Jump to content

Al-Ghazali

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Al-Ghazālī (الغزالي) (Algazel)
Patneng a naganAbū Ḥāmed Muḥammad ibn Muḥammad al-Ghazālī
NayanakHulio 5, 1057
Tus, Persia, Nalatak a Seljuq nga Imperio
NatayDisiembre 19, 1111 (tawen 53–54)
Tus, Persia, Nalatak a Seljuk nga Imperio
PagtaenganNalatak a Seljuq nga Imperio (Nishapur)[1]
Abasida a Kalipato(Baghdad)/(Herusalem)/(Damascus)[2]
Akademiko a taudan
NakaimpluensiaanAl-Juwayni
Akademiko nga obra
PanawenIslamiko a Nanbalitokan a Panawen
Pagadalan wenno tradisionSupismo, Sunnita (Shafi'ite), Asharite
Kangrunaan a kinaykayatSupismo, Teolohia (Kalam), Pilosopia, Lohika, Islamiko a linteg
Dagiti nangruna nga obraPanagpabaro dagiti Relihioso a Siensia, Ti Inkoherensia dagiti Pilosopo, Ti Alkemia ti Kinaragsak
InimpluensiaanFakhruddin Razi, Maimonides[3] Thomas Aquinas, Raymund Martin, Nicholas of Autrecourt, Shah Waliullah[4] Abdul-Qader Bedil
[urnosen iti Wikidata]

Ni Abū Ḥāmed Muḥammad ibn Muḥammad al-Ghazālī (Hulio 5 1057 – Disiembre 19 1111); (Arabiko:ابو حامد محمد ابن محمد الغزالی), naamammoan a kas ni Al-Ghazali wenno Algazel iti Lumaud a mediebal a lubong, ket maysa idi a Persiano[5] Muslim teologo, hurista, pilosopo, ken mistiko.

Ni Ghazali ket sagpaminsan a tinawtawagan babaen dagiti historiador a kas ti agmaymaysa a kaimpluensiaan a Muslim kalpasan ti Islamiko a propeta a ni Mahoma.[6] Dagiti dadduma pay ket nagdakat ti tignayna manipud iti siensia aginggana ti pammati a kas kammasapulan ti Islamiko a sientipiko a panagrang-ay.[7] Malaksid kadagiti obrana a nagballigi a nangbaliw ti dalan ti Islamiko a pilosopia—ti nasap nga Islamiko a Neoplatonismo ket naiparang-ay kadagiti batayan ti Helenestiko a pilosopia, kas pagarigan, ket naballigi unay idi a sinuppiat babaen ni Ghazali a daytoy ket saannen a nakaungar—isu ket nangiyeg pay ti ortodokso nga Islam iti panawenna a naiyasideg ti Supismo.[6] Dagiti ortodokso a teologo ket napanda pay laeng ti bukodda a dalan, ken dagiti pay mistiko, ngem dagitoy dua ket nagparang-ayda ti nakem a nagsinnaranay a panagdayaw a nangsigurado nga awan ti adu a panagipabasol a maaramid babaen ti maysa para kadagiti panagsanay ti sabsabali.[6]

Ni Ghazali ket naikkan idi ti naisangsangayan a titulo iti Hujjat al-Islam, a ti kaibuksilanna ket 'Ti Paneknek ti Islam', ti maysa a titulo a a saan a naitited ti sinoma nga eskolar wenno personalidad iti Islamiko a pakasaritaan, nga adu pay a mangipakpakita ti kasasaadna iti kaunegan ti relihion.[8] Iti pay maiptinayon, isu ket naamammuan pay dagiti dadduma a kas, "literal a ti tao a nangisalakan ti Islam."[9]

Biag

[urnosen | urnosen ti taudan]
Ti Haruniyah (هارونیه) nga estruktura idiay Tus, Iran, a nainaganan ken ni Harun al-Rashid, ti mausoleo iti Al-Ghazali ket naipagpagarupan a mabirukan idiay ruangan ti daytoy a monumento

Ti tradisional a petsa ti pannakaipasngay ni al-Ghazari, a kas inted babaen ni Ibn al-Jawzi, ket idi 450 AH (Marso 1058–Pebrero 1059 CE), ngem dagiti moderno nga eskolar ket nagduduada ti kinpudno ti pakaammo ni Ibn al-Jawzi, ken nagikabilda ti petsa iti 448 AH (1056–1057 CE), a naibatay kadagiti insasao kadagiti sinursurat ken autobiograpia ni al-Ghazari.[10]:23–25 Isu ket naipasngay idiay Tabaran, ti maysa nga ili idiay distrito ti Tus, a naisanglad idiay kaunegan ti Probinsia ti Khorasan iti Persia (Iran).[10]:25

Ti kalpasan ti ipupusay a tradision, ta ti kinapudno daytoy ket sinalsaludsod kadagit agdama a kina-eskolar, ket rimsua iti ipupusay ti ama ni al-Ghazali iti kinpanglaw ken nangibati ti ubing a ni al-Ghazari ken ti kabsatna a lalaki a ni Ahmad nga inayaywana ti maysa a Sufi. Ti kontemporario ken ti immuna a biograpo ni Al-Ghazali, a ni 'Abd al-Ghafir al-Farisi, ket nangisursurat a ni al-Ghazali ket nangrugrugi a nakaal ti panagadadal iti fiqh (Islamiko a hurisprudensia) manipud ken ni Ahmad al-Radhakani, ti maysa a lokal a manursuro.[10]:26–27

Isu ket nagbasa pay babaen ken ni al-Juwayni, ti naisangsangayan a hurista ken teologo ken "ti kalaingan a Muslim nga eskolar iti panawenna",[10]:29idiay Nishapur, mabalin a kalpasan timaysa apaset ti panawen a panagadadal idiay Gurgan. Kalpasan ti ipupusay ni al-Juwayni idi 1085, ni al-Ghazali ket pinanawanna ti Nishapur ken timmipon ti korte iti Nizam al-Mulk, ti nabileg a bisir a sultan iti Seljuq, a mabalin a naisentro idiay Isfahan. Kalpasan a naited kaniana ti titulo a "Kasilengan iti Relihion" ken "Kalatakan kadagiti Relihioso a Daulo", ni Nizam al-Mulk ket inpangatona ni al-Ghazali idi Hulio 1091 iti "kadayawan ken kakaritan" a manursuro iti dayta a panawen, iti Nizamiyya a madrasa idiay Baghdad.[10]:34

Isu ket napan iti maysa nga espritual a didigra idi1095, ken dimteng a pinanawanna ti kareerna ken pimmanaw idiay Baghdad tapno mapan kano nga agperegrino idiay Meka. Nagar-aramid kadagiti pagimbagan ti pamiliana, inbellengna amin a kabaknangna ken nangampon ti asetiko a kabibiag. Kalpasan ti panagtataengna idiay Damascus ken Herusalem, ken ti maysa a panagbisita idiay Medina ken Meka idi 1096, isu ket nagsubli idiay Tus tapno agnaed kadagiti sumarsaruno a tawtawen iti 'uzla (panagmaymaysa). Daytoy a panagmaymaysa ket buklen ti panagliklik ti panagisursuro kadagiti talged ti estado nga institusion, uray nga isu ket nagtultuloy a nagipabpablaak, a nagawgawat kadagiti bisita, ken nagisursuro idiay zawiya (pribado a madrasa) ken khanqah (Sufi a monasterio) a binangonna.

Ni Fakhr al-Mulk, ti nalatak a bisir iti Ahmad Sanjar, ket nangidurduron ken ni al-Ghazali nga agsubli idiay Nizamiyya idiay Nishapur; ni al-Ghazali nagmarmaredmed a nagsubi idi 1106, a nagbutbuteng (kinaagpayso) nga isu ken dagiti insursurona ket makasabat kadagiti resistansia ken kontrobersia.[10]:53-4 Isu ket nagsubli met laeng idiay Tus, ken nagmadi ti maysa a kumbidar idi 1110 manipud iti nalatak a bisir a ni Muhammad I nga agsubli idiay Baghdad. Isu ket pimmusay idi 19 Disiembre 1111. Segun ken ni 'Abd al-Ghafir al-Farisi isu ket adda dagiti adu nga annak a babbbai, ngem awan ti annak a lallaki.[10]:57–59

Dagiti nota

[urnosen | urnosen ti taudan]
  1. ^ Ghazali, Frank Griffel, Sibilisasion ti Mediebal nga Islamiko, Ed. Josef W. Meri ken Jere L. Bacharach, (Taylor & Francis, 2006), 292.
  2. ^ Ghazali, Frank Griffel, 292.
  3. ^ Ti Impluensia ti Islamiko a Kapanunotan ni Maimonides Stanford nga Ensiklopedia ti Pilosopia, Hunio 30, 2005
  4. ^ Muslim a Pilosopia Naiyarkibo 2007-09-28 iti Wayback Machine, Dagiti Islamic Parawad iti Siensia ken Matematiko, netmuslims.com
  5. ^ Ghazali, Ti Columbia nga Ensiklopedia, Maikanem nga Edsion 2006
  6. ^ a b c Ti Pammati ken Panagsanay ni Al-Ghazali. William Montgomery Watt. Naipablaak idi 1953 babaen ni George Allen ken Unwin Ltd, Londres. pp. 14-16
  7. ^ Sawwaf, A. (1962) al-Ghazali: Etude sur la réforme Ghazalienne dans l’histoire de son développement (Fribourg).
  8. ^ http://www.thepenmagazine.net/imam-ghazali-the-sun-of-the-fifth-century-hujjat-al-islam/
  9. ^ "Archive copy". Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2012-12-01. Naala idi 2013-02-19.{{cite web}}: Panagtaripato ti CS1: naiyarkibo a kopia a kas titulo (silpo)
  10. ^ a b c d e f g Griffel, Frank (2009). Pilosopiko a Teolohia ni Al-Ghazālī. Oxford: Unibersidad ti Oxford a Pagmalditan. ISBN 978-0-19-533162-2.

Dagiti nagibasaran

[urnosen | urnosen ti taudan]
  • Haque, Amber (2004), "Sikolohia manipud iti Islamiko a pannakaimatangan: ti parawad dagiti nasapa a Muslim nga eskolar ken dagiti panagkarit ti kontemporario a Muslim a sikologo", Warnakan ti Relihion ken Salun-at, 43 (4): 357–377, doi:10.1007/s10943-004-4302-z
  • Savage-Smith, Emilie (1995), "Dagiti wagas ti panapisi iti mediebal nga Islam", Warnakan ti pakasaritaan ti Medisina ken dagiti Kumaduan a Siensia, 50 (1): 67–110, doi:10.1093/jhmas/50.1.67, PMID 7876530

Adu pay a mabasbasa

[urnosen | urnosen ti taudan]
  • Laoust, H: La politique de Gazali, Paris 1970
  • Campanini, M.: Al-Ghazzali, in S.H. Nasr ken O. Leaman, Pakasaritaan ti Islamiko a Pilosopia 1996
  • Watt, W. M.: Muslim nnga Intelektual: Ti Panagadal ken ni al-Ghazali, Edinburgh 1963
  • Zwemer, S. M. Ti Moslim nga Agsuksukisok ti Dios, New York 1920
  • Nakamura, K. Al-Ghazali, Ensiklopedia ti Pilosopia
  • Dougan, A. Ti Panadap-aw, Ti panagadal ti kaunegan a sursuro ti Mishkat al-Alwar (Ti Sakup a lugar dagiti Silaw) babaen ni Abdullah Dougan ISBN 0-9597566-6-3

Dagiti akinruar a silpo

[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti obra a mainaig ken ni Al-Ghazali iti Wikisource (iti Ingles)
Dagiti midia a mainaig ken ni Al-Ghazali iti Wikimedia Commons

Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=Al-Ghazali&oldid=397021"