Dioxid de soupre

Esquèma de la molecula de dioxid de soupre.

Lo dioxid de soupre (var. dioxid de sofre) ò anidrid sulfurós es un compausat quimic de formula generala SO₂. Dins lei condicions normalas de pression e de temperatura, es un gas incolòr, dens e toxic que son inalacion es irritanta. Es soluble dins l'aiga e dins fòrça solvents usuaus (alcòl, etèr, etc.). Es liberat dins l'atmosfèra terrèstra per lei volcans, per la combustion de combustibles fossils e per divèrsei procès industriaus. Es ansin un element major de la pollucion atmosferica e son oxidacion, favorizada per de catalisaires coma lo dioxid d'azòt NO₂, entraïna la formacion de trioxid de soupre SO₃ e d'acid sulfuric H₂SO₄. Pasmens, lo dioxid de soupre es egalament un produch amb d'aplicacions multiplas coma desinfectant, antiseptic, antibacterian, gas refrigerant, gas catalisaire dins lo procès Ashland e conservator de produchs alimentaris (en particular dins lo vin).

Preparacion

Plusors procès e metòdes permèton de produrre de dioxid de soupre a partir de soupre ò de divèrsei compausats souprats :

• per combustion dau soupre elementari :

S _(s) + O_{2 (g)} → SO_{2 (g)}

• per combustion de sulfur d'idrogèn ò de compausats organosouprats :

2 H₂S _(g) + 3 O_{2 (g)} → 2 H₂O _(l) + 2 SO_{2 (g)}

• per grilhatge de mineraus souprats coma la pirita, l'esfalerita ò lo cinabri :

4 FeS_{2 (s)} + 11 O_{2 (g)} → 2 Fe₂O_{3 (s)} + 8 SO_{2 (g)}

2 ZnS _(s) + 3 O_{2 (g)} → 2 ZnO _(s) + 2 SO_{2 (g)}

HgS _(s) + O_{2 (g)} → Hg _(g) + SO_{2 (g)}

• coma produch residuau de la fabricacion de ciment :

2 CaSO_{4 (s)} + 2 SiO_{2 (s)} + C _(s) → 2 CaSiO_{3 (s)} + 2 SO_{2 (g)} + CO_{2 (g)}

• per accion de l'acid sulfuric caud sus la limalha de coire :

Cu _(s) + 2 H₂SO_{4 (l)} → CuSO_{4 (s)} + SO_{2 (g)} + 2 H₂O _(l)

Toxicitat

La toxicitat aguda dau dioxid soupre pren generalament la forma d'una irritacion dau sistèma respiratòri. Aqueleis efiechs aparéisson a de concentracions relativament feblas (0,2 ppm/ 1h en lo cobai), mai son limit de deteccion per l'odorat uman es relativament bas (1,1 ppm), çò que permet sovent una deteccion precòça. La concentracion letala es de 1 060 ppm/ 4h en la rata e en 1 260 ppm/ 4h en lo rat. Una intoxicacion cronica presenta de simptòmas similars a una bronquiti. Pasmens, leis efiechs cronicas necessitan una certana concentracion (au mens 5 ppm durant de setmanas) per aparéisser. Enfin, segon lei donadas disponiblas en 2024, lo dioxid de soupre a pas d'efiechs cancerigèns, mutagèns ò reprotoxics. Pasmens, podriá aumentar leis efiechs cancerigèns deis idrocarburs aromatics policiclics.

Annèxas

Liames intèrnes

• Acid sulfuric.
• Dioxid de soupre en enologia.
• Plueja acida.
• Pollucion atmosferica.
• Soupre.
• Trioxid de soupre.

Bibliografia

• (fr) INRS, « Dioxyde de soufre - Fiche toxicologique n°41 », consultada lo 23 de febrier de 2024, [2].
• (fr) INRS, « Acide sulfurique - Fiche toxicologique n°30 », consultada lo 23 de febrier de 2024.