Ne Win

Ne Win
နေဝင်းcode: my is deprecated
1st Chairman of the Burma Socialist Programme Party
Dalam jawatan 4 July 1962 – 23 July 1988
Didahului oleh	Party created
Digantikan oleh	Sein Lwin
4th President of Burma
Dalam jawatan 2 March 1962 - 9 November 1981 (titled as Chairman of the Union Revolutionary Council until 2 March 1974)
Didahului oleh	Win Maung (1962)
Digantikan oleh	San Yu
3rd Prime Minister of Burma
Dalam jawatan 29 October 1958 – 4 April 1960
Didahului oleh	U Nu
Digantikan oleh	U Nu
Dalam jawatan 2 March 1962 – 2 March 1974
Didahului oleh	U Nu
Digantikan oleh	Brigadier General Sein Win
Maklumat peribadi
Lahir	Maung Shu (1910-05-14)14 Mei 1910 Paungdale, Pegu Province, Lower Burma, British India
Mati	5 Disember 2002(2002-12-05) (umur 92) Yangon, Myanmar
Kewarganegaraan	Burmese
Parti politik	Burma Socialist Programme Party
Pasangan	Than Nyunt Tin Tin Khin May Than Ni Ni Myint Yadana Nat Mei
Anak	Kyaw Thein Ngwe Soe Aye Aung Sandar Win Phyo Wai Win Kyemon Win
Tempat belajar	Rangoon University
Tandatangan
Perkhidmatan tentera
Tahun khidmat	1931-1974
Pangkat	General

General Ne Win ( 14 Mei 1910 - 5 Disember 2002) adalah seorang ahli politik Burma dan panglima tentera. Beliau adalah Perdana Menteri Burma 1958-1960 dan 1962 hingga 1974 dan juga ketua negara dari 1962 hingga 1981. Beliau mengasaskan Parti Sosialis Burma pada tahun 1962 dan berkhidmat sebagai pengerusi parti itu sehingga tahun 1988. Beliau merupakan pemimpin Burma selama 26 tahun.

Tarikh lahir

Tarikh lahir Ne Win dipercayai pada 14 Mei 1911. Dr. Maung Maung dalam bukunya 'Burma dan General Ne Win' menyatakan Ne Win telah dilahirkan pada 14 Mei 1911. Penulis Kyaw Nyein memberi tarikh lain iaitu 10 Julai 1910. Andaian beliau berdasarkan Ne Win bersama 30 rakan-rakan lain diam-diam pergi menjalani latihan ketenteraan di Jepun untuk menduduki Pulau Hainan pada 1940-an awal untuk tujuan memperjuangkan kemerdekaan daripada British. Ne Win meninggal dunia pada 5 Disember 2002 dan menyatakan usia 'U Ne Win' ialah '93 tahun'.

Tahun-tahun awal

Ne Win dilahirkan Shu Maung dalam kelas pertengahan berpendidikan , keluarga Cina Burma berhampiran Paungdale 320 km ke utara Yangon. Beliau belajar di Universiti Rangoon (1929) jurusan biologi untuk menjadi doktor. Tapi 1931 beliau dipecat dari universiti kerana gagal peperiksaan. Ne Win akhirnya menjadi "Thakin Shu Maung", atau seorang ahli pertubuhan nasionalis Dobama Asiayone. Ahli kumpulan itu termasuklah Aung San (bapa Aung San Suu Kyi ) dan U Nu . Pada tahun 1941 Ne Win, sebagai ahli Ba Sein-Tun Ok (Sosialis) puak daripada Dobama, dipilih menjalani latihan ketenteraan oleh Jepun dibawa Kolonel Suzuki Keiji . Pemimpin mereka iaitu Aung San membentuk Tentera Kemerdekaan Tentera Burma (BIA). Ketika itu Jepun menduduki Pulau Hainan dan Bo Ne Win menjadi Komander Radiant Sun. Tahun 1942 tentera Jepun dan BIA memasuki Burma ketika angkatan British sedang berundur.

Pengalaman Penjajahan Jepun di Burma telah merenggangkan hubungan nasionalis dan penduduk amnya. Pada penghujung Perang Dunia Kedua, pada 27 Mac 1945, National Army Burma (pengganti kepada BIA) berpaling menentang Jepun berikutan British mula menyerang kembali Burma. Ne Win selaku komander BNA, pantas menjalin hubungan dengan British. Beliau menghadiri Persidangan Kandy di Ceylon dan mengambil alih operasi anti-Komunis di kawasan Pyinmana sebagai komander Rifles Burma 4.

Burma memperolehi kemerdekaan pada 4 Januari 1948. Burma mempunyai kerajaan berparlimen dan demokrasi terutamanya di bawah Perdana Menteri Burma U Nu. Sebelum kemerdekaan 1948, Aung San telah dibunuh bersama-sama dengan enam anggota kabinetnya pada 19 Julai 1947; U Saw, seorang Perdana Menteri sebelum perang dan saingan politik Aung San, telah didapati bersalah atas jenayah.

Pada akhir tahun 1948, selepas konfrontasi antara pesaing tentera, Ne Win telah dilantik. Ne Win memperkenalkan batalion militia Sosialis dipanggil 'Sitwundan'. Pada 31 Januari 1949, Ne Win telah dilantik sebagai Ketua Turus Angkatan Tentera (Tatmadaw) menggantikan Ketua Smith Dun, satu etnik Karen. Beliau menyusun semula angkatan tentera mengikut garis politik pemerintah Parti Sosialis, tetapi negara ini masih berpecah.

Beliau diminta untuk berkhidmat sebagai Perdana Menteri sementara dari 28 Oktober 1958 oleh U Nu, apabila AFPFL berpecah kepada dua kumpulan. U Nu nyaris selamat daripada usul undi tidak percaya terhadap kerajaan di Parlimen. Ne Win memulihkan menerusi 'kerajaan sementara'. Pilihanraya telah diadakan pada bulan Februari 1960 dan Ne Win menyerahkan kembali kuasa kepada setelah kemenangan U Nu pada 4 April 1960.

Rampasan kuasa tentera 1962

Pada 2 Mac 1962, Ne Win menjadi Pengerusi Majlis Revolusi Kesatuan dan juga Perdana Menteri Burma. Rampasan kuasa ini disifatkan sebagai "tanpa pertumpahan darah" oleh media di dunia. Beliau mengisytiharkan bahawa "demokrasi berparlimen tidak sesuai untuk Burma. Rejim baru digantung perlembagaan dan membubarkan badan perundangan.

Berikutan rusuhan di Universiti Rangoon pada bulan Julai 1962, tentera dihantar untuk memulihkan keadaan. Mereka melepaskan tembakan ke atas penunjuk perasaan dan memusnahkan bangunan kesatuan pelajar.

Pada 13 Julai 1962, Ne Win berlepas ke Austria, Switzerland dan United Kingdom "untuk pemeriksaan kesihatan". Semua universiti ditutup selama lebih daripada dua tahun sehingga September 1964.

Pada tahun 1988, 26 tahun kemudian, Ne Win menafikan penglibatannya dalam kejadian letupan bangunan Student Union. Kononnya bahawa timbalannya Brigadier Aung Gyi memberi arahan dan bertanggungjawab sebagai "pemimpin revolusi".

Pembaharuan Burma ke arah Sosialisme (1962-1988)

Ne Win menyelia beberapa pembaharuan selepas mengambil kuasa. Sistem pentadbiran berunsur nasionalisme yang melampau, Marxsisme dan mengutamakan agama Buddha. Beliau mengasaskan Parti Sosialis Burma (BSPP) pada tahun 1964.Kemudian secara rasmi diisytiharkan sebagai satu-satunya parti yang sah.

Sistem hospital negeri dan institusi telah ditubuhkan di Burma. Rawatan perubatan adalah percuma. Hospital swasta menjadi milik kerajaan. Satu sistem baru pendidikan awam diperkenalkan. Kempen mengurangkan buta huruf telah dijalankan bermula pada tahun 1965. Di antara tahun 1962 dan 1965 undang-undang penting terhadap tuan-tuan tanah dan riba telah diterima pakai. Mereka mahu melindungi hak petani kepada tanah dan harta dan untuk menyewa tanah. Langkah-langkah ini termasuk memansuhkan undang-undang sewa di darat.

Pada 2 Mac 1974, beliau telah membubarkan Majlis Revolusi dan mengisytiharkan 'Republik Sosialis Kesatuan Burma'. Beliau telah dipilih Presiden Burma dan tidak lama selepas itu melantik Brigadier Jeneral Sein Win sebagai Perdana Menteri Burma. Pada 9 November 1981, Ne Win meletak jawatan sebagai Presiden dan diganti oleh San Yu. Walau bagaimanapun, Ne Win kekal pemimpin parti dan dengan itu kekal sebagai kuasa politik utama di negeri itu sehingga beliau meletakkan jawatan pada tahun 1988.

Dasar ekonomi

Kerajaan memiliki negara ekonomi dan melaksanakan dasar autarki yang melibatkan pengasingan ekonomi dari dunia. Akibatnya pasaran gelap dan penyeludupan berleluasa. Kerajaan pusat perlahan-lahan menjadi muflis. Sistem autarki membuang warga asing dan menghadkan lawatan pelancong warga asing selama tiga hari sahaja dan selepas tahun 1972, satu minggu. Organisasi bantuan asing diharamkan; hanya bantuan kemanusiaan dibenarkan adalah atas dasar antara kerajaan. Penindasan politik menyebabkan ramai yang berpendidikan mahu berhijrah ke negara lain.

Pada tahun 1963, beliau mengeluarkan perintah bahawa 50 dan 100 kyat nota akan terhenti menjadi sah. Mereka akan didakwa membiayai aktiviti pemberontakan. Simpanan rakyat dihapuskan dalam sekelip mata. Sekurang-kurangnya pemberontakan etnik Kayan telah dicetuskan oleh akta ini.

Pada tahun 1987 Ne Win mengarahkan penarikan balik beberapa wang kertas kyat denominasi manakala mengeluarkan denominasi baru 45 dan 90 kyat. Dasar ini telah melumpuhkan ekonomi Burma.

Ne Win meletak jawatan sebagai pengerusi Parti Sosialis Burma pada 23 Julai 1988 di kemuncak pemberontakan terhadap rejim, iaitu setahun selepas Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu mengisytiharkan Burma sebagai "negara paling mundur".

Penganiayaan anti-Cina

Walaupun berketurunan Cina, Ne Win menindas etnik Cina di Burma. Pada bulan Februari 1963, Undang-undang nasionalisasi telah diluluskan, memiliknegara semua industri utama dan melarang penubuhan kilang-kilang baru. Undang-undang ini menjejaskan banyak pengusaha dan usahawan, terutama mereka yang tidak mempunyai kerakyatan penuh. Program nasionalisasi ekonomi ini melarang warga Cina daripada memiliki tanah, menghantar kiriman wang, mendapatkan lesen perniagaan dan amalan perubatan. Akibat dasar ini 100,000 Cina Burma berhijrah ke negara lain.

Ne Win juga mengharamkan pendidikan bahasa Cina dan mewujudkan langkah-langkah lain untuk memaksa warga China keluar. Kerajaan Ne Win mencetuskan permusuhan kaum dan konflik etnik terhadap kaum Cina. Rusuhan paling ganas berlaku di masa Revolusi Kebudayaan di China pada tahun 1967. Semua sekolah menjadi milik negara, termasuk sekolah bahasa Cina. Sepanjang 1970-an, rusuhan anti-Cina terus berlaku. Pada tahun 1967, Sekolah Menengah Latha telah dibakar oleh kerajaan Ne Win, di mana pelajar perempuan telah dibakar hidup-hidup. Begitu juga dengan kedai-kedai Cina telah dirompak dan dibakar.

Hal ini mengalihkan perhatian rakyat daripada masalah inflasi, kekurangan barangan pengguna dan kenaikan harga beras. Undang-undang Kewarganegaraan tahun 1982 terhad Burma untuk Cina Burma.(Kewarganegaraan terbahagi kepada tiga kategori: penuh, sekutu, dan kerakyatan) dan sangat terhad kepada Cina Burma, terutama mereka yang tidak mempunyai kerakyatan penuh dan mereka yang memegang FRCs, daripada menghadiri sekolah tinggi profesional, termasuk perubatan, kejuruteraan, pertanian dan institusi ekonomi.

Protes

Pelajar demonstrasi / protes pada tahun 1965, Disember 1969, dan Disember 1970. Demonstrasi berlaku terutamanya di kampus yang terletak di bandar-bandar Rangoon, Mandalay dan Moulmein dan sering diikuti dengan penutupan universiti dan kolej. Pada bulan Jun 1974, pekerja-pekerja dari lebih daripada 100 kilang-kilang di seluruh negara mengambil bahagian dalam mogok, yang mana kerajaan bertindak balas dengan menembak kira-kira 100 pekerja dan pelajar pada 6 Jun 1974 di Kilang Tekstil Thamaing dan Pelabuhan Sinmalaik di Rangoon.

Pada 5 Disember 1974, pengebumian bekas Setiausaha Agung PBB U Thant bertukar menjadi demonstrasi, merampas keranda yang dipamerkan di Padang Lumba Kyaikkasan dan mendirikan sebuah makam sementara atas alasan bekas bangunan Student Union dalam bantahan terhadap kerajaan. Tentera menyerbu kampus pada 11 Disember, membunuh beberapa pelajar, mengebumikan keranda U Thant di pagoda Shwedagon, bersebelahan dengan makam Thakin Kodaw Hmaing.

Pelajar dari universiti-universiti di seluruh Rangoon sekali lagi demonstrasi pada bulan Jun 1975 untuk memperingati Bantahan Buruh pada tahun sebelumnya. Demonstrasi pelajar pada bulan Mac 1976, September 1987, Mac dan Jun 1988. Pada bulan Ogos dan September 1988, demonstrasi ini bertukar menjadi pemberontakan di seluruh negara terhadap pemerintahan BSPP atau 'Pemberontakan 8888'.

Peletakan jawatan

Susulan itu Ne Win meletak jawatan sebagai pengerusi parti pada 23 Julai 1988 dan memberi amaran keras kepada para mahasiswa. Tentera Tatmadaw menembak, membunuh atau mencederakan ratusan bahkan sehingga 3000 penunjuk perasaan di seluruh Burma daripada tempoh 8 hingga 12 Ogos 1988 dan sekali lagi pada 18 September 1988. Ucapan selamat tinggal Ne Win bukanlah ancaman kosong.

Selepas 1998, pengaruh Ne Win terhadap junta mula berkurang.

Ne Win dan anak perempuannya telah diletakkan di bawah tahanan rumah dan pada bulan September Aye Zaw Win dan tiga anak-anaknya (Aye Ne Win, Kyaw Ne Win dan Zwe Ne Win) telah didapati bersalah atas pengkhianatan dan dihukum mati. Sandar Win dibebaskan daripada tahanan rumah pada 2008, Zwe Ne Win dan Aye Zaw Win telah dibebaskan pada tahun 2011 dan Aye Ne Win dan Kyaw Ne Win telah dibebaskan pada tahun 2013.

Keluarga

Ne Win telah berkahwin enam kali:

• Isteri pertama ialah Daw Than Nyunt, yang melahirkan Kyaw Thein.
• Isteri kedua ialah Tin Tin yang melahirkan dua orang anak lelaki, Ngwe Soe dan Aye Aung.
• Isteri ketiga ialah Khin Mei Than (Katie Ba Than), anak perempuan Profesor Ba Than, bekas Dekan Sekolah Perubatan Rangoon. Mereka mendapat dua anak perempuan dan seorang anak lelaki iaitu Sandar Win, Kye Mon Win, dan Phyo Wai Win. Khin Mei Than.

Kemudian beliau berkahwin dengan Ni Ni Myint, seorang pensyarah universiti tetapi bercerai. Beliau kemudian berkahwin dengan Jun Rose Bellamy (Yadana Natmei), cucu Putera mahkota Ka Naung. Dia berkahwin semula bekas isterinya Ni Ni Myint.

Kematian

Ketika masih di bawah tahanan rumah, Ne Win meninggal dunia pada 5 Disember 2002 di rumah tepi tasik di Yangon. Ne Win tidak diberikan penghormatan sebagai ketua negara Burma. Hanya tiga puluh orang menghadiri pengebumian.

Anak perempuan Ne Win iaitu Sandar Win dibenarkan sementara dari tahanan rumah untuk menghadiri pengebumian dan pembakaran mayat beliau. Abu mayat ayahnya dilempar ke dalam Sungai Hlaing.