Menyang kontèn

Wong Suryani

Saka Wikipédia Jawa, bauwarna mardika basa Jawa
Sawijining kulawarga Suryani lagi nggawé mentéga ing Mawana, Persia

Wong Suryani (Syriac: ܐܫܘܪܝܐ‎), uga diarani Chaldo-Assyrians[1] lan Syriacs[2] (deleng jeneng-jenengé wong Kristen Suryani), yaiku sawijining golongan etnorelijiyus asli Wétan Tengah.[3][4] Akèh-akèhé wong Suryani nuturaké basa Neo-Aramia,[5] kang subpérangané kalebu Lor-Wétan, Tengah, lan Neo-Aramia Kulon, sarta uga basa liyané, gumantung karo nagara kang didunungi.[6] Wong Suryani nganggep padha tumurun saka wong-wong mawa kabudayan tuwa ing Mésopotamia kuna udakara taun 2500 SM. Kabudayan iku minangka salah siji kang tuwa dhéwé sadonya.[7]

Wewengkon kang tanah wutah getihé wong Suryani iku, ing wektu iki minangka pèrangané Irak Lor, Turki Kidul-Wétan, Iran Lor-Kulon lan Suriah Lor-Wétan.[8][9] Akèh-akèhé wis padha ngalih menyang wewengkon liyané kalebu Amérika Lor, Levant, Ustrali, Éropah, Ruslan lan para Kaukasus sasuwéné abad kapungkur.[10] Émigrasi disebabaké karo kadadéan-kadadéan kaya déne génosidha déning Kakaisaran Ottomansasuwéne Perang Donya I, Rajapati Masal Simélé ing Irak ing taun 1933, Révolusi Iran ing 1979, Niti Al-Ba'ath lan Nasionalisme Arab ing Irak lan Suriah kaya ta kampanyé Al-Anfal kang diayahi Saddam Hussein lan tuwuhing Nagara Islam kang neluk sapérangan gedhé Lebak Niniwé.[11][12]

Wong Suryani akèh-akèhé agamané Kristen, kang pituhu marang tata ngibadah liturgi Kristen ing Suriah Wétan lan kulon.[13] Gréja-gréja kang madegaké tata ibadahé Suriah Wétan kalebu Gréja Suryani Wétan, Gréja Kuna Wétan, lan Gréja Katulik Chaldean, kang umaté akèh-akèhé nuturaké basa pérangan Lor-Wétaning Aramia Wétan. Déné gréja-gréja tata ibadahé Suriah Kulon, yaiku Gréja Ortodoks Suryani lan Gréja Katulik Suryani, akèh-akèhé nuturaké basa pérangan Tengah lan Kulon.

Sing paling anyar, yaiku Perang Irak 2003, lan Perang Sipil Suriah kang wiwit ing taun 2011 uwis ngèngseraké brayan Suryani enggon-enggonan, amarga wong-wongé uwis ngalami panyiya-nyiya étnis lan relijiyus kang ditindakaké karo ékstrimis Muslim. Watara sakyuta wong-wong Irak, utawa luwih, kaya kang dilapuraké déning Pasarékatan Bangsa-Bangsa uwis minggat saka Irak awit panelukan, amèh 40 persèn iku wong-wong Suryani sanajan para Suryani amung nglimputi watara 3 persèn saka demografisé Irak sadurungé perang.[14][15][16] Miturut lapuran 2013 déning panggedhé Motwa, amung ana watara 300.000 wong-wong Suryani kang isih dedunung ana Irak.[17]

Rujukan

[besut | besut sumber]
  1. ↑ For use of the term Chaldean, see:
  2. ↑ For use of the term Syriac, see:
  3. ↑ For Assyrians as indigenous to the Middle East, see
  4. ↑ James Minahan, Encyclopedia of the Stateless Nations: A-C, pp. 205-209
  5. ↑ For Assyrians speaking a Neo-Aramaic language, see
  6. ↑ Carl Skutsch, Encyclopedia of the World's Minorities, p. 149
  7. ↑ A. Leo Oppenheim (1964). Ancient Mesopotamia (PDF). The University of Chicago Press.
  8. ↑ Donabed, Sargon (2015). Reforging a Forgotten History: Iraq and the Assyrians in the Twentieth Century. Edinburgh University Press. ISBN 978-0-7486-8605-6.
  9. ↑ Carl Skutsch (2013). Encyclopedia of the World's Minorities. Routledge. kc. 149. ISBN 978-1-135-19388-1.
  10. ↑ Joshua Project. "Assyrian in Georgia". Dibukak ing 18 Fèbruari 2015.
  11. ↑ http://www.aina.org/news/20160721201009.htm
  12. ↑ Eden Naby. "Documenting The Crisis In The Assyrian Iranian Community".
  13. ↑ For Assyrians as a Christian people, see
  14. ↑ "Assyrian Christians 'Most Vulnerable Population' in Iraq". The Christian Post. Diarsip saka asliné ing 6 Dhésèmber 2006. Dibukak ing 2006-12-05.
  15. ↑ "Iraq's Christian community, fights for its survival". Christian World News.
  16. ↑ "U.S. Gov't Watchdog Urges Protection for Iraq's Assyrian Christians". The Christian Post. Diarsip saka sing asli ing 2007-12-11. Dibukak ing 2007-12-31.
  17. ↑ "مسؤول مسيحي : عدد المسيحيين في العراق تراجع الى ثلاثمائة الف".
Dijupuk saka "https://jv.wikipedia.org/w/index.php?title=Wong_Suryani&oldid=1652014"