1628

1625 - 1626 - 1627 - 1628 - 1629 - 1630 - 1631

Gebäörtenisse

4 juni - 't Fónkelnuuj VOC-sjeep de Batavia liejt sjipbreuk veur de weskus van Australië. 't Löp op ein rif en 40 opvarende kómme óm. De res van de opvarende wèt op ein ónbewoond eilandj te kómme, mer went de commandant mèt ein sjloep hölp geit haole, waere väöl vrouwlluj verkrach en meë es hónderd luuj vermaord door de Haarlemse apetheëker Jeronimus Corneliszoon en zien handjlangersj. De precieze toedrach van 't gebeurde is noats bekènd gewóre. Ein oetgebreijd versjlaag van dit relaas is opgeteikend door Mike Dash in zien book "De óngergank van de Batavia".
De vloat van de Wes-Indische Compagnie ónger Piet Hein book ein sjpectaculair euverwinning in de sjlaag in de baaj van Matanzas veur de kus van Cuba. Hae óngersjöp deSjpaanse zilvervloat. Dit leët 11 miljoen göjje in henj valle van de Repebliek. (Dit vertaengewoordigt zoa ein driekwart jaor aorlogsoetgave).
10 augustus - 't Nuuj vlaggesjeep van de Zjweedse vloat de Vasa kapseis op häör eësjte reis in de have van Sjtockholm.
28 oktober - De belegering van La Rochelle door troepe van de Franse keuning Lodewiek XIII eindig mèt de kapitulatie van de door Hugenote bewoonde sjad.
24 november - Dr. Nicolaas Tulp wirt door de sjtad Amsterdam beneump tot praelector anatomiae (veurlaezer in de anatomie) van 't chirurgijnsgilde. Hae zal in die functie anatomische lesse gaeve.
D'r brik eine opvolgingssjtried oet tösje Frankriek en Sjpanje euver Mantua, dae rampzalige gevolge haet veur Sjpanje.
D'r dreig eine inval in Groninge vanoet Oas-Frieslandj. Olivares perbeert vanoet Madrid dao ein gezamelik laeger van de Sjpanjaarde en de Duutsjee Keizer op de bein te brènge.
René Descartes vestig zich defenetief in de Repebliek. De Reformatie reurt zich beheuërlik ónger leijing van Gisbertus Voetius.
William Harvey toant de bloodsómloup van de miensj aan.

Gebaore

10 jannewarie - Jan Theunisz. Blanckerhoff, kunssjilder
10 jannewarie – George Villiers, 2e graaf van Buckingham, Èngelsje sjtaatsman (gesjtórve 1687)
12 jannewarie - Charles Perrault, Frans sjriever (gesjtórve 1703)
2 mieërt – Cornelis Speelman, gouverneurgeneraal van Nederlandjs-Oasindië (gesjtórve 1684)
2 april – Constantin Christian Dedekind, Duutsje compenis en dichter (gesjtórve 1715)
25 april - William Temple, Èngelsje diplemaat en essayis
26 oktober - Henriette Amalia van Oranje-Nassau, derde kèndj van Frederik Hendrik van Oranje

datum ónbekènd

Jacob Isaakszoon van Ruysdael, Nederlandjse landjsjapsjilder (gesjtórve 1682)

Gesjtórve

13 mieërt - John Bull (66?), Èngelsj gebaore organis en compenis
23 augustus – George Villiers 1, graaf van Buckingham (35), begunsteling en leijender minister ónger de Èngelsje Keuningin