Ксилема

Зығыр сабағының қимасы:
3 - ксилема, 2 - протоксилема

Ксилема (грек тілінен ξύλον – ағаш) – жердегі тамырлы өсімдіктердің негізгі су өткізгіш ұлпасы; флоэмамен бірге өсімдіктердің өткізгіш ұлпасының екі түрінің бірі. Ксилема құрамында еріген минералдық заттар бар судың жоғары ағынын жүзеге асырады.

Құрылымы

Ксилема гистологиялық элементтердің төрт түрінен тұрады: трахеидтер (жалғыз лигнизацияланған шпиндель тәрізді жасушалар), тамырлар (бірнеше жасушалардың қосылуынан түзілген ұзын түтіктер), ағаш талшықтары және паренхималық жасушалар. Бірқатар түрлерде тамырлар жоқ, басқа түрлерде тамырлар әртүрлі дамып, ангиоспермдерде ең үлкен дамуға жетеді. Ксилема жасушалары өткізгіш (тамырлы-талшықты) деп аталатын шоқтарға біріктіріліп, сабақты қимада қарастырғанда сақина түзеді. Негізгі қызметі – су мен онда еріген минералды заттарды тамырдан жапыраққа (жоғары ағыс) тасымалдау. Алайда ксилема физиологиялықпен қатар құрылымдық рөл атқарады: ол өсімдік мүшелеріне тірек қызметін атқарады.