Գլխավոր էջ

Վիքիպեդիա

Ազատ հանրագիտարան, որը կարող է խմբագրել յուրաքանչյուր ոք։

Շաբաթվա հոդված

Իրան-իսրայելյան պատերազմ, Իրանի և Իսրայելի միջև շարունակվող զինված հակամարտություն որն սկսվել է 2025 թվականի հունիսի 13-ի վաղ առավոտյան, երբ Իսրայելի «Առյուծի վերելք» (եբրայերեն՝ מבצע עם כלביא‎) կամ «Ժողովուրդն իբրև առյուծ» գործողությամբ։ Իսրայելը սկսել է լայնածավալ հարձակումները, որ իրականացրել է Իրանի մի քանի շրջաններում գտնվող թիրախների դեմ: Իսրայելի կողմից հարձակման կոդային անվանումն էր «Առյուծի վերելք» գործողություն։ Իսրայելի պաշտպանության ուժերի և Մոսադի կողմից իրականացված հարձակումները տեղի են ունեցել միջուկային օբյեկտներում, ռազմական օբյեկտներում և պաշտոնյաների բնակելի շենքերում: Իսրայելի հարձակումը Իրանի վրա ամենամեծ հարձակումն էր Իրան-Իրաք պատերազմից ի վեր։ Հունիսի 13-ի երեկոից սկսած՝ Իրանը հակադարձել է «Իրական խոստում III» գործողությամբ՝ բալիստիկ հրթիռներ և անօդաչու թռչող սարքեր արձակելով ռազմական օբյեկտների, հետախուզական օբյեկտների և բնակելի թաղամասերի վրա։

Պայթյուններ են գրանցվել Թեհրանում, այդ թվում՝ ռազմական բազաների մոտ և բարձրաստիճան հրամանատարների բնակավայրերի թաղամասերում: Ականատեսները նկարագրել են հսկայական կրակի և կրկնվող պայթյունների մասին: Պայթյուններ են գրանցվել Իրանի Սպահան նահանգի Նաթանզ քաղաքում, որտեղ գտնվում է երկրի ամենակարևոր միջուկային օբյեկտներից մեկը: Թիրախավորվել են նաև Խոնդաբի և Խորամաբադի միջուկային կայանները: Հարձակումների ժամանակ զոհվել է Իրանի Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի հրամանատար Հոսեյն Սալամին: Իսրայելի պաշտպանության բանակը նաև հայտնել է, որ հարձակումների ժամանակ զոհվել է Իրանի զինված ուժերի շտաբի պետ, գեներալ-մայոր Մոհամմադ Բաղերին: Իրանի պետական լրատվամիջոցների տվյալներով զոհվել են նաև միջուկային գիտնականներ Ֆերեյդուն Աբբասին և Մոհամմադ Մեհդի Թեհրանչին: Հարձակումների հետևանքով զոհվել են ինչպես իրանցի զինվորականներ, այնպես էլ իրանցի քաղաքացիական անձինք: Թիրախավորված շենքերի թվում են միջուկային կայաններ, ռազմական օբյեկտներ և բնակելի թաղամասեր:

Հարձակմանը նախորդող ամիսներին Իրանը և Միացյալ Նահանգները բանակցություններ են վարել նոր միջուկային համաձայնագրի շուրջ, այն բանից հետո, երբ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը կասեցրել է Ամերիկայի մասնակցությունը Համատեղ համապարփակ գործողությունների ծրագրին իր առաջին նախագահության ընթացքում: Իրանն այժմ հարստացնում է ուրան մինչև 60% մաքրություն, որը մոտ է զենքի համար նախատեսված մակարդակին, և արագացնում է իր միջուկային առաջընթացը՝ տեղադրելով ավելի առաջադեմ ցենտրիֆուգներ: Վերլուծաբանները զգուշացրել են, որ այս գործունեությունը շատ ավելի մեծ է, քան ցանկացած հավանական քաղաքացիական նպատակ: Հարձակումից մեկ օր առաջ Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալությունը (ԱԷՄԳ) 20 տարվա ընթացքում առաջին անգամ հայտնաբերել է, որ Իրանը չի կատարում իր միջուկային պարտավորությունները: Իրանը պատասխանել է՝ հայտարարելով նոր հարստացման կայանի գործարկման և առաջադեմ ցենտրիֆուգների տեղադրման մասին... Ավելին⇒

Նորություններ

Շարունակվող իրադարձություններ՝ Իսրայելա-պաղեստինյան պատերազմ (2023-2024) • Ռուսաստանի ներխուժում Ուկրաինա • Իրան-իսրայելյան պատերազմ

հունիսի 13-ին Իսրայելը սկսել է «Առյուծի վերելք» գործողությունը Իրանի դեմ, որի ընթացքում թիրախային հարվածներ է հասցրել Իրանի կառավարության բարձրաստիճան պաշտոնյաներին, Իրանի ռազմական ղեկավարությանը և միջուկային ոլորտի ավագ գիտնականներին: Նույն օրը, երեկոյան՝ Իրանը հակադարձել է «Իրական խոստում III» գործողությամբ, ինչից հետո սկսվել է Իրան-իսրայելյան պատերազմը։
հունիսի 6-ին Դոնալդ Թրամփի վարչակազմի իրականացրած արտաքսման ռազմավարություն դեմ Լոս Անջելեսում սկսվել են բողոքի ցույցեր (լուսանկարում) , որոնք վերածվել են փողոցային անկարգությունների։
հունիսի 1-ին կայացած ընտրություններում Լեհաստանի նոր նախագահ է ընտրվել Կարոլ Նավրոցկին (լուսանկարում)։
հունիսի 1-ին ուկրաինական անօդաչու թռչող սարքերը թիրախավորել են ռուսական Բելայա, Դյագիլևո, Իվանովո Սևեռնի և Օլենյա ավիաբազաները։ Ըստ նախնական տվյալների՝ վնասը կազմել է ավելի քան 2 միլիարդ ԱՄՆ դոլար։
մայիսի 26-ին Երևանում մեկնարկել է «Երևանյան երկխոսություն» 2-րդ միջազգային համաժողովը։
մայիսի 24-ին Կաննի կինոփառատոնի «Ոսկե արմավենու ճյուղը» շնորհվեց իրանցի ռեժիսոր Ջաֆար Փանահիի «Պարզ զուգադիպություն» կինոնկարին։
մայիսի 12-ին Քրդական բանվորական կուսակցությունը հայտարարել է իր լուծարման մասին՝ ավարտելով Թուրքիայի դեմ պայքարը։
մայիսի 10-ին, ձախողված արձակումից 53 տարի անց, Կոսմոս-482 ավտոմատ միջմոլորակային կայանը մտել է մթնոլորտի խիտ շերտեր, հասել Երկրի մակերևույթին և ընկել Հնդկական օվկիանոս։

Վերջերս մահացածներ՝ Վահան Շիրխանյան • Սերգեյ Վարդանյան • Էլվիրա Ուզունյան •Սեբաստյան Սալգադու •Յուրի Գրիգորովիչ • Արման Գրիգորյան • Խոսե Մուխիկա

Հաջորդ թողարկում | Պահոց | Խմբագրել

Գիտե՞ք, որ․․․

...ռուսաց ցար Իվան Ահեղն ուներ անձնական փիղ։
...Ռուանդայում կանայք արվեստի գործեր են ստեղծում կովի թրիքից (լուսանկարում):
...առանց ձեռքերի աշխարհում առաջին օդաչուն, որն ունի թեկվոնդոյի սև գոտի, իր ոտքերն օգտագործում է նաև ավտոմեքենա վարելու, հեռախոսով խոսելու և կոնտակտային ոսպնյակներ դնելու համար։
...թղթի ստեղծողին Չինաստանում պաշտում էին որպես աստված:
...Ումբրիայում գտնվող հնագույն ձեռակերտ այս ջրվեժը (լուսանկարում) զբոսաշրջիկների համար միացնում են ըստ ժամանակացույցի։

Հաջորդ թողարկում | Արխիվ | Խմբագրել

Ներկայացում

Վիքիպեդիան առցանց, բազմալեզու, խմբակային հանրագիտարանային նախագիծ է, որն աշխատում է վիքի ձևաչափով։ Նախագիծը նպատակ ունի տրամադրել ազատ, հավաստի և ստուգելի բովանդակություն, որը յուրաքանչյուրը կարող է փոփոխել և բարելավել։

Վիքիպեդիան առաջնորդվում է հիմնարար սկզբունքներով, իսկ բովանդակությունը հրապարակվում է Creative Commons BY-SA արտոնագրի ներքո։ Այն կարելի է պատճենել և օգտագործել՝ պահպանելով սույն արտոնագրի պայմանները։ Վիքիպեդիայում ողջ տեղեկատվությունը ներկայացված է ազատ, առանց գովազդի և իր օգտագործողների անձնական տվյալների օգտագործման։

Վիքիպեդիայի հոդվածների հեղինակները կամավորներն են։ Նրանք կոորդինացնում են իրենց ջանքերը համաձայն համայնքում ընդունված կանոնների և ուղեցույցների ու առանց առաջնորդների։

Այս պահին Հայերեն Վիքիպեդիայում կա՝
319 826 հոդված	429 ակտիվ խմբագիր

Համագործակցություն

Վիքիպեդիան հանրագիտարան է, որն ստեղծվել և զարգանում է քեզ նման այցելուների կողմից։ Այստեղ գործում է «մեկը բոլորի համար, բոլորը՝ մեկի համար» սկզբունքը։

Առաջին անգա՞մ ես փորձում. օգտվի՛ր օգնության դասընթացից։ Չգիտես՝ ինչի՞ց սկսել. ահա մի քանի խորհուրդ։

Մասնակցի՛ր այս ամիս կազմակերպվող նախագծերին։

Նախագծի էջ | Հաջորդ թողարկում

Այս օրը պատմության մեջ

451 թ. — տեղի ունեցավ Կատալաունյան դաշտերի ճակատամարտը։
1815 թ. — ավարտվեց Նապոլեոն Բոնապարտի իշխանության հարյուր օրը։
1863 թ. — Արևմտյան Վիրջինիան դարձավ ԱՄՆ-ի 35-րդ նահանգը։
1819 թ. — ծնվել է Ժակ Օֆենբախը, գերմանացի հրեայի ընտանիքից սերվող ֆրանսիացի երգահան և թավջութակահար, ֆրանսիական օպերետ ժանրի ստեղծողներից մեկը (մահ. 1880 թ.)։
1915 թ. — ծնվել է Գուրգեն Բորյանը, հայ բանաստեղծ, դրամատուրգ, թարգմանիչ, «Լիտերատուրնայա Արմենիա»-ի, ապա «Խորհրդային Հայաստան» ամսագրի խմբագիր (մահ. 1971 թ.)։
1974 թ. — որպես պատասխան հունական «սև գնդապետների» կողմից Կիպրոսում նոր ծայրահեղական ղեկավար նշանակելուն, Թուրքիան ռազմական գործողություններ սկսեց Կիպրոսի դեմ և գրավեց Կիպրոսի ողջ հյուսիսը այնտեղ ստեղծելով Կիպրոսի թուրքական պետություն, որը մինչ այսօր չի ճանաչվել ոչ մի պոտության կողմից բացառությամբ Թուրքիայի։
1985 թ. — մահացել է Ջոն Կիրակոսյանը, հայազգի նշանավոր պատմաբան, քաղաքական գործիչ, նրա աշխատությունները վերաբերվում են Հայկական հարցին և Հայոց ցեղասպանությանը (ծն. 1929 թ.)։
1990 թ. — ԳՖՀ-ի խորհրդարանը որոշում ընդունեց Բոննից մայրաքաղաքը Բեռլին տեղափոխելու մասին։