Kitaen ti taudan para iti Karbon

{{Infobox karbon}}
Ti '''karbon''' {{IPAc-en|ˈ|k|ɑr|b|ən}} (manipud ti {{lang-la|carbo}} "beggang") ket isu ti [[kimiko nga elemento]] nga addaan ti simbolo iti '''C''' ken [[atomiko a numero]] iti 6. A kas kameng iti [[grupo a 14]] idiay [[periodiko a lamisaan]], daytoy ket [[saan a metal]] ken [[tetrabalensia|tetrabalente]]—nga agar-aramid ti uppat nga elektron a magun-od tapno agporma iti [[kobalente a piansa|kobalente]] dagiti kimiko a piansa. Adda dagiti masna a rumrumsua nga [[isotopo]], nga addaan ti [[Karbón-12|<sup>12</sup>C]] ken ti [[Karbon-13|<sup>13</sup>C]] a dagitoy ket natalna, a ti [[Karbon-14|<sup>14</sup>C]] ket [[radioaktibo]], nga agrungrungsot nga addaan iti [[kagudua a biag]] iti agarup a 5,730&nbsp;a tawtawen.<ref name="isotopes">{{cite web|url=http://www.webelements.com/webelements/elements/text/C/isot.html|title=Carbon&nbsp;– Dagiti masna a rumrumsua nga isotopo|publisher=WebElements Periodiko a Lamisaan|accessdate=2008-10-09}}</ref> Ti Karbon ket maysa kadagiti [[Dagiti pannakaduktal kadagiti kimiko nga elemento|bassit a naam-ammuan nga elemento manipud iti taga-ugma]].<ref>{{cite web |url=http://www.chemicalelements.com/show/dateofdiscovery.html |title=Periodiko a Lamisaan: Petsa ti Panakaduktalan|publisher=Chemical Elements.com|accessdate=2007-03-13}}</ref><ref name=D2>{{cite web|url=http://chemistry.about.com/library/das/aa030303a.htm|title=Linia ti tiempo ti Panakaduktalan ti Elemento|accessdate=2007-03-13}}{{Natay a silpo|date=January 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>

Adda dagiti dadduma nga [[alotropo iti karbon]] a dagiti kalatakan a naam-ammuan a kas ti [[grapito]], [[diamante]], ken [[amorpo a karbon]].<ref name="therm prop">{{cite web|url=http://invsee.asu.edu/nmodules/Carbonmod/point.html|title=Lubong iti Karbón&nbsp;– Interaaktibo a Nano a panagkita iti Siensia ken Inhenniero nga Edukasion (IN-VSEE)|accessdate=2008-10-09|archive-date=2008-10-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20081005162616/http://invsee.asu.edu/nmodules/Carbonmod/point.html|url-status=dead}}</ref> Dagiti [[maipapan ti bagi a tagikua]] iti karbon ket kaaduan a nadumaduma nga addan ti alotropiko a porma. Kas pagarigan, ti diamante ket [[Masarsarang (optiko)|masarsarang]] unay, ngem ti grapito ket [[Agsaragasag (optiko)|saragasag]] ken nangisit. Ti diamante ket maysa kadagiti naam-ammuan a katangkenan a materiales, ngem ti grapito ket nalukneng ken makaporma ti garit iti papel (kasta iti nagan, manipud ti Griego a balikas ti "agsurat"). Ti diamante ket addaan iti nababa unay nga [[elektriko a konduktibidad]], ngem ti grapito ket nasayaat a [[konduktor ti elektrisidad|konduktor]]. Babaen ti kadawyan a kasasaad, ti diamante ket addaan iti kangatuan a [[kapudot ti konduktibidad]] kadagiti [[Listaan dagiti kapudot a konduktibidad|amin a naam-ammuan a materiales]]. 

== Dagiti nagibasaran ==
{{Reflist}}

{{Kompakto a periodiko a lamisaan}}
{{pungol-nangruna}}

[[Kategoria:Karbon]]
[[Kategoria:Dagiti kimiko nga elemento|Karbon]]