Beda

Beda, apud posteros Sanctus Beda Venerabilis (Anglice the Venerable Bede; natus anno 672 aut 673, mortuus die 26 Maii 735), fuit Anglicus ordinis Benedictinorum monachus, theologus, rerum gestarum scriptor, presbyterque monasterii Northumbriensis apostolorum Petri et Pauli, quod ad Viuraemudam (Wearmouth) et Gyruum situm erat.

Vita

Beda in terris monasterii Viremuthensis natus est. Septem annos nato ei propinquis curantibus contigit ut a Benedicto Biscop abbate ac deinde a Ceolfrido erudiretur. Exinde totam vitam in eodem monasterio peregit. Maxime meditationi scripturarum operam dabat atque inter observantiam disciplinae regularis et quotidianam cantandi in ecclesia curam semper aut discere aut docere aut scribere in deliciis habebat. Undevicesimo autem aetatis anno diaconatum, tricesimo gradum presbyteratus, utrumque per ministerium reverendissimi episcopi Iohannis, iubente Ceolfrido abbate, iniit. Mortuus est anno septingentesimo tricesimo quinto. Ecclesia Catholica die 25 Maii eum commemorat.

Scripta

Beda fuit diligens rerum Anglicarum scriptor. Ab anno aetatis suae tricesimo usque ad annum undesexagesimum in sancta scriptura ex opusculis venerabilium patrum res breviter adnotandas sive etiam ad formam sensus et interpretationis eorum superadiciendas curavit. Ipse multos libros de sacris scripturis atque de rebus theologicis rerum optime sciens scripsit. Dicitur evangelium secundum Ioannem in linguam Anglo-Saxonicam convertisse; textus autem ad hunc diem usque inventus non est.

Commentarii

In principium Genesis, usque ad nativitatem Isaac et eiectionem Ismahelis, libri 4.
De tabernaculo et vasis eius ac vestibus sacerdotum, libri 3.
In primam partem Samuhelis, id est usque ad mortem Saulis, libri 4.
De aedificatione templi allegoricae expositionis, sicut et cetera, libri 2.
In Regum librum 30 quaestiones.
In proverbia Salomonis libri 3.
In Cantica Canticorum libri 7.
In Isaiam, Danihelem, 12 prophetas et partem Hieremiae distinctiones capitulorum ex tractatu beati Hieronimi excerptae.
In Ezram et Neemiam libri 3.
In Cantincum Habacum librum 1.
In librum beati patris Tobiae explanationis allegoricae de Christo et ecclesia, Liber 1.
Capitula lectionum:
in Pentateucum Mosi, Iosue, Iudicum;
in libros Regum et Verba Dierum;
in librum beati patris Iob;
in Parabolas, Ecclesiasten et Cantica Canticorum;
in Isaiam prophetam, Ezram quoque et Neemiam.
In Evangelium Marci, libri 4.
In Evangelium Lucae, libri 6.
Omeliarum evangelii, libri 2.
In Apostolum quaecumque in opusculis sancti Augustini exposita invenit, cuncta per ordinem transcribere curavit.
In Actus Apostolorum, libri 2.
In epistulas VII catholicas, libri singuli.
In Apocalypsin sancti Iohannis, libri 3.
Capitula lectionum in totum Novum Testamentum, excepto evangelio.
Liber epistularum ad diversos:
(1) De sex aetatibus saeculi,
(2) de mansionibus filiorum Israel,
(3) De illo Isaiae 'Et claudentur ibi in carcerem et post multos dies visitabuntur',
(4) De ratione bissexti,
(5) De aequinoctio iuxta Anatolium.
De historiis sanctorum:
(1) Liber vitae et passionis sancti Felicis confessoris de metrico Paulini opere in prosam Beda translatus.
(2) Liber vitae et passionis sancti Anastasii (male de Greco translatum, et peius a quodam inperito emendatum) ad sensum correxit Beda.
(3) Vitam sancti patris monachi et antistitis Cudbercti (id est de Cuthberto) et prius heroico metro, et postmodum plano sermone, descripsit Beda (opus geminum).
Historia abbatum monasterii sui, in quo Benedictus Biscop, Huaetberct et Ceolfrid, in libellis 2. (Amplificata de Vita Anonymo Ceolfridi).
Martyrologium de nataliciis sanctorum martyrum diebus, in quo non solum qua die, verum etiam quo genere certaminis, vel sub quo iudice mundum vicerint, adnotare studuit Beda.
Liber hymnorum diverso metro sive rythmo.
Liber epigrammatum heroico metro sive elegiaco.
Liber De Natura Rerum.
Libri De Temporibus, 2. (2 Opera, Liber minor et Liber maior).
Liber de orthographia alphabeti ordine distinctum.
Liber de metrica arte, et huic adjectum, alius de schematibus sive tropis libellum (hoc est de figuris modisque locutionum, quibus Scriptura sancta contexta est).
Historia ecclesiastica gentis Anglorum, libri 5. (Excudit anno 731).

Bibliographia

Blair, Peter Hunter. 1990. The World of Bede. Reimpressio editionis anni 1970. Cantabrigiae: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-39819-0.
Brown, George Hardin. 1987. Bede, the Venerable. Bostoniae: Twayne. ISBN 978-0-8057-6940-1.
Dorey, T. A. 1966. Latin Historians. Londinii: Routledge & Kegan Paul.
Farmer, David Hugh. 2004. The Oxford Dictionary of Saints. Oxoniae: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-860949-0.
Fleming, Robin. 2011. Britain after Rome: The Fall and the Rise, 400 to 1070. Londinii: Penguin Books. ISBN 978-0-14-014823-7.
Goffart, Walter A. 1988. The Narrators of Barbarian History (A.D. 550–800): Jordanes, Gregory of Tours, Bede, and Paul the Deacon. Princeton Novae Caesareae: Princeton University Press. ISBN 978-0-691-05514-5.
Higham, N. J. 2006. (Re-)Reading Bede: The Historia Ecclesiastica in Context. Routledge. ISBN 978-0-415-35368-7.
Meyvaert, Paul. 1996. "Bede, Cassiodorus, and the Codex Amiatinus." Speculum 71 (4): 827–83. doi:10.2307/2865722. JSTOR 2865722.
Opland,Jeff. 1980. Anglo-Saxon Oral Poetry: A Study of the Traditions. Portu Novo et Londinii: Yale University Press. ISBN 978-0-300-02426-5.
Thompson, A. Hamilton. 1969. Bede: His Life, Times and Writings: Essays in Commemoration of the Twelfth Century of his Death. Oxoniae: Oxford University Press.
Ward, Benedicta. 1990. The Venerable Bede. Harrisburgi Pennsylvaniae: Morehouse Publishing. ISBN 978-0-8192-1494-2.
Ward, Benedicta. 2001. "Bede the Theologian." In The Medieval Theologians: An Introduction to Theology in the Medieval Period, ed. G. R. Evansm, 57–64. Malden Massachusettae: Blackwell Publishing. ISBN 978-0-631-21203-4.
Wright, J. Robert. 2008. A Companion to Bede: A Reader's Commentary on The Ecclesiastical History of the English People. Grand Rapids Michiganiae: Eerdmans. ISBN 978-0-8028-6309-6.
Yorke, Barbara. 2006. The Conversion of Britain: Religion, Politics and Society in Britain c. 600–800. Londinii: Pearson/Longman. ISBN 978-0-582-77292-2.