Banská Bystrica

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Banská Bystrica (Pruus: Neusohl, Hóngaars: Besztercebánya) is 'n stad in Slowakije mit ruum 80.000 inwoeaners (2006). De stad lègk óngeveer in 't geografisch centrum van 't landj aan de reveer de Hron en aan de voot van de Lege Tatra, de Groeate Fatra en 't Slowaaks Èrsgebergdje (Slovenské rudohorie). Banská Bystrica is de höidstad van de gelieknamige regio en 't gelieknamig distrik en de Matej Bel-universiteit is d'r gevestig.

Banská Bystrica is óntstange in de neugendjen ieëuw. De stad óntving in 1255 van Keuning Béla IV van Hóngarije stadsrechte. Vanoet historisch ougpöntj is Banská Bystrica 'n bekindje Middelieëuwse mienboewstad. De stad haet de väöl waersvól kónshistorische monumènte aan die periode te danke.

Naom

De aajs bekindje verwiezing nao Banská Bystrica waas 't Latiense Noua villa Bystrice prope Lypcham oet 1255, waat nuuj nederzètting Bystrica naobie Ľupča beteikentj. In 1263 duuk Besterchebana (Bystrica mienboew) veur 't ieës óp, waat strang liek óp de hujige Hóngaarse naom van de stad, Besztercebánya. Zoeawaal de hujige Slowaakse (Banská Bystrica) es de Hóngaarse variantj (Besztercebánya) zeen samegestèldj oet 't Slowaaks en Hóngaars waord veur mienboew, respectievelik banská en bánya, en de naom van de baek Bystrica. De toevoging Banská waerdje pas in 1773 gedaon.

De Pruse naom veur de stad, Neusohl, beteikentj eigelik "Nuuj Zvolen", verwiezendj nao de naobiegelaenge stad Zvolen, die in 't Pruus vreuger Sohl en taengeweurdig Altsohl ("Aad Zvolen") wuuertj genömp. De ieëste inwoeaners van Banská Bystrica kome oet Zvolen.