4e eeuw v.Chr.

De 4e eeuw v.Chr. (van de christelijke jaartelling) is de 4e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 400 tot en met 301 v.Chr. De 4e eeuw v.Chr. behoort tot het 1e millennium v.Chr.

Langjarige gebeurtenissen en ontwikkelingen

Hellas

395-387 v.Chr. : Korinthische Oorlog. Opstand van de Griekse stadstaten tegen de Spartaanse hegemonie.
387 v.Chr. : Koningsvrede. De Perzen krijgen hun Griekse steden in Klein-Azië terug. Voor die steden is het Perzische bewind trouwens heel draaglijk, onder meer omdat zij een grote administratieve vrijheid behouden, want zij liggen ver van het Perzische rijkscentrum.
378-371 v.Chr. : Boeotische Oorlog eindigt met de Slag bij Leuktra. Epaminondas van Thebe verslaat de Spartanen.
335-323 v.Chr. : Alexander de Grote sticht het Macedonische Rijk.
Vanaf 322 woeden in het Macedonische Rijk de diadochenoorlogen. De Diadochen zijn de opvolgers van Alexander de Grote.
Het koinè ontwikkelt zich in de eerste eeuwhelft tot de voertaal tussen de Griekse stadstaten. Het wordt door Alexander de Grote in de tweede eeuwhelft de eerste taal die over het hele gebied dat door Griekenland wordt gedomineerd, verspreid raakt.

Europa

De La Tènecultuur heeft een dusdanig peil bereikt dat zij op sommige gebieden die van de Romeinen overstijgt. Gedurende deze periode weten de Kelten hun gebieden maximaal uit te breiden. In eerste instantie in Noord-Italië en Griekenland, later in het huidige Turkije en Groot-Brittannië.
Gallische stammen als de Insubres, de Senones, de Boii en Lingones vallen Italië binnen. Onder leiding van Brennus weten zij de Romeinen een zware nederlaag toe te brengen. Ze vestigen zich in het noorden op de plek waar later Lombardije zal liggen.
De stad Syracuse op Sicilië beheerst heel Magna Graecia.

Azië

Chandragupta Maurya verenigt het noorden van het Indisch subcontinent, van Bengalen tot en met de Indusvallei.
Tijdens de Periode van de Strijdende Staten is China onderverdeeld in een steeds kleiner wordend aantal rijken. De heersers daarvan proberen hun bestuur te verbeteren. Hierdoor komen zij onder invloed te staan van ambtenaren die bekwaam worden geacht om hiervoor effectieve institutionele structuren op te zetten: de Legalisten.

Scheepvaart en handel

Een eerste bloeiperiode kent de specerijenhandel in de Hellenistische tijd. Alexander de Grote (356 v.Chr.–323 v.Chr.) heeft de landroute naar India verkend. Vanuit Egypte organiseren de Ptolemaeën een directe handel met India over de Arabische Zee.

Wetenschap

De Honderd Scholen van het denken brengen de Chinese filosofie tot grote bloei, omdat er zeer veel nieuwe ideeën ontstaan en vrij gediscussieerd kan worden.
Leven en werken van de klassieke Griekse filosofen Socrates, Plato en Aristoteles.
In de Politika (ca. 350 BC) analyseert Aristoteles verschillende voorbeelden van een staat: monarchie, aristocratie, constitutionele regering, tirannie, oligarchie, democratie.
De Babylonische wetenschappers maken nauwkeurige schattingen van de lengte van het zonnejaar en de synodische maand.
De ontdekkingsreiziger Pytheas van Massalia verkent Noordwest Europa in een reis langs de Franse oceaankust, de Britse eilanden, Scandinavië en Zeeland. Hij onderzoekt mensen en natuurverschijnselen, en beschrijft alles in een (niet bewaard gebleven) boek, waaruit fragmenten door latere schrijvers zijn geciteerd. Lange tijd is hij in het mediterrane gebied de belangrijkste en waarschijnlijk zelfs enige bron voor kennis omtrent het noordwesten van Europa. Zijn berekeningen over de maximale hoogte van de zon worden door hellenistische wetenschappers gebruikt, zoals bij het berekenen van de omtrek van de aarde.
Hippocrates van Kos is de eerste westerse arts die de geneeskunde uit het bovennatuurlijke naar het natuurlijke haalt. Hij zoekt via de symptomen van de patiënt naar een oorzaak, en komt zo tot een diagnose. Hij formuleert regels voor een gezond leven.
De Indische taalkundige Panini schrijft de Astadhyayi (acht boeken), een uitvoerige beschrijving van de grammatica van het Sanskriet.

kunst

Van Apelles zijn geen werken bewaard gebleven. Maar sommige schilders volgen Apelles later na door de meer uitvoerige beschrijvingen van zijn werken na te schilderen. Bekend is bijvoorbeeld "De Geboorte van Venus" van Botticelli, die een reconstructie is van de "Venus Anadyomene", die beschreven was door Philostratus. Maar vooral het door Lucianus beschreven schilderij "De Laster" werd vaak geschilderd, onder andere door Botticelli, Dürer, Pieter Bruegel de Oude en Rubens.

militair

De Grieken ontwikkelen het spangeschut en een halve eeuw later het torsiegeschut.
De quinquereem wordt door de Carthagers of Dionysios I van Syracuse ontwikkeld.

Amerika

Chibcha-sprekende indianen trekken vanuit Midden-Amerika naar het tegenwoordige Colombia, Venezuela en Ecuador.
400 v.Chr. Opkomst van de Moche-beschaving in Peru
350 v.Chr. Het begin van de Nazcacultuur in zuidelijk Peru
350 v.Chr. Inca's doen aan metaalbewerking

Belangrijke personen van de 4e eeuw v.Chr.

Overzicht van de jaren in en rond de 4e eeuw v.Chr.
Jaren 00	409	408	407	406	405	404	403	402	401	400
Jaren 90	399	398	397	396	395	394	393	392	391	390
Jaren 80	389	388	387	386	385	384	383	382	381	380
Jaren 70	379	378	377	376	375	374	373	372	371	370
Jaren 60	369	368	367	366	365	364	363	362	361	360
Jaren 50	359	358	357	356	355	354	353	352	351	350
Jaren 40	349	348	347	346	345	344	343	342	341	340
Jaren 30	339	338	337	336	335	334	333	332	331	330
Jaren 20	329	328	327	326	325	324	323	322	321	320
Jaren 10	319	318	317	316	315	314	313	312	311	310
Jaren 00	309	308	307	306	305	304	303	302	301	300
Jaren 90	299	298	297	296	295	294	293	292	291	290