San Sebastián
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Breuker. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
San Sebastián (in 't Sjpaans) of Donostia (in 't Baskisch) is de hoofsjtad van de provins Gipuzkoa in de Sjpaanse autonoom regio Baskeland. Ze ligkt circa 20 kilometer westelik van de Franse grens aan 'ne bóch in de Golf van Biskaje. D'r woeëne ruum 183.000 luuj (in 2007).
De sjtad hèt officieel San Sebastián in 't Sjpaans en saer 1980 aoch officieel Donostia in 't Baskisch. In 't Baskisch dialek van de sjtad waert 't Donosti geneumd. Dees name betaekene allenuij "Sint-Sebastiaan". Minder es de hèlf van de inweunesj kalt 't Baskisch nog.
Geografie
[bewirk | brón bewèrke],_Spain_location.png)
San Sebastián ligkt in 't uterste naorde van 't Iberisch Sjeereiland aan d'r weltbereumde bóch La Concha (Sjpaans vuur "de sjölp"), dae ziene naam dankt aa ziene opmirkelike vórm. De munding van d'r bóch waert doer 't rotsmassief van d'r Monte Igueldo en d'r Monte Urgull begrenst, daotösje ligkt 't klae rotseiland Santa Clara. D'r lankgerèkde baog van d'r bóch mit d'r sjtrandboulevard en de tösje La Concha en de munding van de revier de Urumea gelaeëge Parte Vieja (de aow sjtadskaer) zint bekinde toeristische attracties.
San Sebastián ligkt aan e wichtig knaoppunt van autobane. D'r laope direkde autobaanverbinginge nao Bayonne (± 60 kilometer), Pamplona (± 80 kilometer), Vitoria-Gasteiz (± 110 kilometer) en Bilbao (± 100 kilometer).
Historie
[bewirk | brón bewèrke]Volges sómmige historici woert de gaeëgend van de hujige sjtad oersjprunkelik Izurum geneumd. De ieësjte vermèlding van d'r naam "San Sebastián" waert gevónge i verband mit de besjrieving van 'n aantal plaatsjelike kloeëstesj in 'n oerkonde oet de vreuge 11e ieëw.
In 't jaor 1200 woert de sjtad veruëverd doer Kastilië. Vanaaf 't ing van de 12e ieëw woert San Sebastián doer d'r Kuëning va Navarra tót centraal have van dees provins oetgeboewd, meh verloor dees positie in 't midde van de 14e ieëw van Bilbao.
I januari 1489 lag 'ne groeëte brand de ganse, doemaols uëverwaeëgend oet haot opgetrókke neerzètting i sjrot en esj. D'r weeropbouw woert benótsd óm San Sebastián de basis vuur Cantabrische kreegsvlote te make, die bis aan 't ing van de 19e ieëw taeëge Franse, Hollendsje en Britse vlote mooste sjtrieje.
Kuëning Filips IV verlieënde San Sebastián i 1662 sjtadsrechte.
I 1719 woert de sjtad doer 'ne Franse hier veruëverd en deende vervolges es garnezoen vuur óngevaer 2000 Franse soldaote, bis ze in 't kader van 't vreijesverdraag van Haya op 25 augustus 1721 aa Sjpanje truukgegaeëve woert.
In 1863 loot Kuëningin Isabella II de sjtadsmoere aafbraeëke. Daodoer kaom d'r waeëg vrie vuur 'n groeëtse oetbreijing van de sjtad nao 't zuje.
Cultuur en bezienswaerdighaede
[bewirk | brón bewèrke]
- 't Wichtigste Sjpaanse filmfestival en aen van de wichtigste filmfestivalle in Europa waert gehaote in de sjtad, 't Donostia-San Sebastián Internationaal Filmfestival.
- Jiëker jaor op 20 januari (d'r fieësdaag va Sint-Sebastiaan) viere de beweunesj van de sjtad e festival gekind es de Tamborrada. 24 uur lang klinke da drums doer de ganse sjtad en verkleije de volwassene zich es kaok en soldaote en marsjere doer de sjtad.
- E festival gekind es Semana Grande in 't Sjpaans of Aste Nagusia in 't Baskisch (betaekent "groeëte/wichtige waeëk") waert jiëker jaor in augustus gehaote. D'r zint da vuurwerkwèdsjtriede woeëbie jiëkere aovend vuurwerkvertoeninge waeëre getoend baoëve g'ne bóch.
- San Sebastián sjtaet bekind vuur häör Baskische kuëke, pintxos (tapa's) en 't restaurantgebeed naobie de have.
