Naar inhoud springen

Aleidis van Bourgondië

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Voor naamgenoten, zie de doorverwijspagina Adelheid van Bourgondië
Aleidis van Bourgondië
1233-1273
Aleidis van Bourgondië
Hertogin van Brabant
Periode 1251-1261
Voorganger Sofia van Thüringen
Opvolger Margaretha van Frankrijk
Geboren 1233
Leuven
Overleden 23 oktober 1273
Leuven
Vader Hugo IV van Bourgondië
Moeder Yolande van Dreux
Dynastie Oudere huis Bourgondië
Partner Hendrik III van Brabant
Kinderen Hendrik IV van Brabant
Jan I van Brabant
Godfried van Brabant
Maria van Brabant
Commons heeft media­bestanden in de categorie Adelaide of Burgundy.

Aleidis van Bourgondië (Leuven, 1233 — aldaar, 23 oktober 1273) was een dochter van Hugo IV van Bourgondië en diens eerste echtgenote Yolande van Dreux, dochter van Robert III van Dreux. In 1251 trouwde zij met hertog Hendrik III van Brabant en schonk het leven aan:

Na het overlijden van haar gemaal in 1261, werd hij opgevolgd door zijn zwakbegaafde zoon Hendrik IV. Aleidis was voogd over haar kinderen en oefende het regentschap uit, tot haar tweede zoon Jan in 1267 hertog werd. Ze deed dit ondanks de tegenstand van Otto II van Gelre, Hendrik I van Hessen en Hendrik van Leuven-Gaasbeek.[1] De avonturenroman op rijm Sone de Nansay zou op haar verzoek zijn geschreven ter lering van Jan.[2]

De hertogin-weduwe stichtte de priorij Hertoginnedal in de vallei van de Woluwebeek (1262) op een plaats waar het kasteel Hertoginnedal nog steeds aan haar herinnert. In het klooster verbleef de eerste religieuze vrouwengemeenschap van de Nederlanden die de regels van de heilige Dominicus Guzmán volgde. Ook de Predikherenkerk van Leuven genoot haar patronage.

Vragen aan Thomas van Aquino

[bewerken | brontekst bewerken]

Beroemd zijn haar vragen aan Thomas van Aquino over enkele beschikkingen uit het testament van de overleden hertog.[3] Hendrik had de uitdrijving bevolen van de joden en cahorsijnen, tenzij ze handel wilden drijven sine prestatione et usura ("zonder rente of woeker").[4] Aleidis weifelde hoe ze aan deze wens gevolg kon geven zonder zich in een lastig parket te brengen. Ze besloot om de grote dominicaanse intellectueel te raadplegen. Aquino antwoordde haar met het werk De regimine judaeorum.[5] Daarin adviseerde hij hare Excellentia om de joden met mate te belasten en om ze te verplichten tot het dragen van herkenningstekenen.

Aleidis stierf op 40-jarige leeftijd. Haar hart kreeg een rustplaats in de Sint-Annapriorij, maar voor het overige werd ze begraven in de Leuvense Predikherenkerk. Haar gebeeldhouwde hoofd, afkomstig van de ontmantelde graftombe, wordt bewaard in het M - Museum Leuven.

Voorouders van Aleidis van Bourgondië (1233-1273)
Overgrootouders Hugo III van Bourgondië (1148-1192)
∞ 1165
Adelheid van Lotharingen (1145-1200)
Hugo van Vergy (-)

? (-)
Robrecht II van Dreux (1154-1218)

Yolande van Coucy (1164-1222)
Thomas van Saint-Valery (-)

? (-)
Grootouders Odo III van Bourgondië (1166-1218)
∞ 1199
Adelheid van Vergy (1182-1252)
Robrecht III van Dreux (1185-1234)

Eleonora van Saint-Valery-sur-Somme (1192-1250)
Ouders Hugo IV van Bourgondië (1212-1272)
∞ 1199
Yolande van Dreux (1212-1248)
Werken van of over dit onderwerp zijn te vinden op de pagina ALIX op Wikisource.