Evergem

**Evergem**
Gemeente in België
	(Details) (Details)
	;
Geografie
Gewest	Vlaanderen
Provincie	Oost-Vlaanderen
Arrondissement	Gent
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	75,37 km² (2022); 71,22%; 13,15%; 15,64%
Coördinaten	51° 7' NB, 3° 42' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	36.860 (01/01/2024) ; 49,29% ; 50,71% ; 489,02 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 18,96%; 59,48%; 21,56%
Buitenlanders	4,93% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Joeri De Maertelaere; (N-VA)
Bestuur	N-VA, CD&V
Zetels; N-VA; CD&V; Groen; Vlaams Belang; Open Vld; sp.a; Onafhankelijk	33; 14; 9; 3; 3; 2; 1; 1
Economie
Gemiddeld inkomen	22.620 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	3,74% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 9940; 9940; 9940; 9940	Deelgemeente; Evergem; Ertvelde; Sleidinge; Kluizen
Zonenummer	09
NIS-code	44019
Politiezone	Assenede / Evergem
Hulpverleningszone	Centrum
Website	www.evergem.be
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Gent; in de provincie Oost-Vlaanderen
Portaal	België

Evergem is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Oost-Vlaanderen. De gemeente ligt net ten noordwesten van Gent en is een van de dertien gemeenten van het Meetjesland, een streek met typische natuurkenmerken die zich uitstrekt tussen Gent en Brugge. De gemeente is gevestigd nabij de Nieuwe Kale, de vroegere bovenloop van de rivier de Durme en telt ruim 36.000 inwoners, waarvan ongeveer de helft in Evergem zelf woont. De inwoners worden Evergemnaars genoemd.^[1] Het dorp Evergem ligt in het uiterste zuiden van de fusiegemeente.

Evergem grenst aan de industrie-as Gent-Zelzate langs het belangrijke zeekanaal Gent-Terneuzen. Dit werd in 1547 onder de regering van Keizer Karel V gegraven als de Sassevaart en verbond de haven van Gent met de Westerschelde. Onder Koning Willem I werd in 1825 het kanaal doorgetrokken naar Terneuzen. Vandaag is het een enorme waterweg van 32 km lengte en 200 m breedte die toegang verleent aan schepen van 125.000 ton. Het sluizencomplex van Evergem telt sinds 2008 de grootste sluis voor de binnenscheepvaart in België.

De vestiging van een elektrische centrale in Langerbrugge in 1911 betekende een aanvang van de industrialisatie van de westoever van het kanaal en een intrede van de grootindustrie in Evergem.

Geschiedenis

Prehistorie

Vanaf het Epipaleolithicum (ca. 11.000-8000 v. Chr.) en het Mesolithicum (ca. 8000-4000 v. Chr.) vinden we de eerste teken van bewoning. Grafmonumenten en sporen van voorhistorische en Romeinse nederzettingen werden teruggevonden. Ook zijn er grote circulaire structuren, vermoedelijk kringgreppels van afgevlakte grafheuvels of tumuli ontdekt uit de bronstijd. Vrij recent werd een Gallo-Romeinse nederzetting opgegraven.

Vroege middeleeuwen

Evergem maakte deel uit van het Merovingische kroondomein, de fiscus Marca. In de 7e eeuw schenkt koning Dagobert I de fiscus Marca aan de pas gestichte Sint-Baafsabdij. De benaming Evergem komt voor het eerst voor in 966 als ‘Evergehem’ in de bezitsoorkonde van koning Lotharius van Frankrijk, waarin hij op verzoek van de Sint-Baafsabdij haar rechten bevestigt en de binnen zijn rijk gelegen bezittingen opsomt. De naam van de gemeente is dan al veranderd van "Everingahaim" naar "Evergehem" en dit is alleen van toepassing op het binnenste gedeelte van het oude centrum. Na de invallen van de Noormannen werden de heren van Dendermonde als voogden van Evergem aangesteld. Midden de 12de eeuw deelden zij hun macht als heren van Evergem met de heren van Gavere.

Late middeleeuwen

De eerste paar eeuwen van haar bestaan Evergem was niet meer dan enkele gehuchten in de Kalevallei: Westbeke, Overdam, het stadscentrum en Langerbrugge. Misschien werden de grote velden van de Asschoutkouter al gebruikt voor landbouw, maar daar is geen hard bewijs voor. Hetzelfde geldt voor de gronden aan beide zijden van de Burggrave waar bijvoorbeeld Wippelgem en Kerkbrugge ontstaan zijn. Ertvelde met Kluizen maakte deel uit van 'het Ambacht Assenede'. Het westelijke deel, Belzele, was een onderdeel van de Vinderhoute-Merendree heerlijkheid terwijl Doornzele, de oostelijke zijde, behoorde tot de vrijheid van Desteldonk.

In de late middeleeuwen sprak men van 'het Graafschap Evergem'. Dit bestond bijna helemaal uit de vroegere deelgemeente Evergem, Wondelgem en belangrijke gedeelten van Sleidinge. In 1282 werd het graafschap verkocht aan de Sint-Baafsabdij. Het eerste Kasteel van Evergem werd in de 12e eeuw gebouwd en deed dienst als buitenverblijf van de abten. Bij de oprichting van het bisdom Gent in 1560 werden de bisschoppen eigenaars van het kasteel. Na de Franse Revolutie werd het privébezit.

Evergem in de eerste helft van de 17e eeuw (afbeelding uit *Flandria illustrata*, 1641)

Op slechts 10 km van Gent, betekende dat veel welgestelde burgers uit Gent kozen voor Evergem als buitenverblijf. Daar was onvermijdelijk een boerderij aan verbonden die werd verzorgd door een pachter. Op die manier werden er door de eeuwen heen verscheidene pachtgoeden verspreid over het Evergemse landschap.

Nieuwe tijd

Tot de eerste helft van de 18de eeuw werd Evergem regelmatig geplaagd door vandalisme bij de belegering van Gent en eveneens door de "Geuzen". Gelukkig was er tijdens de Tachtigjarige Oorlog geen catastrofale leegloop door de Sas van Gent en het kanaal Brugge-Gent, die duidelijk verdedigingslinies vormden.

Industriële revolutie

Na vele jaren van terreur door de Fransen aan het einde van de 17de eeuw kwam een periode van vrede en welvaart. Dit betekende ook een grote bevolkingstoename en minder ruimte tussen de gehuchten. Bijgevolg werden de grote pachtgoeden vaak in tweeën verdeeld waarbij de rendabiliteit daalde. De Industriële Revolutie bracht rond 1825 de oplossing met de huisnijverheid van linnen, een brouwerij, een jeneverdistilleerderij en een bleekmiddel-fabriek. Evergem werd sterk afhankelijk van de textielindustrie en de crisis van 1830 betekende hongersnood en verschrikkelijke armoede en ellende.

Met de industrialisering van Gent meer dan 30 jaar later komt voor Evergem de ommekeer. De wegen worden verhard, spoorwegen gebouwd en grote fabrieken worden opgestart. In 1927 werden de economisch interessante terreinen rondom het verbrede Kanaal Gent-Terneuzen aangehecht aan de stad Gent. Wanneer de "Ringvaart" die Gent omsluit, werd aangelegd ten zuiden van Evergem werd veel van de resterende vruchtbare grond verkaveld voor residentiële woonwijken, terwijl de noordoostelijke deel van Evergem zijn landelijke karakter grotendeels heeft weten te behouden.

Toponymie en etymologie

Evergem: Evergehem komt van "Ever-ingahaim" wat verwijst naar de Frankische krijgsheer Ever die zich kwam vestigen in de streek rond de Kale, een bijrivier van de Schelde. "Inga" betekent afstammelingen en "haim" staat voor woonplaats van Ever.
Ertvelde: Hiervan is de oorsprong nog steeds onduidelijk. Men weet wel dat het komt van "arte-velde" maar de term "arte" is nog steeds een onopgelost taalkundig raadsel.
Sleidinge: De oorsprong van Sleidinge doet enige discussie opwaaien. De ene zegt dat het zou komen van "Se-Leidinge" ofte zeeleiding. Volgens bronnen zou eeuwen geleden de zee tot aan deze gemeente gekomen hebben. Anderen zoeken de verklaring bij het Keltische woord "Sclydinga" wat zou staan voor "slibberige weide".
Wippelgem: komt van "Wipula-Ingahaim" wat zou neerkomen op woongebied (heem) van de Frankische krijger Wipo of Wippa, Wipula zou vermoedelijk een verkleinwoord geweest zijn.
Kluizen: In 1115 kreeg de abdij van Ename een stuk woeste grond (het huidige Kluizen) cadeau van graaf Boudewijn VII van Vlaanderen, dit om er voor de monniken een zogenaamde "clusa" ofte kluis op te bouwen.

Sint-Kristoffelkerk (18e eeuw; restauratie na W.O. I)

Kernen

In de gemeente Evergem liggen negen kernen, namelijk Belzele, Doornzele, Ertvelde, Evergem zelf, Kerkbrugge-Langerbrugge, Kluizen, Rieme, Sleidinge en Wippelgem. De fusiegemeente Evergem is samengesteld uit de deelgemeenten Evergem, Ertvelde, Sleidinge en Kluizen (dat weliswaar van 1965 tot 1977 deel uitmaakte van Ertvelde maar volgens de bepalingen van de Eenheidswet echter wel een deelgemeente is).

Tabel

	Naam	Oppervlakte (km²)	Bevolking (01/01/2006)
I (V) (VI) (VII) (VIII)	Evergem -Evergem -Wippelgem -Doornzele -Kerkbrugge-Langerbrugge -Belzele	30,89	15.436
II (IX)	Ertvelde -Ertvelde -Rieme	23,41 (*)	10.167 (*)
III	Sleidinge	20,74	6.790
IV	Kluizen

(*) met inbegrip van Kluizen

Bron:Gemeente Evergem

Kaart

De gemeente Evergem grenst aan volgende deelgemeenten:

a. Lembeke (Kaprijke)
b. Oosteeklo (Assenede)
c. Assenede
d. Zelzate
e. Gent
f. Wondelgem (Gent)
g. Mariakerke (Gent)
h. Vinderhoute (Lievegem)
i. Lovendegem (Lievegem)
j. Waarschoot (Lievegem)

Bezienswaardigheden

De Sint-Christoffelkerk
De dekenij met ommuurde tuin, gebouwd in 1786.
De schandpaal van 1698, een arduinen zuil met wapenschild van de toenmalige bisschop van Gent
De Sint-Christoffelput op het Dorpsplein, hersteld in 1698, opgevuld in 1795. Een nieuwe Sint-Christoffelput werd in 1954 aangelegd.
Kasteel Groenveld aan Achterstege 13, een grote villa van 1911.
Kasteel Huis ter Burcht aan Fortune de Kokerlaan 11
Kasteel Het Vurstje aan Vurstjen 4.
Kasteel van Evergem aan Vurstjen
Brouwerij Neyt aan Molenhoek 17A

Natuur en landschap

Evergem ligt in Zandig Vlaanderen op een hoogte van 5-8 meter. Het ligt aan de Nieuwe Kale en vlak bij het Kanaal Gent-Terneuzen en aan de Ringvaart, waardoor de omgeving sterk geïndustrialiseerd en verstedelijkt is, te meer daar het zich aan de rand van de Gentse agglomeratie bevindt.

Vervoer

Door het oosten van de gemeente loopt de R4 (de grote ring rond Gent) met ernaast (ten westen) fietssnelweg F40. Vanaf eind 2022 verbinden twee fietsbruggen (Zandekenbrug en Hultjenbrug) de F40 in Kluizen, respectievelijk Wippelgem met het havengebied aan de oostkant van de R4.

De reizigerstrein S51 op spoorlijn 58 (Gent-Eeklo) bedient de twee stations Evergem en Sleidinge, en er zijn verschillende goederenspoorlijnen naar de industriegebieden aan de Ringvaart en de haven.

De Ringvaart vormt de zuidoostgrens van de gemeente, en heeft in het Sluizencomplex van Evergem, op de grens met Gent (Mariakerke), de grootste binnenvaartsluis van België.

Demografie

Demografische evolutie voor de fusie

Bronnen:NIS, Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen;1976=inwonertal op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal^[2]	Evolutie: 1992=index 100
1992	29.634	100,0
1993	29.858	100,8
1994	29.942	101,0
1995	29.975	101,2
1996	30.227	102,0
1997	30.548	103,1
1998	30.777	103,9
1999	30.964	104,5
2000	31.155	105,1
2001	31.271	105,5
2002	31.307	105,6
2003	31.415	106,0
2004	31.657	106,8
2005	31.963	107,9
2006	32.244	108,8
2007	32.373	109,2
2008	32.552	109,8
2009	32.854	110,9
2010	33.112	111,7
2011	33.240	112,2
2012	33.692	113,7
2013	33.961	114,6
2014	34.170	115,3
2015	34.485	116,4
2016	34.692	117,1
2017	34.999	118,1
2018	35.239	118,9
2019	35.447	119,6
2020	35.628	120,2
2021	35.791	120,8
2022	36.087	121,8
2023	36.557	123,4
2024	36.860	124,4

Politiek

College van Burgemeester en schepen

Sinds 2013 is Joeri De Maertelaere burgemeester (N-VA). Hij leidt een coalitie bestaande uit N-VA en CD&V. Samen vormen ze een meerderheid van 23 op 33 zetels.

Samenstelling

Functie	Naam	Bevoegdheden
Burgemeester	Joeri De Maertelaere (N-VA)	Politie en brandweer, haven, personeel, kerkfabrieken, intergemeentelijke samenwerking
Schepen	Lucas Van der Meersch (CD&V)	Openbare werken, mobiliteit, energie- en waterbeleid
Schepen	Kathleen Depoorter (N-VA)	Financiën en begroting, volksgezondheid, lokale economie, internationale samenwerking, dierenwelzijn
Schepen	Filip Huysman (CD&V)	Burgerlijke stand en bevolking, patrimonium, ICT, verbroedering, erfgoed, landbouw
Schepen	Kenny Ketels (N-VA)	Sport, onderwijs, jeugd
Schepen	Jonas De Wispelaere (CD&V)	Cultuur, toerisme, feestelijkheden, participatie
Schepen	Josse Verdegem (N-VA)	Ruimtelijke ordening en stedenbouw, milieu, natuur, wonen en sociale huisvesting
Schepen	Leen Ysebaert (N-VA)	Sociale zaken, voorzitter zorgbedrijf Meetjesland, senioren, voorzitter bijzonder comité sociale dienst

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel		10-10-1976^[3]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[4]		14-10-2012^[5]		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels		%	29	%	29	%	29	%	29	%	31	%	31	%	31	%	33	%	33
	CVP¹/ CD&V+N-VA^A/ CD&V²	51,79¹	17	42,58¹	14	35,48¹	12	33,74¹	12	32,29¹	11	34,13^A	12	27,62²	10	25,7²	9	26,3²	9
	CD&V+N-VA^A/ N-VA¹	-		-		-		-		-		34,13^A	12	33,59¹	12	39,0¹	14	44,3¹	17
	VU¹/ PVG²/ PVG-SP^B/ PVG-sp.a^C	20,01¹	6	30,34¹	10	29,15¹	9	32,28²	11	26,69^B	9	19,14^C	6	-		-		-
	SP¹/ PVG-SP^B/ PVG-sp.a^C/ sp.a²/ Sterk!^D/ Vooruit³	9,89¹	2	10,7¹	2	10,73¹	3	7,65¹	1	26,69^B	9	19,14^C	6	10,65²	3	10,2^D	3	9,3³	2
	PVV¹/ VLD²/ Open Vld³/ Sterk!^D/ e-Liberaal⁴	1,83¹	0	10,36¹	2	12,21¹	3	10,67²	3	17,77²	6	17,81²	6	9,8³	2	10,2^D	3	1,9⁴	0
	Agalev¹/ Groen²	-		5,52¹	1	8,22¹	2	8,33¹	2	10,13¹	2	8,74	2	9,47²	2	12,5²	3	7,5²	2
	Vlaams Blok¹/Vlaams Belang²	-		-		-		-		11,76¹	3	15,91²	5	8,87²	2	12,6²	4	10,8²	3
	PVDA	0,79	0	0,5	0	0,39	0	1,02	0	-		-		-		-		-
	GB	15,69	4	-		-		-		-		-		-		-		-
Anderen^(*)		-		-		3,82	0	6,31	0	1,37	0	4,28	0	-		-		-
Totaal stemmen		18914		20653		21315		21789		22712		23866		24128		25620		16514
Opkomst %						94,66		93,21		92,51		93,82		90,32		92,9		57,9
Blanco en ongeldig %		4,43		4,34		4,32		5,3		4,59		4,41		3,18		4,0		0,5

De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
(*) 1988: GEMBEL / 1994: FORUM (3,64%), VGLK (2,67%) / 2000: Vivant / 2006: L.E.O.

Bekende Evergemnaren

Ange de Baets (1793-1844), kunstschilder
August Ferdinand Ottevaere (1809-1856), kunstschilder
Joseph Pauwels (1818-1876), kunstschilder
Louis De Reu (1844-1947), volksvertegenwoordiger, bestendig afgevaardigde, burgemeester van Sleidinge
Pieter Isidore De Greve (1878-1965), volksvertegenwoordiger
Leo Steel (1878-1928), kunstschilder
Karel De Bondt (1888-1976), kunstschilder, architect
Firmin Van Kerrebroeck (1922-2011), voormalig veldrijder
Achiel De Vos (1924-1989), historicus
Valère Mekeirel (1925-2014), wielrenner
Eddy Wally (1932-2016), volkszanger
Wilfried Martens (1936-2013), eerste minister, voorzitter CVP, voorzitter Europese Volkspartij
Paul Robbrecht (1950), architect
Johan Geirnaert (1951), atleet
Dirk De Keyzer (1958), kunstenaar
Luc De Vos (1962-2014), zanger van de popgroep Gorki
Raf Walschaerts (1965), cabaretier in het duo Kommil Foo
Stefaan Fernande (1966-2021), auteur-componist
Joke Schauvliege (1970), politica CD&V en Vlaams minister
Titus De Voogdt (1979), acteur
Charlotte de Witte (1992), bekende techno-dj
Joost Van Hyfte, stand-upcomedian

Bekende evenementen

Culturele Veertiendaagse, biënnale
Evergem-Ekiden, marathon in estafettevorm
Rock For Specials, een pop- en rockfestival voor personen met een verstandelijke beperking en hun begeleiders

Stedenband

Guaranda (Ecuador)
Großenkneten (Duitsland)
Stalowa Wola (Polen)

Weetjes

Evergem is het oudste bedevaartsoord van de heilige Christoffel in Vlaanderen. Er is al sprake van verering van deze heilige sinds het jaar 1330.
De Lieve werd gegraven in 1251 als waterweg voor de scheepvaart, maar veranderde in een afwateringskanaal wegens het verminderd nut (verzanding van het Zwin). Vroeger dachten de kinderen van de buurt dat het er zelfs spookte.
De bijnaam van de inwoners van Evergem-dorp is taatjespapeters.^[6]

Nabijgelegen kernen

Langerbrugge, Wondelgem, Lovendegem, Sleidinge, Wippelgem

Literatuur

de Potter, Frans; Jan Broeckaert, Geschiedenis van de Gemeenten der Provincie Oost-Vlaanderen, eerste reeks: Arrondissement Gent, tweede deel: Deurle, Dikkelvenne, Drongen, Eeke, Evergem. Annoot-Braeckman (1864-1870). Gearchiveerd op 3 juli 2023 – via Google Books.

Zie ook

Lijst van onroerend erfgoed in Evergem

Externe link

Website van de gemeente

Bronnen, noten en/of referenties

Zie de categorie Evergem van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] VRT Taal

[2] ttps://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK

[3] 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken. Gearchiveerd op 10 januari 2022.

[4] Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006. Geraadpleegd op 16 juni 2019.

[5] Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012

[6] Belgische Spotnamen op volksverhalen.be

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]