Hamburg

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Venloos. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Hamburg Freie und Hansestadt Hamburg
Hoofplaats	Hamburg
Opperflaakde	755,20 km²
Inwoeners – deechde:	1.787.408 (31 december 2015) 2.367/km²
Börgemeister	Olaf Scholz (SPD)
Coalitie	SPD/Grüne
Zetelverdeiling	SPD 58, CDU 20, Grüne 15, Linke 11, FDP 9, AfD 8
Lèste verkezing	15 fibberwarie 2015
Volgende verkezing	2020
Sjtumme in de Bundesrat	3 (vaan 69)
ISO 3166-2	DE-HH
Website	www.Hamburg.de

Hamburg (Duits: Freie und Hansestadt Hamburg, Nedersaksisch: Hamborg) is 'n stad, stadsstaot (Bundesland) en metropool in Duitsland. 't Is ók de op ein nao groëtste stad van 't land, nao Berlien. Hamburg is ók de belangriëkste havestad van 't land. De sjtad ligt aan de Elbe. Hamburg naemt gen dieël aan van 'n dielstaat, mar vurmt d'r zelf eine. In Hamburg woeëne 1.775.333 minse, in de veursjtede woeëne nog 's 750.000 minse.

Have

De have van Hamburg is de groeëtste ziehave van Duitsland. 't Zwaortepunt laet oppe containereuverslaag. Hamburg is in det opzich de twieëde Europese have en de negende op wereldschaol. Het haveareaal telt 7399 hectaar (waovan 6480 hectaar in gebroek is), heejvan is 4331 hectaar landoppervlak. Dor steeds groeëter weerende schepe dreigt verlees van euverslag aan andere haves. Um dit te kieëre zoeij 'n oetdeeping vaan de Elbe noedzaakelik zien.

Demografie

Op 31 augustus 2006 had Hamburg 1.750.194 inwoners. Daorvan had 14,2% neet de Duitse nationaaliteit (veural Turken, ex-Joegoslaven en Polen). De bevolkingsprognose is det Hamburg op 31 december 2020 1.813.900 inwoëners zoeij hebbe. Dit is neet 't hoeëgste aantal oeijt, waant in 1964 had Hamburg al ein bevolkingsaantal van 1.857.431.

Religie

42,3% van de Hamburgse bevolking is religieus en 57,7% haet gen religie (bron: Statistik der EKD, stand december 2004). Vaan de religieuze bevolking is het groeëtste deil protestants; 10,3% is katholiek. Ók zien d'r groeëte gemeinschappe vaan moslims en hindoes.

Taol

Tot ver in de 19e iew waas 't Nederduits de umgangstaal van de Hamburgers. Dees plats werd langzamerhand verdronge door 't Hoegduits, det al vanaaf de 16e iew de schriftaal waas. 't Hamburgs wuurt echter nog steeds gespraoken, en haet vuul kenmirken oet 't Nederduits. Dor de koms van immigrante in de jaoren '60 is de taol ók beïnvloed, veural dor 't Portugees, Turks, Russisch en 't Pools.

Kuns en cultuur

Musea

• Hamburger Kunsthalle
• Museum für Kunst und Gewerbe
• Museum für Völkerkunde Hamburg
• Afghanisches Museum Hamburg
• Ernst-Barlach-Haus Hamburg in Jenischpark
• Bucerius Kunst Forum
• Freie Akademie der Künste in Hamburg
• Kunstverein in Hamburg
• Deichtorhallen
• Internationales Haus der Photographie Hamburg in den Deichtorhallen
• Puppenmuseum Falkenstein

Verkier en vervoer

Spoorwaege

't Belangriekste staation vaan de stad is Hamburg Hauptbahnhof. Angere staations zien Hamburg-Altona, Hamburg-Bergedorf, Hamburg Dammtor, Hamburg-Eidelstedt, Hamburg-Harburg, Hamburg-Harburg Rathaus, Hamburg Hasselbrook, Hamburg Sternschanze en Hamburg-Wandsbek.

Voetbal

Voetbalclubs: FC St. Pauli, Hamburger SV

Volksleed

Stadt Hamburg an der Elbe Auen is al sins 1828 't volksleed vaan Hamburg.

Gebaore

• Heinrich Hermann Freyta (15 april 1759), orgelbouwer in Groninge
• Heinrich Barth (16 februari 1821), ondekkingsrieziger
• Felix Mendelssohn-Bartholdy (3 februari 1809-1847), componis
• Johannes Brahms (7 mei 1833-1897), componis, dirigent en pianis
• Siegfried Bing (1838-1905), Franse kunshandelaer van Duutsj-Joodse aafkomst
• Heinrich Hertz (22 februari 1857), natuurkundige
• Peter Behrens (14 april 1868-1940), architek
• Wilhelm Lamszus (13 juli 1881), schriever
• James Franck (26 augustus 1882), Duutsj/Amerikaans natuurkundige en Nobelprieswinner
• Friedrich Ahlers-Hestermann (17 juli 1883-1973), kunstschilder en lithograaf
• Gustav Ludwig Hertz(22 juli 1887-1975), natuurkundige en Nobelprieswinner
• Walther von Seydlitz(22 augustus 1888-1976), generaol
• Carl von Ossietzky (3 oktober 1889-1938), journalis en Nobelprieswinner
• Brigitte Mira (1910-2005), actrice
• Gerhard Stöck (28 juli 1911-1985), sjpeerwerper
• Arno Schmidt (18 januari 1914-1979), schriever
• Helmut Schmidt (23 december 1918), bonskanselier van Wes-Duutsjland
• Henk van Stipriaan (28 juni 1924-1989), Nederlands journalis en presentator
• Thijs Chanowski (18 juni 1930), Nederlands televiesieproducent
• Karl Lagerfeld (10 september 1933), modeontwerper, fotograaf
• Uwe Seeler (5 november 1936), voetballor
• Wolf Biermann (15 november 1936), dichter en zanger
• Peter Pohl (5 december 1940), Zweeds schriever
• Evelyn Hamann (6 augustus 1942-2007), actrice en comédienne
• Rolf Danneberg (1 maart 1953), discuswerper
• Angela Merkel (17 juli 1954), bonskanselier van Duitsland
• Andreas Willscher (4 november 1955), componis en organis
• Oliver Hirschbiegel (1957), filmregisseur
• Andreas Brehme (9 november 1960), voetballor
• Stefan Effenberg (2 augustus 1968), voetballor
• Anastasía Kelesídou (28 november 1972), Grieks discuswerpster
• Fatih Akın (1973), filmregisseur, acteur en producent van Turkse aafkóms
• Otto Addo (9 juni 1975), Ghanees voetballor
• Samy Deluxe (19 december 1977), Duutsje rapper
• Tommy Haas (3 april 1978), tennissor
• Patrick Owomoyela (5 november 1979), voetballor
• Ivan Klasnić (29 januari 1980), Kroatisch voetballor
• Martin Harnik (10 juni 1987), Oësterieks voetballor

Paartnerstede

• Sint-Petersburg, Rusland, sins 1953
• Marseille, Frankrijk, sins 1958
• Shanghai, Sjina, sins 1986
• Dresden, Duitsland, sins 1987
• Osaka, Japan, sins 1989
• León, Nicaragua, sins 1989
• Praag, Tsjechië, sins 1990
• Chicago, Vereinegde State van Amerika, sins 1994