genim

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /ɡɛˈnɪm/
• Kîtekirin: ge·nim

Navdêr

Tewandina genim
Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	genim	genim
Îzafe	genimê	genimên
Çemandî	genimî	geniman
Nîşandera çemandî	wî genimî	wan geniman
Bangkirin	genimo	genimino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	genimek	genimin
Îzafe	genimekî	genimine
Çemandî	genimekî	geniminan

Genim

genim n

1. (riwek) giyayê serekî yê ku ardê nan jê tê çêkirin
   • Sarê tu sara min î, mehrûmê tu Sara min î
     Mi bi xulama gerdenê lo, şêbiskê meqeskirî
     Şêbiskê meqeskirî lo, dor simbêla herbilî
     Goşt qelewê nedînê lo, li ser nanê genimî. — (Karapetê Xaço, Sarê)

Herwiha

• genm

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: گەنم

Bide ber

• ceh

Jê

• genimî
• genimok
• genmok

Navê zanistî

• Triticum aestivum

Etîmolojî

Ji zimanên îranî, hevreha soranî گەنم (genim), farisî گندم (gendom), pehlewî û pazendî 𐫃𐫗𐫇𐫖 (gnwm /⁠gannum⁠/) û 𐫃𐫗𐫅𐫇𐫖 (gandum), peştûyî غنم (ǧanëm), sogdî 𐼲𐼻𐽂𐼺 (γntm /⁠γandam⁠/), 𐬔𐬀𐬧𐬙𐬎𐬨𐬀 (gaṇtuma), 𐬔𐬀𐬥𐬙𐬎𐬨𐬀 (gantuma), sanskrîtî गोधूम (godhūma), bengalî গম (gom), hindî गोहूँ (gōhū̃)... hemû ji peyveke hevpar ya Rojhilata Navîn ku herwiha serekaniya peyva "genim" ya bi zimanên samî ye jî, bo nimûne erebî حِنْطَة‎ (ḥinṭa), îbranî חִטָּה‎ (ḥiṭṭâ) û siryanî ḥeṭṯā. Paşî peyva îranî wek جَندُم (cendum) ketiye erebî jî (di peyva جَوزُ جَندُم (“Garcinia mangostana”) de).

Bi zaravayên din

• Soranî: گەنم → ckb (genim)
• Zazakî: xelle, ĝelli

Werger

• Adîgeyî: коцы (kʷocə)
• Afrîkansî: koring
• Albanî: grurë → sq n, grûnë n (gheg)
• Almaniya bilind a kevn: weizzi
• Almanî: Weizen → de n

  Elmanîşî: Weisse n

  Almaniya Pennsylvania: Weeze n

• Altayiya başûrî: буудай (buuday)
• Amharî: ስንዴ (sənde)
• Arçî: хъохъол (qoqol)
• Aromanî: gârn n
• Asamî: গম g (gom)
• Astûrî: trigu n
• Azerî: buğda → az
• Baskî: gari
• Başkîrî: бойҙай (boyðay)
• Belarusî: пшані́ца m (pšaníca)
• Bengalî: গম → bn (gôm)
• Bretonî: gwiniz
• Bulgarî: пшени́ца m (pšeníca), жито → bg nt (žito)
• Burmayî: ဂျုံ → my (gyum)
• Buryatî: улаан буудай (ulaan buudaj)
• Çakmayî: 𑄉𑄧𑄟𑄴 (gam)
• Çeçenî: кӏа (kʼa)
• Çekî: pšenice → cs m
• Çerokî: ᎤᏣᎴᏍᏗ (utsalesdi)
• Çîkasawî: tili'ko' nihi'
• Çînî:

  Kantonî: 麥 / 麦 (mak⁶), 小麥 / 小麦 (siu² mak⁶)

  Mandarînî: 麥 / 麦 → zh (mài), 小麥 / 小麦 → zh (xiǎomài)

  Minnanî: 麥 / 麦 → zh-min-nan (be̍h)

  Wuyî: 麥 / 麦

• Çuvaşî: тулӑ (tulă)
• Danmarkî: hvede → da g
• Divehî: ގޮދަން (godan̊)
• Elfdalî: waita
• Endonezyayî: gandum → id
• Erebî: قَمْح n (qamḥ)

  Erebiya misrî: قمح n (ʔamḥ)

  Erebiya hîcazî: قَمْح n (gamḥ, qamḥ)

  Erebiya başûrê şamê: قمح n (qámeḥ)

• Ermenî: ցորեն → hy (cʻoren)
• Erzayî: товзюро (tovzjuro)
• Esperantoyî: tritiko → eo
• Estonî: nisu → et
• Extremaduranî: trigu n
• Farisî: گندم → fa (gandom)
• Ferî: hveiti m yan nt
• Fînî: vehnä → fi
• Frankoprovansî: blât n
• Fransî: blé → fr n
• Friyolî: forment n
• Frîsiya saterlandî: Weete n
• Frîsî: weet g
• Gaelîka skotî: cruithneachd n
• Galîsî: trigo → gl n
• Gotî: 𐍈𐌰𐌹𐍄𐌴𐌹𐍃 (ƕaiteis)
• Gujaratî: ઘઉં n (ghaũ)
• Gurcî: ხორბალი (xorbali)
• Haîtî: ble
• Hawsayî: álkámà
• Hindî: गेहूँ → hi n (gehū̃)
• Holendî: weit → nl m, tarwe → nl n
• Îbranî: חִיטָּה m (khitá)
• Îdoyî: frumento → io
• Îngilîziya kevn: hwæte n
• Îngilîzî: wheat → en
• Îngriyî: vehnä
• Îngûşî: кӏа (kʼa)
• Înupîakî: palauvakstrat
• Îrlendî: cruithneacht m

  Îrlendiya kevn: cruithnecht m

• Îtalî: frumento → it n, grano → it n
• Îzlendî: hveiti → is nt
• Japonî: 小麦 → ja (こむぎ, komugi)
• Javayî: ꦒꦤ꧀ꦢꦸꦩ꧀ → jv (gandum)
• Kabardî: гуэдз (gʷɛdz)
• Kalalîsûtî: qajûssiagssat
• Kannadayî: ಗೋಧಿ → kn (gōdhi)
• Kapampanganî: trigu
• Katalanî: blat → ca n
• Katawbayî: kus sarak
• Keçwayî: riwu
• Kirgizî: буудай → ky (buuday)
• Konkanî: गंव n (gauva)
• Koreyî: 밀 → ko (mil)
• Kornî: gwaneth
• Korsîkayî: granu → co n
• Lakî: лачӏа (lač̣a)
• Latgalî: kvīši
• Latînî: trīticum nt
• Latviyayî: kvieši → lv n p
• Lawsî: ເຂົ້າບະເລ → lo (khao ba lē), ເຂົ້າສາລີ (khao sā lī)
• Lazî: დიკა (diǩa)
• Lezgînî: къуьл (q̄ül)
• Lîmbûrgî: weit → li n
• Lîtwanî: kviečiai n p
• Lombardî: formét n
• Luksembûrgî: Weess n
• Mòçenoyî: kourn nt
• Makedonî: пченица m (pčenica)
• Malagasî: varimbazaha → mg
• Malayalamî: ഗോതമ്പ് → ml (gōtampŭ)
• Malezî: gandum → ms, terigu
• Maltayî: qamħ
• Mançûyî: ᠮᠠᡳᠰᡝ
• Manksî: curnaght
• Maorî: witi, wīti
• Maratî: गहू → mr n (gahū)
• Marî:

  Mariya rojhilatî: шыдаҥ (šydaṅ)

  Mariya rojavayî: шӓдӓнгӹ (šädängÿ)

• Mecarî: búza → hu
• Mîrandî: trigo n
• Mongolî: улаан буудай (ulaan buudaj), буудай → mn (buudaj)
• Nahwatliya klasîk: Caxtīllān tlaōlli
• Napolîtanî: grano n
• Navajoyî: tłʼoh naadą́ą́ʼ
• Nedersaksî: Weet n
• Nepalî: गहुँ → ne (gahũ)
• Newarî: छ्व (chwa)
• Norsiya kevn: hveiti nt
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: hvete → no

  Norweciya nînorskî: kveite

• Oksîtanî: blat → oc n
• Osetî: мӕнӕу (mænæw)
• Oygurî: بۇغداي (bughday)
• Ozbekî: bug'doy → uz
• Papyamentoyî: trigo
• Peştûyî: غنم → ps n (ǧanëm)
• Pîkardî: blèi n
• Polonî: pszenica → pl m
• Portugaliya kevn: triigo
• Portugalî: trigo → pt n
• Puncabî: ਕਣਕ → pa m (kaṇak)
• Qazaxî: бидай → kk (bidai)
• Romagnolî: grân n
• Romancî: furment n
• Romanî: giv n
• Romanyayî: grâu → ro n, grâne → ro n p
• Rusî: пшени́ца m (pšeníca)
• Samiya bakurî: nisu
• Samogîtî: kvėitē n
• Sanskrîtî: गोधूम → sa n (godhūma)
• Sicîlî: furmentu n
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: пшѐница m

  Latînî: pšènica → sh m

• Siryaniya klasîk: ܚܛܬܐ m (ḥeṭṯā)
• Slaviya kevn: пьшєница m (pĭšenica)
• Slovakî: pšenica → sk m
• Slovenî: pšeníca → sl m
• Somalî: qamadi n yan m, sareen
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: pšenica m

  Sorbiya jorîn: pšeńca m

• Spanî: trigo → es n
• Sûmerî: 𒍼
• Swahîlî: ngano → sw sinif c9/c10
• Swêdî: vete → sv nt
• Şanî: ၶဝ်ႈၵျုင်ႇ (khāw kjùng)
• Şonayî: gorosi
• Tacikî: гандум → tg (gandum)
• Tagalogî: trigo → tl
• Tamîlî: கோதுமை → ta (kōtumai)
• Taosî: łitǫ́ne
• Tayî: ข้าวสาลี → th (kâao săa-lee)
• Telûgûyî: గోధుమ → te (gōdhuma)
• Teterî: бодай → tt (boday)
• Tirkî: buğday → tr
• Tirkmenî: bugdaý → tk
• Tîbetî: གྲོ (gro)
• Toxarî B: ysāre
• Urdûyî: گیہوں n (gehū̃), گندم n (gandum)
• Ûkraynî: пшени́ця m (pšenýcja)
• Vepsî: nižu
• Viyetnamî: lúa mì → vi
• Volapûkî: vuit → vo
• Voroyî: nisu
• Walonî: frumint → wa n
• Weylsî: gwenith → cy n
• Wolofî: bele
• Xakasî: пуғдай (puğday)
• Ximêrî: សាលី → km (saalii), ភោជ្ជសាលី (phooccɔɔsaalii)
• Yagnobî: гандум (gandum)
• Yakutî: бурдук (burduk)
• Yidîşî: ווייץ n (veyts)
• Yiyiya siçuwayî: ꅪ (hni)
• Yûnanî: σιτάρι → el nt (sitári)

  Kevn: πῡρός n (pūrós)

Soranî

Navdêr

genim

1. Bi alfabeya latînî nivîsina گەنم.

(riwek)