Tongtianlong
Tongtianlong limosus is een theropode dinosauriër, behorend tot de Maniraptora, die tijdens het late Krijt leefde in het gebied van het huidige China.
Vondst en naamgeving
[bewerken | brontekst bewerken]In het begin van de eenentwintigste eeuw werd in de stad Ganxian, in de prefectuur Ganzhou in de provincie Jiangxi, Middelbare school N°3 gebouwd. Tijdens het aanleggen van het schoolplein werd een deel van een heuvel opgeblazen en daarna zo afgesneden dat een steile rotswand ontstond. In de wand waren fossielen zichtbaar. Een boer verwijderde uit de wand een groot deel van een skelet. Uiteindelijk werd dit verworven door het Dongyang Museum te Dongyang. Paleontoloog Lü Junchang wist hierop de oorspronkelijke vindplaats terug te vinden.
In 2016 werd de typesoort Tongtianlong limosus benoemd en beschreven door Lü, Chen Rongjun, Stephen L. Brusatte, Zhu Yangxiao en Shen Caizhi. De geslachtsnaam is een combinatie van een verwijzing naar de Tongtianyan, een beroemde grot bij Ganzhou, direct ten zuiden van de Yangtze gelegen, met long, Chinees voor "draak". Tongtian betekent ook "de hemelse weg" in het Chinees wat als een passende verwijzing werd gezien voor een overleden dinosauriër die met zijn armen uitgestrekt gevonden werd alsof hij knielend in gebed gefossiliseerd was. De soortaanduiding limosus betekent "modderig" in het Latijn en verwijst naar het gevonden zijn in een laag moddergesteente.
Het holotype, DYM-2013-8, is gevonden in een laag van de Nanxiongformatie die dateert uit het Maastrichtien. Het bestaat uit een skelet met schedel en onderkaken. Het ligt grotendeels in verband. Door de explosie raakte de rug beschadigd. Verder ontbreken de handen, het rechterbekken en de rechterachterpoot en delen van de staart. Het dier is gefossiliseerd in een vreemde houding, met de armen gespreid alsof het zich wilde opdrukken en met de nek naar boven gekromd. De beschrijvers speculeerden dat het vast zat in een modderpoel en zich daaruit wilde bevrijden. Overigens is het naar achteren krommen van de nek na het sterven een normaal verschijnsel.
Beschrijving
[bewerken | brontekst bewerken]
Tongtianlong heeft een lichaamslengte van ongeveer twee meter.
De beschrijvers wisten enkele onderscheidende kenmerken vast te stellen. Dit zijn alle autapomorfieën, unieke afgeleide eigenschappen. Het schedeldak vormt een koepel met het hoogste punt boven de achterhoek van de oogkas. De voorrand van de snuitpunt is in zijaanzicht sterk gebold. Het wandbeen heeft in het midden van de voorrand een opvallend uitsteeksel. De schacht van het traanbeen is plaatvormig, breed in zijaanzicht met een platte buitenkant. Het achterhoofdsgat is kleiner dan de achterhoofdsknobbel. Bij de samengroeiing van de voorste onderkaken ontbreekt een "kin" of naar beneden gericht uitsteeksel. Het borstbeen heeft gen duidelijk zwaardvormig uitsteeksel achter de verbindingspunten met de ribben.
Fylogenie
[bewerken | brontekst bewerken]Tongtianlong werd in 2016 in de Oviraptoridae geplaatst. Een exacte kladistische analyse had als uitkomst dat het de zustersoort was van een klade gevormd door Banji en Wulatelong.
Het volgende kladogram toont de positie van Tongtianlong in de evolutionaire stamboom volgens de studie uit 2016.
| Oviraptoridae |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Levenswijze
[bewerken | brontekst bewerken]
Tongtianlong is de zesde oviraptorosauriër die in Ganzhou is gevonden. De beschrijvers gaven verschillende verklaringen voor deze rijkdom aan soorten. Een mogelijkheid was dat het soms om groeifasen gaat van een en dezelfde soort. Zo zou Banji het jong kunnen zijn van Tongtianlong. Dat leek ze echter niet waarschijnlijk gezien de toch grote anatomische verschillen. Het zou ook kunnen dat de soorten verschillende niches bezetten. Het meest waarschijnlijk leek ze dat de lagen van de formatie een aanzienlijke tijdsduur vertegenwoordigen en in feite een opeenvolging aan faunae bevatten, ieder met haar eigen oviraptorosauriër.
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]- Lü, J.; Chen, R.; Brusatte, S.L.; Zhu, Y.; Shen, C., 2016, "A Late Cretaceous diversification of Asian oviraptorid dinosaurs: evidence from a new species preserved in an unusual posture". Scientific Reports 6. doi:10.1038/srep35780.