Ёгецу Акасака битбокс биттерін дәстүрлі буддистік сутралармен үйлестіреді
Ёгецу Акасака. Оның ресми YouTube арнасынан [жапон] скриншот.
Акасака жасаған “Жүректің Сутра” [ағылш] (般若心経) видеосы қазіргі заманғы тарихи тұрғыдан [ағылш] ең танымал және кең таралған сутралардың бірі. Монах 2020 жылдың мамыр айында YouTube кеңістігінде үлкен танымалдыққа [ағылш] ие болды. Ол өзінің YouTube каналында [жапон] битбокс биттерді мен луптарды әртүрлі дәстүрлі буддистік сутраларын [ағылш] немесе жазбалар әндерінің әуендерімен біріктіреді. Акасакидің айтуынша, мақсаты — азапты [ағылш] азайту.
I make ‘music for less anxiety’.
I chant for ‘less suffering’.May all beings be happy.
不安や苦しみが少しでも和らぐように、音楽にお経をのせて歌っています。
すべての生きとしいけるものが幸せでありますように。
full moviehttps://t.co/0Vde5Xgxhf#beatbox #handpan #loopstation pic.twitter.com/mIdYJRUAQ5
— Yogetsu Akasaka-赤坂陽月- (@yochanting) October 2, 2020
Мен ‘мазасыздықты азайту үшін музыка жасаймын.
Мен азапты азайту үшін ән айтамын.
Барлығы бақытты болсын.
Монах болмас бұрын [ағылш], Акасака шетелде тұрып, көше музыканты болған. 2009 жылы Акасака битбоксты вокалды партиялармен үйлестіре бастады және содан бері репертуарына буддистік әндерді қосты.
Қазір Акасака Токиода тұрады және 2015 жылы дзен-буддистік монахқа айналды. Ол қазіргі уақытта Ивате ауылдық префектурасында ғибадатхананы басқаратын әкесінің жолымен жүрді.
Акасака Vice сұхбатында айтқанындай [ағылш]:
Usually in Japan, people become monks because their family lives in a temple. But for my father, he was just a normal person who decided to become a monk. […] I was inspired, and decided I wanted to succeed in my father’s current role as an abbot in a temple in the Iwate Prefecture.
Әдетте Жапонияда отбасылары ғибадатханада тұрады адамдар монах болады. Әкем болса, монах болғысы келген қарапайым адам еді. [ … ] Бұл маған қатты әсер етті және мен әкемнің мұрагері болғым келеді, яғни, Иват префектурасының ғибадатханасының басшысы лауазымын мұралыққа алғым келеді деп шештім.
Акасака өзінің “Жүректің Сутра” нұсқасымен кеңінен танымал болғанға дейін, оның музыкасы Жапонияда елдің назарына түсе бастады. Оның нұсқасы 2019 жылы Techno Hosho [жапон] концертте пайда болды [жапон]. Бұл концерт— буддистік рәсімдерді, техно-музыканы және проекциялық шоуларды біріктіретін жыл сайынғы ірі «Тёкаиги»[ағылш] фестивалінің бөлігі.
Акасака буддизм мен заманауи музыканы үйлестіріп ән салатын жалғыз орындаушы емес. 2018 жылы Techno Hosho концертте, Гья[ағылш] атты орындаушы техно мен транс музыканы буддистік әндермен біріктіреді:
超テクノ法要×向源では、ユーザーが投稿した「テクノ法要」をマッピングしています。
▼マッピングした動画#Gya さん
【テクノ法要】讃仏偈（さんぶつげ）【Psy-Trance Remix】https://t.co/FjqRuJ5CEV#テクノ法要 #向源 #ニコニコ超会議 #超会議 #chokaigi pic.twitter.com/zZ3sOmFsHu— ニコニコ超会議@2021はリアル＆ネット開催? (@chokaigi_PR) April 29, 2018
Пайдаланушы Techno Hosho концертте өтетін проекциялық шоудың видеосын жариялады.
Композициясы: «Санбуцу» («Буддаға мақтау») [жапон]
Ёгецу Акасакидің “Жүректің Сутра лупинг-ремикс тікелей эфир” [жапон] танымал композициясын және тағы басқа әндерін YouTube-та табуға болады.
Ёгецу Акасакада Twitter аккаунт [жапон] бар және оның музыкасын YouTube [жапон], Spotify [ағылш] және басқа да онлайн қызметтерден [ағылш] табуға болады.
]]>Аударма, оқшалау және аудиоматериалдарды біріктіретін жоба
Apthapi Digital жобасы аясында аймара тіліндегі Global Voices [айм], аймара тілінде цифрлық қауіпсіздік туралы мәліметтер базасын құру үшін Internews-тен [ағылш] қаржылық қолдау алады. Аpthapi термині анд мәдениеттеріндегі отбасы дәстүрлі агуайо [ағылш] жиналған өз егінінің бір бөлігімен қоғамның басқа мүшелерімен бөлісетіндігін дәстүрлі тәжірибиені білдіреді [аудармашының ескертпесі: агуайо — мата]. Артықшылықтармен алмасу рухына сүйене отырып, осы жоба аясында білім алмасу, әдетте, сандық қауіпсіздік туралы қажетті ақпаратқа қол жеткізе алмайтын жаңа аудиторияны тартуға бағытталған.
Боливия, Перу және Чилиді қосқанда, аймара тілінде Анд тауларында [орыс] 2 миллионнан астам адам сөйлейді..
Қазан айынан бастап, аймара тілінде жазатын GV тобының екі мүшесі, сайт басшысы Виктория Тинта [айм] және аудармашы Элиас Куиспе Чура [айм], мобильді қауіпсіздік негіздеріне, қорғаныс дәрежесі жоғары парольдерге, зиянды бағдарламалық жасақтама мен фишингке қарсы сақтық шараларына, интернет-сайттарды қараудың сенімді тәсілдеріне, сондай-ақ жеке деректерді қорғау қажеттілігі мәселелеріне арналған бес мақаланы аударды. Бұл материалдар аймара тіліндегі GV бетінде орналастырды. Мақалаларға жергілікті суретші және Phuyu жобасының [айм] негізін қалаушы Никаэла Леон жасаған суреттерді қосылды. Хакобо Наера[испан], GV-тың испан тілінде қатысушысы, авторларға цифрлық қауіпсіздік саласындағы бай тәжірибесі бар кеңес берді. Rising Voices жобаның материалдық-техникалық жағын келісуге көмектесіпті.
Жаңа ресурстарды нөлден дамытудың орнына, жоба жұмысын қазіргі жұмыс істейтін екі аймақтық ұйыммен үйлестірген. Código Sur [испан], ол Milpa Digital [испан] жобасының аясында испан тілінде қолжетімді цифрлық қауіпсіздік саласындағы ресурстарды жасайды және эквадорлық Huaira [ағылш] Shigra Digital [испан] көмегімен жоғарыда аталған ресурстарды кечуа тіліне [орыс] бейімдеп, аударған. Бұл жаңа жоба Creative Commons [орыс] лицензиясы бойынша жоғарыда аталған ресурстарды пайдаланатын болатын.
Боливия, Перу және Чилидегі аймара тілінде сөйлейтін адамдардың көпшілігі оқи да, жаза да алмайды, сондықтан жаңа ресурстарды қолжетімді ету өте маңызды. Аударма аяқталғаннан кейін, Кочабамба [орыс] радиотарату ұйымында орналасқан CEPRA-мен [испан] бірлесіп аймара тіліндегі қысқа аудио нұсқаларды бұл мақсатты аудиторияға бейімделді.
Көптеген идеялар алдыңғы GV жобасынан [ағылш] алынған және оның мақсаты — аудармалар үшін ақпаратты аудио файлдарға жазу, себебі бұл топ аймара тілінде сөйлейтін, интернетке тұрақты қол жеткізе алмайтын, бірақ ақпаратты негізінен ауызша алатын және тарататын адамдарға көмектескісі келеді.
Ресурстар дайын болған кезде, бұл топ Боливия, Перу және Чилидегі аймара тілді ұйымдармен байланыс орнатады. Осылайша олар өз кезегінде өзінің арналары мен басқа да қатысушылары арқылы деректерді таратады. Аймара тілінде ақпарат тарататын жергілікті радиостанцияларға ерекше назар аударылатын болады.
]]>Бір төгілу “өлі, ластанған теңізді” тудыруы мүмкін
FSO Nabarima (қалқымалы сақтау және түсіру қондырғысы) скриншоты, Пария шығанағында үлкен мұнай төгілуі және пайда болу қаупі бар кеме, Тринидад пен Тобагода орналасқан, осы жағдай туралы назар аудартқан үкіметтік емес ұйымдағы теңіз балықшылары мен табиғат қорғаушылары [ағылш] жүктеген бейнеден алынған.
FSO Nabarima, шамамен 1,3 миллион баррель шикі мұнайдан тұратын үлкен мұнай танкері, суға көтеріліп, Пария шығанағындағы [ағылш] Венесуэла жағалауының алыс бөлігінде бір жағына қисайды [ағылш].
Венесуэланың солтүстік-шығыс жағалауынан, шамамен, 11 шақырым қашықтықта орналасқан аралдағы Тринидад пен Тобаго мемелекеті өздерінің шекарасында емес жерде болып жатқан мәселе шешу жолдарын табуға тырысып жатқандықтан, Пария шығанағында осындай көлемдегі мұнай төгілуінің ықтимал экологиялық әсері туралы мәселелер туындайды. Апаттың балық аулаушылық үшін де маңызды мангролық бұталармен шектесетін экологиялық сезімтал аймақ болғандықтан, мұнайдың төгілуінің қоршаған орта үшін жағымсыз әсері көп.
The Cropper қоры [ағылш] мен оның серіктестерінің бастамасымен құрылған Cari-Bois экологиялық жаңалықтар желісі [ағылш] Тринидад пен Тобагода орналасқан Speseas [ағылш] коммерциялық емес ұйымынан қоршаған орта бойынша ғалымдар мен сарапшылар тобынан осындай мұнайдың көп төгілуі жағдайында қоршаған ортаға қандай әсер етуі мүмкін екенін анықтауды сұрады.
Тәуекелге ұшырампаз экожүйелер
FSO Nabarima позициясын назарға ала отырып, әрі SepSeas-тің шығанақтағы жалпы айналым схемасын жақсы білуінен Пария тұбегі үлкен қауіп-қатерге ұшырайтынын болжайды.
Пария шығанағында орналасқан экожүйелерге мангралық ормандар, жағалаудағы көлдер, эстуарийлер, жағажайлар/құмды жағалаулар, жартасты жағалаулар, ашық мұхиттың экожүйелері және олармен байланысты био-әртүрлілік кіреді. Мұнайдың ықтимал төгілуінің траекториясына байланысты барлық осы экожүйелерге де қауіп төнеді.
Жабайы табиғаттың тіршілігіне төнетін қауіптер
Пария шығанағы құстар, киттер, дельфиндер, тасбақалар және басқа да теңіз фаунасын қоса алғанда, мегафауна үшін маңызды қоныс аударатын жолдар мен тіршілік ету орындарын, сондай-ақ асшаяндар (креветкалар) мен балықтар сияқты коммерциялық маңызды түрлерінің өсіп-өнуін қамтамасыз етеді. Олардың барлығына бұл жағымсыз жайт әсер етуі мүмкін.
Мұнай әдетте су бетінде қалқып жүретіндіктен, тыныс алу үшін су бетіне шығуы қажеттілігі бар теңіз бетінде немесе жағалау бойында орналасқан жануарлар, нақты айтқанда, балық, омыртқасыздардың дернәсілдері, сүтқоректілер мен тасбақалар зардап шегеді.
Мұнайдың төгілуі теңіз құстарына да әдетте зиян келтіреді. Май құстардың қауырсындары мен басқа жануарлардың терісіне жағылып, оларды тұншықтырады, еркін тыныс алуға кедергі жасайды және тері мен көздің тітіркенуіне себепші болады. Мұнайдың төгілуі теңіз ағзаларының тамақ табу, жыртқыштардан аулақ болу, тыныс алу және көбею қабілетін нашарлатады. Азық-түлік тізбегіндегі улы химикаттардың тұрақтылығына байланысты теңіздегі жануарларының келесі ұрпақтарының да өмір деңгейінің төмендеуі байқалуы ықтимал.
Егер мұнай құрлықпен жанасса, ол жағалаудағы мангролық ормандарға, таяз су рифтеріне жағажайлар мен таяз жерлерге.әсер етуі мүмкін
Мұнай қалдықтарынан бұл жерлерді тазарту өте қиын. Осы мекендейтін жерлермен тығыз байланысты кез-келген фауна да жағымсыз әсерге ұшырайды.
Мұндай әсердің дәрежесі бірқатар факторларға, соның ішінде төгілген мұнайдың сипаттамалары мен көлеміне, желдің күші мен бағытына, судың қозғалысына, айналымы мен тазартуға реакциясына байланысты.
Балық аулаушылыққа да қауіп төніп тұр
Пария шығанағы – Тринидад пен Тобагода асшаяндары мен жүзбеқанаттарды (плавник) аулаушылардың маңызды орыны. Мұнда мемлекетегі балық шаруашылығының 50 пайыздан астамы орналасқан.
Теңіз балықшылығының көптеген ауылдық жағалау қауымдастықтарының тұрғындары үшін маңызды экономикалық және әлеуметтік маңызы бар. Олардың өмір сүру деңгейі толығымен немесе жартылай балық аулауға байланысты. Сондықтан Пария шығанағындағы кез-келген мұнай төгілу экомикаға ауыр соққы әкелуі мүмкін.
Сонымен қатар, балық аулау азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, кедейлікті азайтуға, капитад ағындарын тартуға, мәдениетті, демалыс пен туризмді дамытуға ықпал етеді. Тринидад пен Тобагодағы балық ресурстарының көпшілігі жағалауға жақын орналасқан және оларға көптеген ұсақ балықшылар қол жеткізе алады.
Қоғамға да бұл жағдай әсер етуі мүмкін
Мұнайдың төгілуі балық аулау қауымдастықтарына көптеген жолдармен тікелей әсер етуі мүмкін. Су бетіндегі мұнай, мысалы, балықшылар үшін кемелер мен жабдықтарды тазарту үшін қосымша шығындар жасайды. Бұл шығындарды төлей алмағандар өз жабдықтарын қорғау үшін балық аулаудан бас тартуы мүмкін, бұл кірістің айтарлықтай жоғалуына әкеледі. Сондай-ақ, балық сатылымы мұнай төгілгеннен кейін айтарлықтай уақыт аралығында тұтынушылардың балықты асқа тұтынуға қауіпсіз екендігі туралы алаңдаушылығына байланысты төмендейді. Бұл Шығанақтағы мұнайдың алдыңғы төгілуіне [ағылш] жауап ретінде болды.
Аймақтағы ббалықтардың немесе басқа да су жануарларының кенеттен және күтпеген жерден қырылуы алаңдаушылық тудырады. Егер бұл орын алса, SpeSeas-тің айтуынша, бұл табиғи айналым аз болатын ішкі жерлерде орын алуы мүмкін. Ішкі аудандардың көпшілігі аз қозғалатын дернәсілдерге арналған жөндіктер өсетін жер ретінде қызмет етеді.
Мұнайдың төгілуінен болған экологиялық апатты жеңілдету салдары
Тринидад пен Тобагода мұнай төгілуіне арналған Ұлттық іс-қимыл жоспары бар (2013 ж.) [ағылш], онда адам денсаулығына да, маржан рифтері мен мангр тоғайы сияқты маңызды теңіз экожүйелеріне де басымдықпен назар аударылады. Сондай-ақ, 1989 жылы әзірленген Тринидад, Тобаго мен Венесуэла арасында мұнай төгілген жағдайда екі жақты іс-шараШ жоспары бар. Ол кез-келген мұнайдың төгілуіне назар аударады және оның зардабының мөлшерін азайтуына әкеледі
Ашық судағы мұнайдың төгілуіне әрекет ету стратегиялары әдетте шектеу [орыс], майсыздандыру [ағылш], сақтау, бөлу [ағылш] және өртеуді [ағылш] қамтиды.
Алайда, кез-келген төгілген майды тазарту әдістерін мұқият бағалау керек, өйткені бұл процестер кейде, әсіресе жағалаудағы жерлердің тіршілігі зардап шегуі мүмкін. Майланған табиғатты қалпына келтіруге мүмкін. Тазалаудың басқа жолдаларына ластанған жағажай құмын ауыстыру және мангр ормандары, батпақтар мен теңіз балдырларын ауыстырып қайта отырғызу кіреді.
“Өлі ластанған теңіз?”
Жергілікті және халықаралық есептемелерде [ағылш] FSO Nabarima су тасқынынан Пария шығанағына мұнайдың төгілуі бұл ауданды “өлі, ластанған теңізге” айналуы қаупі айтылады.
]]>If the fighting continues, COVID-19 cases could surge dramatically
Әзірбайжан әскери күштері атқаннан кейін Степанакерттің орталығындағы ғимараттар, 2020 жылдың қазан айының ортасы. Сурет Авторы: Регис Гент. Авторр рұқсатымен қолданылады.
Ұрыс аймағында ешкім оқшаулана алмайды, ал Таулы Қарабақ соғыс аймағына айналды.
Осы жылдың қыркүйектің 27-ші жұлдызында Әзірбайжанның Оңтүстік Кавказтағы аумағын қайтарып алу әрекеті аясында қызу шайқастар басталды. Қазіргі уақытта болып жатқан соғыс — 1994 жылдан бергі ең ауыр қарулы қақтығыс. Тұрақсыз бітім нәтижесінде Таулы Қарабақ этникалық армян күштерінің бақылауында де-факто мемлекет ретінде қалдырылды. Таулы Қарабақты Армения мойындамаса да, Ереван оған кең әскери және экономикалық қолдау көрсетеді. Аймақ тұрғындарының көпшілігі — Армения азаматтары.
Әзірбайжан Қарулы Күштері Степанакертті артиллериямен, дрондармен және, Human Rights Watch (HRW) соңғы есебіне сенсен, кассеталық бомбалармен [ағылш] атқан. Бұл қалада бейбіт тұрғындардың құрбандары [ағылш] туралы хабарлар да жеткілікті. 55000 адам қала тұрғындарының көпшілігі көрші Арменияға қашып кеткен. Қалғандары үшін бомба алаңдары мен жертөлелер пана болған. Сонымен қатар, қаланы электр тогымен қамті жүйесі бұзылған.
Осы уақытқа дейін Ресей ұсынған екі уақытша гуманитарлық екіжақты уақытша соғысты тоқтату жүзеге аспады. Қазіп Әзірбайжан Қарулы Күштері Таулы Қарабақтың оңтүстігінде Иран шекарасы бойында қарқынды жетістіктерге жетті. Бұл мақала жазылған кезінде Әзірбайжан сарбаздары Таулы Қарабах пен Армения арасындағы Лачин дәлізі деп аталатын негізгі көлік артериясынан бірнеше шақырым жерде болды.
Қақтығыс жалғасса, Карабақ гуманитарлық дағдарыс туралы басты сұрақ «бола ма?» емес, «не арқылы оны болдырмаймыз?» сұраққа айналды. Соғыс пандемияның көлеңкесінде жүріп жатыр. Осыдан басқа, халықаралық деңгейде мойындалмаған қыс жақындаған сайын сыртқы қолдаумен байланыс жолдарынан ажырап қалады.
26 қыркүйекте, яғни, соғыс басталғанға дейін бір күн бұрын Таулы Қарабақтың Денсаулық сақтау министрлігінің соңғы деректері армяндық Hetq тергеу сайтында келтірілген. Онда аумақта аурудың 421 жағдайы тіркелгені айтылған. Сол аптада армяндық бұқаралық ақпарат құралдары Таулы Қарабақта бір күнде COVID-19-дың 12 жаңа жағдайы тіркелгенін хабарлады [орыс]. Бұл қазірдің өзінде 140 000 адам тұратын аумақ үшін үлкен сандар.
Денсаулық сақтау органдары соғыс басталғаннан бері жаңа COVID-19 статистикасын жарияламаған.
«Global Voices»Таулы Қарабақтың Денсаулық сақтау министрлігімен байланысуға тырысты. Дегенмен, 22 қазанда Денсаулық сақтау министрін мінездерін атқаратын Арарат Оганжанян «Associated Press» агенттігіне Қарабахтағы көптеген дәрігерлер мен медбикелер COVID-19-ды жұқтырғанын білетінін, бірақ бұны жарияламағаны туралы айтты. “Бізде Степанакерт қатты оқ жаудырған кезде жұқтырған адамдарды байқауға уақыт болмады, бұл инфекцияның таралуына мүмкіндік берді”, – деді Оганжанян, ол вирустың оң сынағына қарамастан жұмысын жалғастыруда.
Соғыс кезінде пандемиямен тиімді күресу мүмкін емес болуы мүмкін. EuroNews-тің 21-ші қазандағы есептемесіне сәйкес, Степанакерттегі кейбір COVID-19 пациенттері басқалармен бірге бомбалардан жасырынуға мәжбүр болды. Бұл жұқтыру қаупін арттырады.
«Алдын алу шараларына объективті және субъективті түрде ешкім жеткілікті назар аудара алмайды», – деп түсіндірді Қарабахтың адам құқықтары жөніндегі уәкілі Артак Бегларян.
Степанакерттен келген CivilNet армян интернет басылымының тілшісі Лика Закарян Global Voices-пен онлайн сөйлескен. Оның айтуынша, қазір COVID-19 ойлаған ешкім табылмайды, сондықтан әскери госпитальдарда жарақат алған көптеген адамдар жұқтырған болуы мүмкін.
Закарян оның айтуынша, Таулы Қарабах ауруханаларының көпшілігі, соның ішінде Степанакерттегі жалпы аурухана жұмыс істейді. Степанакерт республикалық жалпы аурухананың медициналық клиникасының директоры МГЕР Мусаелян Global Voices-пен телефон арқылы сөйлескен кезде COVID-19 инфекциясының кез-келген ауқымды мониторингі туралы білмейтінін растады. «Қазір біздің басты міндетіміз — жараланғандарға көмектесу», – деп түсіндірді доктор Мусаелян. Ол COVID-19 белгілері бар адамдарға қамқорлық жасау үшін қолдан келгеннің бәрін жасайтынын да атап өтті.
Алайда, кейбір медициналық инфрақұрылым объектілері оқ атудан зардап шекті. Мысалы, аумақтағы ең үлкен ауруханаларында өздерінің шағын генераторлары болуы мүмкін, бірақ Әзірбайжанның Степанакерттің негізгі электр станциясына шабуылы 3 қазанда қаланы электр қуатынан айырды. Армян басшылығына сенсек, 14 қазанда Әзірбайжан күштері Мартакерт қаласындағы аурухананың бомбалады, бірақ бұл мәлемет әзірбайжандық өкілетті адамдармен расталмады.
Бұл соғыс Оңтүстік Кавказдағы COVID-19 жағдайларының күрт өсуімен қатар жүріп жатыр.
Алдымен Армения қатты зардап шекті. 22 қазанда мемлекеттік БАҚ COVID-19 тіркелгеннің бір күнде 2306-ға өскенін хабарлады. Бұл — наурыз айында елде індет басталғаннан бергі ең нашар көрсеткіш. Әзірбайжаннан да жақсы жаңалық жоқ. 21 қазанда Баку бір күнде 825 жағдайын тіркеп күнделікті рекордтық саны туралы хабарлады.
Инфекциялардың күрт өсуін ескере отырып, армян өкілеттілері Денсаулық сақтау жүйесі қосымша сұранысты қанағаттана алатынына күмәндануда. Бұл талап өте маңызды, өйткені соғыс Таулы Қарабақтан мыңдаған армяндардың Оңтүстік Арменияға қашып кетуіне әкелді. Бегларянның айтуынша, аумақ халқының 60 пайызға жуығы көшірілген.
«Егер жағдай одан әрі жалғаса берсе, біздің денсаулық сақтау жүйесі жақында құлдырауы мүмкін. Нәтижесінде, біз жақында ауыр жағдайларды ауруханаға жеткізе алмаймыз. Қазіргі уақытта біздің ауруханаларда 2000 пациент бар», – деп өткен баспасөз мәслихатында 22-ші қазанда ескертті эпидемиолог Лусине Паронян. Армения Денсаулық сақтау министрлігінің ауруларды бақылау жөніндегі ұлттық орталығының жетекшісі Паронян медициналық қызметтер Әскери қызметкерлермен байланыс арқылы вирустың рекордқа жетпеуін қамтамасыз ету үшін жұмыс істеп жатқанын айтты.
https://twitter.com/CivilNetTV/status/1319344191378542593
Біз жақын байланыста болған адамдарды оқшаулануға сұрау үшін COVID-19 диагнозы тіркелген барлық адамдарды қадағалаймыз. Бұл мәліметтер Армения Қорғаныс министрлігінің командасына вирустың алдыңғы қатарға түсуіне жол бермеу үшін беріледі.- Лусине Паронян, Арцах Денсаулық сақтау министрлігі
Паронян және оның әріптестері армяндарды қазіргі уақытта елдің екі соғыс жүргізіп жатқаны жөнінде және олардың ешқайсысы әлі жеңіске жетпегені туралы еске түсіруге шақырды.
https://twitter.com/evn_report/status/1316082951306829825
Арменияның ауруларды бақылау және алдын алу жөніндегі ұлттық орталығының жоғары лауазымды қызметкерлердің айтуынша, соғыс басталғаннан бері 13 пайызға Арцахта COVID-19 саны күрт өсті. Адамдарды сергек болуға және қауіпсіздік ережелерін сақтауға шақырамыз
Арменияның Денсаулық сақтау министрі Арсен Торосян Армения мен Қарабахта COVID-19 өлімінің өсуінде Әзірбайжан басшылығын кінәлады:
https://twitter.com/AToros_Official/status/1319272654772158464
Covid19 пандемия кезіндегі Әзірбайжан басшылығының әскери агрессиясы оның үркіту сипатын екі есе арттырады.
Халықаралық ұйымдар өздерінің қақтығыс тоқтату туралы үндеулерінде пандемияға жиі-жиі сілтеме жасайды.
«Армения жебмейді. Әзірбайжан да жеңбейді. Коронавирус жеңеді. Тоқтауымыз керек.» деді 21 қазанда БҰҰ Бас хатшысы Антонио Гутеррес.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДСҰ) басшысы Ханс Клуге сәйкес, одан әрі қақтығыстар COVID-19 вирусының күрт таралуына тікелей ықпал етеді.
«COVID-ке соғыс әсер етеді деп ойламаймын. Мне оны білемін» деп қорытындылады Адам құқықтары жөніндегі омбудсмен Бегларян. «Қақтығыс covid-19 жағдайына теріс әсер еткені байқалады. Бізде денсаулық сақтау жүйесінің жүктелуіне байланысты нақты сандар жоқ. Денсаулық сақтау жүйесі науқастарды бұрынғыдай дұрыс тексермейді немесе емдемейді, сондықтан бізде жалпы статистика жоқ. Дәрігерлермен және денсаулық сақтау министрімен әңгімелеріме сүйене отырып, жағдайлардың саны бірнеше есе артқаны анық. Екі немесе үш рет, мүмкін он немесе он бес. Ол белсенді түрде кеңеюде.»
Әңгімеміз аяғына жетпей үзілді.
— Бомбылау басталды, — деп Бегларян телефонды ілді.
]]>Мақсат – талғампаз, бірақ қол жетімді болу
MONKEY журналы-сүйікті Monkey Business әдеби журналының мұрагері. Monkey сайтынан скриншот. [ағылш]
Әдеби журналдың дебюттік шығарылымы [ағылш] бұрынғы және заманауи жапон әдебиетінің көптеген шығармаларын аударып, осы мәселе жөнінде талқылауды жеңілдетеді. Олардың арасында «Келуші» атты Джон Классен (суретші), Люси Норт (жазушы) және Юко Огаваның (аудармашы) графикалық шығармасы мен Хироказу Кореданың [ағылш] ескертпелері қосылған Наоя Шиган (автор) және Тед Гуссеннің (аудармашы) «Ұстара» атты әдеби шығармалары шықты.
Пол Остер [жапон] және де басқа танымал жазушылармен бірге жапондық аудармашы Мотоюки Шибата [ағылш] Monkey-нің негізін қалаған [ағылш]. Monkey — әйгілі Monkey Business [ағылш] әңгіме жинағының қайта өмірге келген түрі. Осы журналды Шибата бірнеше жыл бойы жапон әдебиесінде супер жұлдызы Харуки Муракамидың [ағылш] танымал аудармашысы Тед Гуссенмен бірге басқарды. Uniqlo дуэті жапондық киім сататын алпауыттың негізін қалаушы Тадаши Янайдың [жапон] көмегімен журналды қайта тірілтті.
Жапон әдебиетінің жанкүйерлері үшін авторлар мен аудармашылардың құрамы қызықты, тіпті таңқаларлық болуы мүмкін, бірақ іске қосылмас бұрын Шибатадан Japan Times газетіне сұхбат берген Эрик Марголистің айтуынша,[ағылш] Monkey-дің мақсаты — талғампаз, бірақ қол жетімді болу:
At the risk of oversimplifying, the Japanese literary scene can be split between serious literary fiction — the type that goes up for the prestigious Akutagawa Prize — and popular literature — the type that goes up for the Naoki Prize. Shibata says that Monkey falls somewhere in the middle.
Тым қарапайым болу қаупі бар жапон әдеби сахнасын байыпты әдеби фантастиканы екіге бөлуге болады. Акутагавамен марапатталатын беделдісі және Наоки сыйлығыменмарапатталатын жалпысы. Шибата өз журналыны біршама ортасында орналасқаны туралы айтды.
Monkey [ағылш] порталына жазылғандар Миеко Каваками “он үшінші ай” әңгімесінің аудармасын тегін PDF форматында жүктей алады:
A brilliant literary magazine “MONKEY New Writing from Japan” @monkeybizjapan is now offering a free digital download of my short story “The Thirteenth Month” in English which originally appeared in “Monkey Business Volume 5″!
— 川上未映子 (@mieko_kawakami) Oct 5, 2020
Тамаша әдеби журналы “MONKEY New Writing from Japan” @monkeybizjapan менің “он үшінші ай” әңгімемді ағылшын тілінде тегін сандық жүктеуге ұсынады. Ол бастапқыда “Monkey Business Volume 5″-де шықты
— 川上未映子 (@mieko_kawakami) Қазан 5, 2020
«»
Кавакамидің «Кеуде және Жұмыртқалар» [ағылш] атты романы мен «”Өмір сүру нені білдіреді?” іргелі сұрағының жан-жақты қаралуы”» [ағылш] атты баяндасы, Жапонияда да, бүкіл әлемде [ағылш] де танымалдыққа ие болды. Осыдан басқа, Каваками Харуки Муракамидің сүйіп оқитын жазушысы [ағылш] болып, ұзақ сұхбатты (жапон тілінде) жариялады. Сонымен қатар, ол 2017 жылы Муракамидің “Командирді Өлтіру” романының сынына [ағылш] назар аударды [ағылш].
Каваками және басқалар сияқты алдыңғы қатарлы жазушылардың аудармаларының арқасында Monkey қызықты әдеби журнал болуға уәде береді. E-pub бірінші шығарылымының электронды, жүктелетін нұсқаларын [ағылш] Monkey веб-сайтында әртүрлі форматта сатып алуға болады, ал баспа басылымы 2020 жылдың желтоқсанында сатылымға шығады.
]]>Белорустық жазушы Лукашенко режиміне қарсылық көрсетіп, ынтымақтастыққа шақыруда
15-тамызда Прагадағы Клементиядан басталған Лукашенкоға қарсы демонстрация жетекшісі Макс Щур. Сурет (c): Филип Нубель, қолдануға рұқсат берілген.
Чех Республикасындағы саны жағынан ең аз болып табылатын диаспоралардың бірі болса да, олар өз Отандарындағы ішкі өзгерістердің болуын талап етуде маңызды рөл атқарды. Президент Александр Лукашенко алтыншы рет қатар өз орнына қайта сайлануға тырысқанда, Минскіде сайлау нәтижелерінің бұрмалануына қарсы наразылық шерулері лап ете қалды. Дәл осы уақытта олар чех саясаткерлерін қолдай отырып, ынтымақтастық ақцияларын өткізді және бұқаралық ақпарат құралдарының назарын барынша аударуға тырысты.
Беларусь мемлекетіндегі жалпы халық саны шамамен 10 миллион [ағылш] адамды құрайды, бұдан бөлек 2-3 миллион белорус, туыстары өз Отандарынан тысқары аймақтарда тұратындығын айтады. Тарих беттеріне көз жүгіртетін болсақ, белорустар өз елін негізінен діни және экономикалық мәселелерге байланысты тастап кетуге мәжбүр болған. Чехтар мен белорустар бір біріне бөтен адамдар емес: XVI ғасырда Прагада жазба белорус тілінің негізін қалаған Франциск Скорина [ағылш] атты ғалым, кітап бастырушы тұрған екен. Кейінірек 1917 ж. орыс революциясынан кейін белорус жазушылары мен көркем өнер шеберлері Чехословакияға қоныс тепкен екен. Қазіргі таңда Чех Республикасындағы белорус иммигранттарының басым бөлігі білім немесе экономикалық себептерге байланысты көшеді екен. 2013 жылдың шілдесінде чех билігі белорустарды ресми түрде 14 азшылық ұлттардың [чех] тізіміне енгізді – олар бұдан бұлай саяси өкілеттілікке, сонымен қатар, ерекше білім, мәдени және бұқаралық құқықтарға ие болды.
Макс Щур – осындай белорустардың бірі. Ақын, новеллашы, аудармашы, әдебиет қайраткері және эко-белсендінің Чех Республикасында тұрғанына жиырма жылдай болды. Қазір ол белорус тілінде де және чех тілінде де еңбектер жазуда, және 2016 жылы белорус тіліндегі үздік роман марапатына ие болып, сол үшін белорус әдебиетіндегі беделді “Гедройц” сыйлығына жеңіп алды. Оған қоса, ол белорус тіліндегі әдеби “Литраж” журналының негізін қалаушы, әрі редакторы болып табылады.
Щур, әсіресе, тамыздың 9-жұлдызы өткен президенттік сайлауға байланысты Прагадағы белорустардың бас көтеруіне білек сыбана кіріскен болатын. Ол чех астанасындағы бірнеше наразылық шеруін жеке өзі бастады, соның бірі, мысалы, қаланың тарихи орталығындағы Скоринаның ескерткіш тақтасынан бастау алған 15-тамыздағы демонстрациялар. Белорус диаспорасының белсенділігі және оның болашаққа деген көзқарасымен толықтай танысу үшін мен Щурмен әңгіме-дүкен құрдым. Интервью стилі мен ықшамдалған болуы керектігіне байланысты сәйкесінше өңделген.
15-тамыздағы Прагада өткен анти-Лукашенколық демонстрацияның қатысушылары. Сурет (c): Филип Нубель, қолдануға рұқсат берілген.
Филип Нубель (ФН): Беларусьта қазіргі таңда орын алып жатқан оқиғаларды қалай сипаттайсыз? Антилукашенкалық лозунгтардың көтерілуі бірінші рет орын алып отырған жоқ, алайда осы жолы не өзгеріс байқалады?
Max Ščur (MŠ): This time, it is a people’s uprising. The protest is peaceful, but it is so unanimous that you could use the revolutionary term “levée en masse”, in other words, a total mobilisation.
Макс Щур (МЩ): Бұл жолғы қозғалыстар жалпыұлтық реңкке ие болды. Шерулердің барлығы бейбіт түрде өтуде, алайда ондағы ауызбіршіліктің жоғарылығы соншалық, бұл жерде “levée en masse” революциялық терминін қолдану артық етпейді, яғни, адамдардың барлығының жаппай ат салысып жатыр.
ФН: Қорқыныш және үміт – осы екі сөзбен қазіргі Беларусь қоғамы көп жағдайда сипаттылып жатқандығы рас. Елде болған саяси бейжайлықтың кенет осылай өзгере шығуын қалай түсінсек болады? Сіздің пайымдауыңызша қоғам Лукашенкоға байланысты қақ екіге бөлінген бе, әлде бір жақ топтағы адамдар әлдеқайда басым ба?
MŠ: I think that Belarusian people, without even knowing it, act according to what the Chinese call the “wu wei” (無為) principle of non-action. According to Taoist philosophy, an action should be in harmony with the spirit of the time. When the spirit of the time changes, everybody knows it. In the same way, anyone knows when summer eventually becomes autumn: people just feel it, they know time for harvest has come. Trying to do something before the right time comes would be unfortunate. This was my case some 20 years ago, when I was young and wanted things to be different for everybody, while in fact caring but mostly about myself. In the end, I had to leave Belarus. Now everybody wants things to be different for everyone, and that makes a big difference. Belarusian society is not divided, because the issue is not about politics, but rights and the humane way of doing things.
МЩ: Менің ойымша, белорус халқы өздерінің қытайлықтар айтатын “у-вэй” (無為) [ағылш] принципі, яғни, әрекетсіздік принципімен ғұмыр кешкендігін білмейтін сияқты. Даостық философияда іс-әрекеттің уақыт рухымен үйлесімде болу керектігі жайлы айтылған. Уақыт рухы қандай да бір өзгеріске ұшыраса, барлығы да одан хабардар болады. Бұл жаздың соңы ақырында күзге айналатындығына ұқсайды: адамдардың ішкі түйсігі оларға егін оратын уақыттың келгендігін жеткізеді, олар сол уақыт келгендігін сезеді. Уақыты жетпей жатып, бір нәрсені жасауға ұмтылу сәтті нәтижемен аяқталатындығы екіталай. Бұл жағдай менің басымнан 20 жыл бұрын өткен оқиға іспеттес, жас, адамдардың барлығы үшін айналаны өзгерткім келген уақытта, мен шын мәнінде тек қара басымның қамын ғана ойлаған екенмін. Ақыры соңында Беларусьтан кетуге мәжбүр болдым. Қазір барлығы да барлығы үшін қоғамның өзгергендігін қалайды, ал бұл менің бастамамнан мүлде өзгеше. Белорусь ұлты бөлінді деп қарастыруға болмайды, себебі, біз саяси мүдделерді ортаға қойып отырған жоқпыз, ең негізгі мақсат құқық қорғалу мен айналаға адами қарым-қатынаспен қарау.
ФН: Сіз Беларусь және Чех тілінде жазатын қаламгерсіз, редактор, әрі аудармашы, сонымен қатар Беларусь әдебиет қайраткерісіз. Беларусь жазушыларының әлеуметтік рөлі бүгінгі күнде қандай?
MŠ: There are so many different characters… Writers in general do their best to be “intellectuals”, this is why they trust their intellect too much. Sometimes it misleads them and makes them choose wrong answers to simple questions. Which in turn often leads to disagreements. We all have different tastes and preferences, we all want to be “interesting”. But right now, all the Belarusian intellectuals are united and one with the Belarusian people. This may sound like an empty phrase from the Communist times, but it’s true. Only ideological fundamentalists, by which I mean nationalists, keep their distance from what’s going on, because they can’t recognise that they were wrong about their own people for all these years under Lukashenka's regime. All the others, where liberals, anarchists, avant-gardists or traditionalists, stay united.
The role of writers in the times to come will be that of peacemakers and interpreters; those who can understand and reconcile different parts of society: workers and businessmen, Belarusian and Russian speakers, and so on. I’m afraid that not many of them will be able to fulfil this role. I expect that their egoistic ambitions will prevail over the common needs of the people, because such is the nature of an “author” in the West. So, there will still be lots of disagreement and discussions in the future.
МЩ: Кейіпкерлер бұл жерде өте көп… Жазушылар “интеллектуал” болу үшін барлығын жасауда, сондықтан олар негізінен өз интеллектісіне иек артады. Кейде оларды алдап-сулап, қарапайым сұрақтарға бұрыс жауапты таңдатуға мәжбүрлейді. Ал бұндай жағдайлар дау-дамайға әкеп соқтыруы мүмкін. Әрқайсымымыз әртүрлі талғамға ие екендігіміз, тартымды болуға тырысатындығымыз жасырын емес. Бірақ дәл осы сәтте белорус интеллектуалдарының барлығы белорус халқымен бірікті. Бұл айтқаным коммунисттер заманынан қалған сөз сияқты естілсе де, алайда ол ақиқат. Тек идеологиялық фундаменталисттер, яғни, националисттер ғана жағдайға ат салыспауда, себебі өздерінің Лукашенконың режимі кезінде халқы жайлы қате ойда болғандығын мойындауға келгісі жоқ. Ал қалғандарының барлығы – либералдар болсын, анархист, авангардист не дәстүршілдер – бір ой төңірегінде біріккен күйі қалуда.
Қазір жазушылардың мақсаты – барлықтарын бітімгі келтіріп, аудармашы болу, қоғамның таңдаған жақтарын: жұмысшылар, бизнесмендер, белорустілділер мен орыстілділер және т.б. түсіну және қабылдау. Олардың көбісі бұл рөлді орындап шыға алмайтыныдығы үрей туғызады. Менің күтерім, олар өзімшіл, эгоисттік мақсаттарын халық қажеттілігінен алдыға қоюы, себебі батыс елдерінде “авторлар” қазір осындай бейнеге ие. Сондықтан да, болашақта әлі де болса көптеген пікірталастар мен келіспеушіліктер туындамақ.
ФН: Беларусьтың көптеген тұрғындары сіз секілді саяси және экономикалық себептерге байланысты шет елде өмір сүруде. Диаспора белгілі рөл ойнауы мүмкін бе? Және де чехтардың қоғамдық пікірі жайлы қандай пікірдесіз? Чехия президенті Беларусьтағы наразылық білдіргендерге қарсы күш қолдандығы жайлы ешнәрсе айтпағандығына қарамастан, чехтар ашық түрде қолдау көрсетіп жатыр ма? Әсіресе Минскіде ЕММЖ (ОМОН) қызметкерлерінің чех өндірісінің қаруларын қолданғандығын ескеретін болсақ?
MŠ: The diaspora does its best to help the people of Belarus. Some of us, myself included, feel quite ashamed that we can't be there in person. That makes us all the more committed to trying to help from abroad by appealing to the international community. Lukashenka has said that Belarusians living abroad are controlled by “puppet-masters”. But it is actually the other way round: in the last weeks and months, all of us, emigrants, have entirely changed our lives in response to what is going on in Belarus. It is the Belarusians in Belarus who are the masters of the situation, and we, the diaspora, are just their puppets. And I’m happy to be such a puppet. I was waiting for 20 years for this to happen, and I did everything I could, including through my literary work, to make it possible. So, I am a very happy puppet right now.
Yes, it is a pity, that some people abroad don’t understand the situation and even support Mr. Lukashenka. For me, this Mr. stands for “murderer,” not “mister”. But what can we do about it? There are few important players in the world today, and I’m glad that the European Union is one of them. It may not be the strongest player, but it is strong enough to make its voice heard. There’s no time to pay attention to the voices of “useful idiots” such as xenophobes, supporters of Russian President Vladimir Putin, conspiracy theorists and so on. Their time was Lukashenka’s time, and it will be over sooner than they think.
]]>МЩ: Диаспора Беларусь халқына қол ұшын беру үшін қолынан келгенінің барлығын жасауда. Біздегілердің кейбіреулері, соның ішінде мен де, дәл сол жақта бола алмағандығызға қатты қынжыламыз. Бұның барлығы дүниежүзілік қауымдастақтың назарын аудартып, елімізге шет елден көмек беруге тырысуға одан әрі итермелейді. Лукашенко шет елдегі белорустарды біреу сырттан “қуыршақ” секілді басқарып жатқандығын айтқан болатын. Алайда ақиқат көзіне тура қарасақ, барлығы да керісінше: соңғы апталар мен айларда мына біз, эмигранттар, Беларусьта болып жатқан оқиғаларға жауап ретінде түгелдей өмірімізді өзгерттік. Дәл қазір жағдайды өз қолында ұстап отырғандар – Беларусьтағы белорустар, ал олардың қуыршағы мына біз, диаспорамыз. Және мен бұндай қуыршақ болғаныма ризамын. Бұл сәтті 20 жыл бойы күттім және осыны жүзеге асыру үшін, әдебиеттегі қызметім болсын қолымнан келгенінің барлығын жасадым. Сондықтан да, менен асқан бақытты қуыршақ жоқ шығар.
Иә, өзге елде тұратын кей азаматтар жағдайдың анық-қанығын түсінбей, тіптен Лукашенко мырзаны қолдайтындығы өкінішті. Бұл кісі мен үшін “мырза” да емес, “қанішер”. Бірақ қолдан келер не қайыр бар? Әлемде қазір біраз ғана маңызды ойыншыларды көре аламыз және Еуропалық Одақ сол ойыншылардың бірі екендігіне разымын. Бәлкім, арадағы ең қуаттылардың бірі де емес шығар, бірақ өз дегенін естіртуге оның шамасы әбден жетеді. Ксенофобтар, Ресей президенті Владимир Путиннің, конспирологиялық теорияның жақтастары және т.с.с. “пайдалы ақымақтардың” сөзіне құлақ асудың еш қажеті жоқ. Олар ойлаған уақыт Лукашенко уақыты болды, ал ол болса олар ойлағаннан да ерте аяқталмақ.
Фотосуреттер Кубадағы карантин туралы әңгімелерді баяндайды
“Теңізге оралуы мені күш пен тыныштыққа толтырады”. (Фотосуреттің авторы Josué Corujo, автордың рұқсатымен қолданылған).
Бастапқыда бұл мақаланы Periodismo de Barrio шығарған және Global Voices өңдеген. Бұл тұпнұсқа мақалаға сілтеме [испан].
Куба наурыз айының соңында ішінара карантинді [испан] еңгізіп, 20 шілдеде [испан] шектеулерді жеңілдете бастады. Гаванада инфекциялардың жаңа толқынынан кейін тамызда ел халықаралық рейстерді қайтадан [ағылш] тоқтатып, жағажайлар, мейрамханалар мен барларды жабылды. Әзірге аралда қайтыс болғандар саны 91 [ағылш] адамды құрайды.
Сәуірдің оқшаулауы нағыз қызу кезінде болғанда, маусымның ортасында алғашқы оқшаулау кезінде elTOQUE [ағылш] және Periodismo de Barrio жаңалықтар бөлімі «After April» фотосуреттер бойынша онлайн-семинарды [испан] аралдағы өмірді шығармашылық құжаттау мақсатында іске қосты.
Жас кубалықтар бір айға жуық фотосуреттер саласында дағдылары және білімдерімен алмасты. Олар ұжымдық түрде оқып және сабақ беріп, бір мезгілде фотосуреттер және тәжірибелерімен бөліскен. Нәтижесінде әлеуметтік желілер және Telegram [испан] платформасындағы топпен арқылы шамамен 70 адамнан тұратын қауымдыстықты қалыптастырылды.
Семинарда ұсынылған фотосуреттер арасында портреттер, пейзаждар және ғимараттардың қасбеттері болды. Олар қатысушылардың естеліктеріне әсер етті.
Дегенмен, семинар ресми түрде аяқталғанымен, After April [испан] тобы Telegram-да әлі де белсенді. Қазіргі уақытта 570-ке жуық фотосуреттер түсіріліп, олардың 45-і байқауға ұсынылды. Соңғы таңдауға енгізілген 24 фотосуреттен 13-ін біз осы жерде жариялаймыз.
Жасөспірім киген бетпердеде “COVID” сөзі фирмалық белгі ретінде жазылған. (Фотосуреттің авторы Randy B., автордың рұқсатымен қолданылған).
COVID-19 дағдарысының ортасында мен осы періштелермен таныстым. Мүсіннің зақымдалуынан, ол көз жасын төгетін сияқты. (Фотосуреттің авторы Raimel Fernández, автордың рұқсатымен қолданылған).
Теңіз жағалауына оралу мені күш пен тыныштыққа толтырады. (Фотосуреттің авторы Josué Corujo, автордың рұқсатымен қолданылған).
“Карантин кезінде мен колибри құсты суретке түсіруге тырыстым. Табиғаттың адам дауларына қарамастан, өзінің ырғағын тоқтатпайтынынан қайран қаламын”. (Фотосуреттің авторы Randy B., автордың рұқсатымен қолданылған).
Бұл әйел осы шеберлікті бала кезінен үйреніп, оны әлі күнге дейін есінде сақтайды. (Фотосуреттің авторы Roger TM, автордың рұқсатымен қолданылған).
“Әжемді суретке түсіру менің жаныма жайлы. Осы айларда оның жанында болу – үлкен сыйлық”. (Фотосуреттің авторы Josué Corujo, автордың рұқсатымен қолданылған).
“Мен ауылға сапарларымды сағынғанмын, бірақ табиғат маған өзі келуге шешкен”. (Фотосуреттің авторы Gabriela Molina, автордың рұқсатымен қолданылған).
“Терезелерден әдемі көрінісі жоқ адамдар үшін карантин айлары қиын болған. Немесе бұл жай ғана біздің сенген нәрсе”. (Фотосуреттің авторы Amarilis Magaña, автордың рұқсатымен қолданылған).
“Әңгіме. Әрқашан күннің басы мен соңы”. (Фотосуреттің авторы Roger TM, автордың рұқсатымен қолданылған).
“Үйде құлыптаулы болу кейде түпсіз құдыққа қарап тұрғандай болған еді”. (Фотосуреттің авторы Gabriela Molina, автордың рұқсатымен қолданылған).
“Жапон бағында біз әрдайым сапарларды ұнататын достармен бірге болғанбыз”. (Фотосуреттің авторы Luisma del Valle, автордың рұқсатымен қолданылған).
“Мен үшін бұл жеке фотосурет, өйткені бұл менің қызымның аяқтары. Бұл сурет өмірдің қиындықтарына қарамастан, оны және мені әрдайым артта болуын көрсетеді”. (Фотосуреттің авторы Randy B., автордың рұқсатымен қолданылған).
“Күннің түрлі-түсті батуы, бірақ бояусыз”. (Фотосуреттің авторы Roger TM, автордың рұқсатымен қолданылған).
Таулы Қарабақ тауларының суреті. Уикипедия, CC BY-SA 3.0 лицензия келісімі бойынша қолданылады
27 қыркүйекте Оңтүстік Кавказда орналасқан Әзірбайжан мен Армения қарулы қақтығыстарты қайтадан жалғасытырды. Өткен күндердің нәтижесінде екі жатқан да әскер мен бейбіт тұрғындар қаза тапты. Жанжалдың негізгі себебі — Таулы Қарабақ анклавтың басқару жөніндегі дау. Халықаралық құқық бойынша, осы аймақ Әзірбайжанның құрамына кіреді, бірақ 1994 жылдан бастап [орыс] аймақ мойындалмаған мемлекет боп, этникалық армяндар билігінің басқаруында.
Үш онжылдықтан астам уақыт бойы шешілмеген қақтығыстың орталығындағы таулы аймақты ғасырлар бойы христиан армяндары, шиит әзірбайжандары, сонымен қатар орыстар, күрдтер және гректер сияқты басқа этникалық топтар [орыс] мекендеген.
Әр түрлі тілдерді қолданатын халықтар мекендейтін басқа өлкелердей, Таулы Қарабақта түркі тілінде сөйлейтін әзірбайжандардың, үнді-еуропалық тілде сөйлейтін армяндардың географилық атаулары араласқан. Сонымен қатар, аумақ тарихының біршама бөлігі әртүрлі империялардың басқаруымен өтті. Олар бұл аймаққа парсы, түрік және орыс тілдердегі атауларын да қосты.
Мысалы, тілдердің көбісінде аймақтың атауы — Нагорно-Карабах. Бұл орыс, түрік және парсы сөздердің араласымы боп келеді. Қос сөздің алдынғы жартысы орыс тілінен таулы деген мағынаны білдіреді. Карабақ болса, ол түркі тілдеріндегі қара және түркі тілденрінің көбісінде кездесетін шығу тегісі парсы бақ сөздерінен пайда болған.
Әзірбайжан тілінде аумақтың жазылуы — «Qarabağ»
Армян тілінде осы аумақты білдіретін екі сөз бар. Біріншісінің Ղարաբաղ деп жазылып, «қарабақ» деп оқылады. Екіншісінің жазылуы — Արցախ, ал оқылуы — Арстах. Аумақты саяси және әскери тұрғыдан басқаратын мойындалмаған Таулы Қарабақ мемлекеті өз-өзін Арцах Республикасы деп атайды. Арцах Республикасын мойындаған [ағылш] жалғыз мемлекеттер — Приднестровье, Оңтүстік Осетия және Абхазия. Осыл елдердің ешқайсылы мойындалған елдер қатарына кірмейді. Армения Арстах республикасын ресми түрде мойындамаса да, Арцах билігіне саяси, экономикалық және әскери қолдау көрсетіп жатыр және қақтығыс одан әрі жамандаған жағдайда оны мойындайтынын мәлімдеді.
Қосалқы атаулардың болуы аумақтың астанасына да қатысты. Қала армян тілінде 1923 жылы армян коммунисттік партия қайраткері Степан Шаумянның құрметіне Степанакерт [орыс] деп аталған. Жазылуы — Ստեփանակերտ. Әзірбайжан тілінде бұл қала атауы Xankəndi деп жазылып, «хан ауылы» деген мағынаны білдіреді.
]]>
Inside one of Kashgar‘s oldest tea-houses in 2007. Photo by Sylvie Lasserre, used with permission.
Жақында Қытайдағы ұйғырлардың жағдайы халықаралық назарға ие болды, бірақ осы мәселе ұзақ уақыт бойы ол елеусіз қалды. Global Voices оның себебін анықтау үшін Орталық Азияда мамандандырылған Француз журналисту Сильви Лассермен сөйлесті. Лассер La Maison d'Asie Centrale [франц](аударылымы — Орталық Азия үйі) атты блогында француз тілді Орталық Азияның мәдениетін насихаттап, проблемаларын ашатын коммерциялық емес ұйымды құрды. Қазір ол Түркияда тұрып, өз зерттеу жұмыстарын жалғастыруда.
Интервью қысқартылған.
Cover of Sylvie Lasserre's book. Used with permission
Филипп Нубель: Сіз ұйғырлар туралы француз тіліндегі алғашқы кітаптардың бірін жаздыңыз. Кітап туралы айтыңыз.
Sylvie Lasserre (SL) In fact I wrote the first articles about Uyghur issues in 2007, when almost no one in France had heard about this nation. I published a portrait of one of the most famous Uyghur women and activists, Rebiya Kadeer, for the French magazine Le Monde2 in 2007, and then decided to go to her country in order to see what was really going on. After that trip I wrote several articles for French and international media, and then my first book, “Voyage au pays des Ouïghours – Turkestan chinois début du XXIe siècle” [“Journey to the land of the Uyghurs – Chinese Turkestan in early 21st Century”], was published in 2010 by the French publisher Cartouche. My goal was to give a voice to the Uyghurs, as it was clear they had none internationally. Two years later, the book was sold out. At the same time Cartouche went out of business, so this book could not be reprinted, and was lost for many years.
In November 2019, I was contacted by another editor who wanted to republish the book. Given the worsening of the situation of the Uyghurs, we agreed to enrich it with pictures and updates on new developments. The new book was published in May 2020 under the title: “Voyage au pays des Ouïghours – De la persécution invisible à l’enfer orwellien” [Journey to the Land of the Uyghurs – From invisible persecution to an Orwellian hell]. Today, it remains the only book in French covering Uyghur issues. I received a lot of requests for English and Turkish versions, I am now thinking about translating it.
Сильви Лассер: Жалпы, мен 2007 жылы бастап, яғни, Францияда ешкім сол халық туралы естімеген кезде ұйғырлар туралы алғашқы мақалаларды жаздым. Мен 2007 жылы француздық «Le Monde2» журналы үшін әйгілі Ұйғыр әйелдері мен белсенділерінің бірі Қадір Рәбиянің бейнесін суреттедім. Содан соң оның сол өлкесіне баруға шештім. Осы сапардан кейін мен француз және халықаралық БАҚ-қа бірнеше мақала жаздым. Сол сапар нәтижесінде 2010 жылы менің «Voyage au pays des Ouïghours – Turkestan chinois début du XXIe siècle» [Ұйғыр өлкесіне саяхат – 21 ғасырдың басындағы Қытай Түркістаны] кітабым «Cartouche» баспасында шыққан. Менің мақсатым ұйғырлар дауысын көпшілікке естіткізу еді, өйткені олардың халықаралық деңгейде дауысы болмағаны анық болмаған. Екі жылдан кейін кітап таралымы толықтай сатылды. Сонымен бірге, «Cartouche» баспасы жабылып, кітабым қайта шығарыла алмай, көптеген жылдарға жоғалды.
2019 жылдың қараша айында кітапты қайта шығарғысы келген тағы бір редактор менімен байланысқа шықты. Ұйғырлардың жағдайының нашарлауын ескере отырып, біз кітапты фотосуреттермен және кейінгі оқиғалар туралы жаңалықтармен байытуға келістік. Жаңа кітап 2020 жылдың мамыр айында «Voyage au pays des Ouïghours – De la persécution invisible à l ‘enfer orwellien» [ұйғырлар еліне саяхат – Оруэлл тозағымен парапар елеусіз қудалау] деген атпен жарық көрді. Бүгінде бұл ұйғырлан мәселелеріне арналған француз тіліндегі жалғыз кітап болып келеді. Мен ағылшын және түрік аударуға көптеген ұсыныс алдым. Қазір оны аудару туралы ойлаймын.
Түнгі Қашқар қаласы, 2007 жыл. Автордың рұқсатымен пайдаланылған Сильви Лассердің суреті.
Филипп Нубель: Сіз Түркияда тұрасыз. Онда ұйғыр диаспорасы үлкен. Түркі халықтарының арасында ынтымақтастық бар ма? Олай болса, бұған себепші үкімет пе немесе көптеген адамдар ықыласы ма? Ұйғыр мәселелері негізгі түрік БАҚ-тарында айтылады ма?
SL During the events that took place in Urumqi in July 2009, I remember that the only country to use the word “genocide” was Turkey. Indeed, then Prime Minister Erdoğan said: “The incidents in China are, simply put, a genocide. There’s no point in interpreting this otherwise.” Exactly 11 years later, this word is beginning to surface here and there.
The Uyghur community in Turkey numbers over 10,000. Turkic nations share the same origins: cradled in the Altay mountains. Turks and Uyghurs do have many traditions and values in common, including music. They can understand each other quite well and, for an Uyghur, to learn Turkish is easy.
Uyghurs are very active in Turkey. I met some in Istanbul when I was writing the second part of my book and they were very supportive: the Uyghur person I contacted manage very quickly to find witnesses freed from the Chinese camps where many Uyghurs are kept, and even ensured the interviews were translated. Other Uyghurs I met in Istanbul showed similar eagerness: they were always willing to give their time and share their contacts. Their networks are not limited to Turkey, but extend to other countries in Europe and the rest of the world.
Turkish people seem very united with the Uyghurs. You will always see them waving a Turkish flag at a Uyghur demonstration.
Сильви Лассер: 2009 жылдың шілдесінде Үрімшіде болған оқиғалар кезінде «геноцид» сөзін қолданған жалғыз ел Түркия болғаны әлі есімде. Шынында да, сол кездегі премьер-министр Режеп Тайып Ердоған: «Қытайдағы оқиғалар – геноцид. Мұны басқаша түсіндірудің қажеті жоқ.» Дәл 11 жылдан кейін бұл сөз әлдеқала пайда бола басталды.
Түркиядағы ұйғыр қауымдастығы 10 000-нан астам адамды құрайды. Алтай тауларында шыққан түркі халықтарының шығу тегілері бірдей. Түріктер мен ұйғырлардың көптеген ортақ дәстүрлері мен құндылықтары бар. Музыка дәстүрлері де өте ұқсас. Бір-бірін өте жақсы түсінеді, сондықтан ұйғырлар үшін түрік тілін үйрену оңай.
Ұйғырлар Түркияда өте белсенді. Мен олардың бірнешеуін Стамбулда кітабымның екінші бөлігін жазған кезде кездестірдім. Олар мені қатты қолдаған. Мәселен. мен байланысқан ұйғыр тез арада ұйғырларға арналған Қытай лагерлерінен босатылған куәгерлерді тауып алды, тіпті сұхбаттың аудармасын да қамтамасыз етті. Мен Ыстамбұлда кездестірген басқа ұйғырлар да осындай құлшыныс танытты. Олар әрқашан уақыттарын бөлуге және байланыстарымен бөлісуге дайын болды. Олардың байланыстары Түркиямен шектелмей, Еуропаның және әлемнің басқа елдеріне таралады.
Түрік халқы ұйғырлармен өте ұйымшыл болып көрінеді. Тіпті, олардың ұйғырлардың демонстрациясында түрік туын желбіретіп жатқанын әрдайым көре аласыз.
Sylvie Lasserre, photo used with permission.
Филипп Нубель: Франция ше? Француз халығы ұйғыр мәселесін қалай көреді? Францияда ұйғырлардың негізгі қорғаушылары кімдер? Олардың қандай кедергілер бар?
SL The Uyghur community in France is the smallest anywhere in Europe, at under 1,000 people. French people are becoming more aware of the situation, but it takes time. When my first book was published in 2010, no one except a few journalists had heard about them. A decade later, I would say that approximately 30 percent of the French population knows: I was invited to speak about this issue in February 2020 to an audience concerned with the situation in Tibet. When I asked the audience the question: “Who has heard about Uyghurs?” about a third raised their hands. So, it is improving. Still, the two main obstacles remain widespread ignorance about the situation, and Chinese government propaganda.
There are two Uyghur associations in France. The Association des Ouïghours de France (Association of the Uyghurs of France) was created in 2008. As far as I remember, they have always been active, regularly organizing demonstrations to support Uyghurs in China. Its new president, Alim Omer, appointed in 2019, is very proactive and a wonderful communicator. He himself had to escape from China as a student in Urumqi, in order not to be jailed after a peaceful demonstration. In late 2009, a new organization, Oghuz, renamed Institut Ouïghour d’Europe in 2019, was created by a Uyghur, Dil Reyhan, who at that time was a student. It focuses on Uyghur culture and remains apolitical. It is unfortunate that, compared to what we see in Turkey, membership of French associations is small. This can be explained by the fact that most Uyghurs in France are students, and prefer a quiet life.
Сильви Лассер: Еуропа елдер арасында Франциядағы ұйғыр қауымдастығы ең кішкентай. Мүшелердің саны 1000-ға да жетпейді. Уақыт өте келе, француздар ұйғыр мәселе туралы көбірек біледі, бірақ оларға тағы уақыт керек. Менің алғашқы кітабым 2010 жылы шыққан кезде, бірнеше журналистерден басқа ешкім ұйғырлар туралы естімеген. Он жылдан кейін мен Франция халқының шамамен 30 пайызы біледі деп айтар едім. Мысалы, мені 2020 жылдың ақпан айында Тибет мәселесімен қызығантын аудитория алдында сөйлеуге шақырды. Жиналғандара «ұйғырлар туралы кімнің естуі бар?» деген сұрақты қойдым. Шамамен, үштен бірі қолдарын көтерді. Сонымен, жағдай дамып бара жатыр.
Францияда екі ұйғыр қауымдастығы бар. Францияның ұйғырлар қауымдастығы [франц] (Association des Ouïghours de France) 2008 жылы құрылды. Олар әрқашан белсенді болғаны және олардың Қытайдағы ұйғырларды қолдау үшін үнемі демонстрациялар ұйымдастырғаны менің есімде. Ұйымның 2019 жылы тағайындалған Әлім Омер атты жаңа президенті — өте белсенді, әрі көпшіл адам. Үрімжідегі студент бола тұра бейбіт демонстрацияларға қатысып, кейін түрмеге түспеу үшін Қытайдан қашып кетуге мәжбүр болатын. 2009 жылдың аяғында Диль Рейхан атты студент бастауымен «Оғыз» атты ұйғыр қоғамы құрылып, 2019 жылы ол «оғыздар институты [франц]» деп атауын өзгерткен. Бұл ұйым ұйғыр саясаттан гөрі, ұйғыр мәдениетіне назар аударады. Өкінішке орай, Біз Түркияда көргендермен салыстырғанда, Францияда ұйғырлардың қауымдастықтарына ену талпынысы аз. Бұның себебі түсінуге болады. Франциядағы ұйғырлардың көпшілігі — тыныш өмірді қалайтын студенттер.
Филипп Нубель: Шыңжаң мәселері туралы әлемдік қоғамды қалайша ақпараттандыруға болады?
SL Information is vital. It is necessary to keep informing people about the Uyghur issue by never stopping to write about it, and using social media. Although information is difficult to obtain, it is possible to get it with intensive research.
Paradoxically, by worsening its treatment of the Uyghur population, China helped to spread information as it went too far: high-tech systems producing an Orwellian surveillance network, DNA harvesting, mass internment in camps, torture, sterilization of women, etc. Even Uyghurs in the diaspora who kept silent until recently to protect their family in China, have started to speak out.
Results do appear: the international media cover this issue more often, ever more people are aware of what is happening in China, a law was adopted on June 17 in the United States against the Chinese leaders: the Uyghur Human Rights Policy Act. On July 7, Uyghur activists requested that the International Criminal Court investigate reports of “genocide” by China against the Uyghurs. The word genocide is starting to emerge. All this is the result of a long process: in fact, in such domains, things are changing very slowly, you have to succeed in reaching the general population. It take years but it works.
]]>Сильви Лассер: Көпшілікті ақпараттандыру маңызды. Ұйғыр мәселесі туралы жазуды ешқашан тоқтатпай, әлеуметтік желілерді қолданып, адамдарға үнемі хабар беру керек. Бүгін ұйғырларды зерттеу қаншалықты қиын болғанымен мүмкін.
Ең қызығы, Қытай ұйғыр халқына қысымының өсуі ұйғырлар туралы ақпарат таратуға көмектесті. Оруэлл романдарынан секілді жоғары технологиялық бақылау желілері, ДНҚ-ларын жинау, лагерьлерде жаппай қамау, азаптау, әйелдерін ұрықсыздандыру және басқа келіп жатқан жаңалықтар тіпті Қытайдағы отбасын қорғау үшін үндемеген ұйғырлардың өзін де сөйлеуге мәжбүрледі.
Осының нәтижесі айқын. Халықаралық БАҚ бұл мәселе туралы жиі-жиі сөз қозғап жатыр. Қытайда не болып жатқанын көпшілік біліп жатыр. 17-ші маусым күні АҚШ [ағылш] Қытай басшыларына қарсы «ұйғырлар турасында адам құқықтары саясаты туралы заң» қабылдады. 7-ші шілдеде ұйғыр белсенділері халықаралық қылмыстық соттан Қытайдың ұйғырларға қарсы геноцид айыппен тергеу [ағылш] бастауды талап етті. Осы мәселе туралы «геноцид» сөзі пайдалана бастады. Мұның бәрі ұзақ үдерістің нәтижесі. Іс жүзінде мұндай салаларда бәрі өте баяу өзгереді, себебі ақпарат көпшілікке жету керек. Бұл үдеріс бірнеше жылдарға созылғанымен, жағдаяттың өзгеретіні анық.
Ершат Абдулехеттің суреті. Суретте қызыл айдаһар Қытай үкіметінің символы, ал тақиялы ер адам тәуелсіз Шығыс Түркістан [орыс] үшін қозғалысты символы болып келеді. Автордың рұқсатымен қолданылған.
2017 жылдан бастап, [ағылш] Қытайда тұратын ұйғыр қауымдастығы үкімет тарапынан мақсатты және жапатарғамай қуғын-сүргінге тап болған. Осы нәсілдік және діни саясат Қытайдан көшуге қабілетті жас ұйғырлардың Мысыр, Түркия [ағылш] және Малайзия сияқты басқа мұсылман елдерінде қоныс аударуына әкелді.
Қытайдың Батысындағы Шыңжаң провинциясында тұратын 11 миллион ұйғыр Қытай лидері Си Цзиньпин 2012 жылы билікке келген кезде Бейжің тарапынан жүйелі түрде нысанаға алынды. Қытай мемлекетінің негізгі дискурсында және үкіметтің мәлімдемелері мен бұқаралық ақпарат құралдарында “Отан сепаратистері” [ағылш] немесе “террористер” [ағылш] ретінде бейнеленген ұйғырлар өздерінің негізгі адам құқықтарынан [ағылш], соның ішінде дін, қозғалыс және ана тілінің берілу бостандығынан айырылды.
Ұйғырларды қудалау әр түрлі формада іске асырылады. Көбінесе оларды 10 жылдан астам ауыр үкімдермен түрмеге қамайды, ал соңғы уақытта интернациялық лагерьлерде жібереді. Осындай лагерьлерде әртүрлі дәлелдер мен ақпарат көздері бойынша 1 миллионнан астам [ағылш] ұйғыр, сондай-ақ басқа да мұсылман халықтары бар. Қытай “кәсіптік оқыту орталықтары” ретінде ұсынып жатқан интернациялық лагерьлердің құпиялығын ескере отырып, нақты сандарды білу қиын, бірақ жүздеген және мыңдаған [ағылш] адамдар сол жерде қайтыс болған деп есептеледі. Толығырақ ақпарат Шыңжаң құрбандарының деректер базасында [ағылш] қол жетімді.
Global Voices Шыңжаңдағы Такла-Макан шөлінің жанында орналасқан Хотан қаласында дүниеге келген 22 жастағы тұрғыны Абдулехет Ершатпен сұхбат жүргізді. Қазір Ершат Түркияда босқын ретінде қоныс аударған, ал оның әкесі мен ағасы Қытайда 18 және 10 жылға бас бостандығынан айырылды. Ершат Қытайға орала алмайды, өйткені ол Мысырда оқыған. Мысыр мемелекетін Қытай үкіметі 26 елдің тізіміне енгізді. Бұл мемлекеттерге саяхаттауға, бизнеспен айналысуға немесе шетелде оқуға барған кез-келген ұйғыр Қытайға оралғанда заң алдында жауап беріп, жиі қудаланып, кейде түрмеге жабылады немесе лагерьлерге жіберіледі.
Сұхбат ұйғыр тілінде телефон арқылы жүргізілді және ықшамдық үшін редакцияланды.
Global Voices (GV): Неліктен Мысырға барудыңыз?
Ershat Abdul'ehed (EA): I just wanted to learn more about my religion, Islam. My plan was to study and then go back home. When I went to Egypt for studies in 2015, there was absolutely nothing illegal about doing such a thing. My father Abdul’ehed Jume, accompanied me to Egypt to get settled, and then returned home to Hotan, in Xinjiang, where he was running a successful business selling car parts. My older brother, Abubekir Abdul’ehed, was also working in the family business. In February 2016, Abubekir came to Egypt to visit me for two weeks.
Абдулехет Ершат: Өз дінім, ислам туралы көбірек білгім келген. Менің жоспарым сол мемлекетте үйреніп, үйге оралу болатын. Мен 2015 жылы Египетке оқуға барған кезде, бұл іс заңға қарсы да болмаған. Менің әкем Абдулехет Джуме мені Мысырға жұмысқа тұрғызып, Шыңжандағы Хотан қаласындағы үйіне оралды. Сол жерде ол автокөлік бөлшектерін сатып жүрген болатын. Менің ағам Абдулехет Абубекир те отбасылық бизнесте жұмыс істеді. 2016 жылдың ақпан айында ағам Мысырға маған екі аптаға қонаққа келген болатын.
Global Voices (GV): Олармен қазір не болған?
EA: Both got arrested in early 2017, but we never got any information about the reason for that arrest, so I just have my own theory. The only reason I can think of, is that my father is punished for sending me to study in Egypt. And for my brother – that he went to Egypt to visit me. Plus, the Chinese authorities have targeted many wealthy and successful Uyghurs in recent years, and my father is one of them. All my family knows is that both are held in a prison in Ürümqi [the capital of Xinjiang region]. We have no news about their health status or about their charges, and I am particularly worried about my brother because just a month before his arrest, he went through kidney surgery.
Абдулехет Ершат: Екеуі де 2017 жылдың басында қамауға алынды, бірақ біз түрмеге отырғызу себебі туралы ешқандай ақпарат алған жоқпыз, сондықтан менің өзімнің теориям бар. Менің пікірімше, әкемнің мені Мысырға оқуға жібергені үшін менің, ал менің ағам сол Мысырға маған қонаққа барғаны үшін жазаланған. Сонымен қатар, қытай үкіметі соңғы жылдары көптеген бай және табысты ұйғырларды [ағылш] нысанаға алды, ал менің әкем солардың бірі. Бүкіл отбасым олардың екеуінің де Үрімжі түрмесінде қамалғаны туралы біледі. Бізде олардың денсаулығы немесе олардың қылмыстары туралы ешқандай жаңалық жоқ. Мен ағам туралы қатты алаңдаймын, өйткені ол қамауға алынғанға дейін бір ай бұрын бүйрек операциясын жасаған.
Global Voices (GV): Шыңжаңдағы туыстарыңызбен не арқылы байланысты ұстайсыз?
EA: I am completely cut off now. My relatives deleted us from their Wechat accounts [the main social media app in China], and in the current situation I am also worried that they will get some kind of retaliation from the authorities if I try to contact them. In June 2017, I moved with my mother and sister, who had been visiting me, from Egypt to Turkey, This is the only family I am in touch with now.
Абдулехет Ершат: Қазір мен олармен мүлдем байланысымды үздім. Олар мені Wechat [орыс] аккаунттарынан (Қытайдағы негізгі әлеуметтік желі) алып тастады, және қазір, егер Мен олармен байланысуға тырыссам, олар үкіметтен кері соққы алады деп қорқамын. 2017 жылдың маусымында Мен анаммен және әпкеммен бірге көшіп келдім, олар менмен бірге Мысырдан Түркияға қоныс аударған. Олан мен үшін байланысуға мүмкіндік бар жалғыз отбасы.
Global Voices (GV): Түркиядағы жаңа өміріңіз қалай?
EA: Here I am studying sociology, but I find it very hard to perform. Many Uyghur students in Turkey face a similar situation: we are deeply affected by the fact we are being separated from our parents, and are not able to contact them. We are living in a nightmare. We are constantly worried and feel hopelessness. It’s really difficult to focus on our studies in a situation like this. To me, the future looks very dark, and it’s not possible for me to lead a normal life.
Абдулехет Ершат: Осы жерде әлеуметтануды оқып жатырмын, бірақ мен оның қиын екенін көрдім. Түркиядағы көптеген ұйғыр студенттері осындай жағдайға тап болып жатыр. Біз ата-анадан бөлек екендігімізді терең сезінеміз және олармен байланыса алмаймыз. Біз қорқынышта өмір сүреміз. Үнемі уайымдап, үмітсіздікті ғана сезінеміз. Мұндай жағдайда оқуға көңіл бөлу өте қиын. Мен үшін болашағым жабыраңқы боп көрінеді, сондықтан кәдімгі өмірге қайта оралу мүмкін емес.
Қытайда Рамазан мерекесін бейнелейтін Ершат Абдулехеттің суреті. Автор рұқсатымен қолданылады.
Global Voices (GV): Сіз ұйғырлар үшін активист болуды қалай шештіңіз?
EA: Following the initial shock and despair after learning about the arrests of my father and my brother, I didn’t know what to do. I just hoped that what really had happened wasn’t true. After two years passed without any news from them, I wanted to make a video testimony for them. But my mother stopped me. She was afraid that I would make the situation worse for them. But by 2020, we still had no news, so she agreed to let me do it. I have since posted some videos. Besides I started drawing caricatures as another way to draw attention.
Абдулехет Ершат: Әкем мен ағам тұтқындау туралы білгеннен кейін алғашқы күйзеліс пен үмітсіздіктен соң, мен не істеу керектігін білмедім. Бұның бәрі өтірік деп үміттендім. Екі жыл өткеннен соң, олардан ешқандай жаңалық болмағандықтан, мен олар үшін бейне куәлік жасағым келді. Бірақ анам мені тоқтатты. Ол мен олардың жағдайын нашарлатамын деп қорықты. Бірақ 2020 жылға қарай бізде әлі жаңалық болған жоқ, сондықтан ол маған рұқсат берген. Содан бері мен бірнеше бейнероликтерді жаздым. Сонымен қатар, мен назар аударудың тағы бір тәсілі ретінде карикатуралар сала бастадым.
Осы жерже Ершаттың туыстарын YouTube-те босату жөніндегі өтініштердің [ағылш] бірі: