota la siá familha e a comptar d'alavetz li calguèt se ganhar la vida en tocant lo piano en una escòla de dança, entre d'autres trabalhs. Capitèt de vendre un poèma a la revista Vanity Fair en 1914. Un an pus tard foguèt contractada coma assistenta editoriala per Vogue.

Se maridèt amb lo broker de Wall Street Edwin Pond Parker II, mas se separèron al començament de la Primièra Guèrra Mondiala. Ela contunhèt de trabalhar per ambdoas revistas.

L'escrivana aviá de sentiments ambigus respècte a la siá condicion jusieva e amava de badinar en assegurant que s'èra maridada pas que per cambiar de nom de familha.

Consecracion dins The New Yorker

La siá carrièra comencèt definitivament en l'an 1919 quora venguèten critica teatrala per Vanity Fair. Pasmens foguèt mercejada en 1920, e comencèt de trabalhar coma escrivana independenta. Un còp separada del sieu marit, aguèt divèrsas aventuras amb d'autres òmes. Quand se fondèt lo periodic The New Yorker, en 1925, faguèt partida de la còla. En aquela epòca escriviá de poesia umoristica, e mai se refusariá pus tard aquela facieta.

Contes e poesia

Los 15 ans seguents foguèron los mai productius. Publiquèt sèt volums de contes e poesia. La critica afirmèt que supausèron una “Biografia encapsulada”.

La part la pus importanta de l'òbra de Parker la constituisson los sieus contes. E mai se presenten sovent una cara ironica, son sòbris e fissants, e possedisson un fons mai agredoç que comic. Las siás amistats i trobavan a l'encòp una font de jòi e de tristesa.

Lo sieu relat mai conegut apareguèt en Bookman Magazine jol títol Big Blonde, (La granda rossa). Foguèt premiat amb lo prestigiós Prèmi O. Henry coma lo conte lo melhor de 1929. Aquel relat, entre d'autras obraràs de mèstras del genre, seriá seleccionat per August Monterroso per la siá celèbra Antologia del conte trist.

Matrimòni e assages de suicidi

Dorothy Parker ensagèt de se suicidar almens en doas escasenças.

Contractèt matrimòni amb l'actor Alan Campbell l'an 1934. Lo matrimòni se debanèt a Hollywood ont Parker escriguèt l'escript del filme de William A. Wellman A Star Is Born (Es nascuda una estela, 1937).

Activitat politica

Pendent los ans 30 l'autora, de tendéncia esquerrana, desvolopèt una granda activitat politica, en ajudant a fondar la Antinazi League en Hollywood. Foguèt investigada per la FBI coma suspècta d'aperténer al Partit Comunista, causa per la quala arribèt a aparéisser dins la Lista Negra de Hollywood.

De 1957 a 1962 escriguèt dins Esquire magazine, de manièra un pauc erratica, per encausa de sos problèmas amb l'alcòl.

Mòrt

Moriguèt d'un atac cardiac en l'an 1967, als 73 ans, a Nòva Yòrk. Los sieus cendres repausan a la NAACP (Associacion Nacionala pel Desvolopament de las Personas de Raça Negra), amb l'epitafi: "Excuse my Dust" (“Perdonatz ma posca”).

Bibliografia

Enough Rope (1926)
Sunset Gun (1927)
Close Harmony (1929) (teatre)
Laments for the Living (1930)
Death and Taxes (1931)
After Such Pleasures (1933)
Collected Poems: Not Sota Deep As a Well (1936)
Here Lies (1939)
The Portable Dorothy Parker (1944)
The Ladies of the Corridor (1953) (teatre)
Constant Reader (1970)
A Month of Saturdays (1971)
Not Much Fun: The Lost Poems of Dorothy Parker (1996)