Ka papa kinohi
ʻatikala i hōʻike ʻiaʻO ka ʻōlelo Hawaiʻi (ʻŌlelo Pelekania: Hawaiian language) — ua mea ʻōlelo makuahine a ka poʻe maoli o ka pae moku ʻo Hawaiʻi, ma laila wale nō kahi e ʻōlelo ʻia nei ia ʻōlelo, no ka mea, ʻaʻole nui ka poʻe ʻōlelo Hawaiʻi i kēia mau lā. Wahi a kekahi mau anamanaʻo aupuni, he 8,000-15,000 nā mea i hiki ke ʻōlelo Hawaiʻi. He ʻōlelo kūhelu ka ʻōlelo Hawaiʻi me ka ʻōlelo Pelekania ma ka mokuʻāina ʻo Hawaiʻi wale nō. ʻAʻole nui nā mokuʻāina ʻē aʻe me ʻelua ua ʻoi paha ʻōlelo kūhelu.
Ua ʻike anei ʻoe?
|
Kiʻi o ka lā
Kanaka o ka lāʻO Kamehameha ka Mōʻī mua o ke Aupuni Hawaiʻi i hoʻokahi. Ua hānau ʻia ʻo ia ma Kohala, ma ka mokupuni ʻo Hawaiʻi, i ka makahiki 1758. He keiki hānai ʻo ia na Naeʻole, a ua aʻo ʻia i ke kaua a me ke akamai aliʻi. Ua kapa ʻia ʻo ia ʻo Paiea i kona wā ʻōpio, a ua lilo ʻo ia i aliʻi koa kaulana. I ka makahiki 1782, ua hoʻomaka ʻo Kamehameha e hoʻokahi i nā mokupuni a pau o Hawaiʻi. Ua lanakila ʻo ia ma luna o Maui, Molokaʻi, a me Oʻahu ma mua o ka makahiki 1795. Ua pau ka hoʻokahi ʻana o nā mokupuni i ka makahiki 1810 i ka hui ʻana o Kauaʻi a me Niʻihau i loko o kona aupuni. Ua hoʻokumu ʻo Kamehameha i ke aupuni Hawaiʻi hou a ua hoʻoponopono i ke kānāwai, ka ʻoihana kālepa, a me ka mālama ʻana i nā kānaka. Ua make ʻo ia ma Kailua-Kona i ka lā 8 o Mei, 1819, a ua hoʻoili ʻia kona aupuni i kāna keiki, ʻo Liholiho. ʻO Kamehameha ka mea i hoʻokumu i ka lālani aliʻi Kamehameha, a ua hoʻomanaʻo ʻia ʻo ia he aliʻi nui a ikaika o Hawaiʻi.
E pili anaHe puke noiʻi kūʻikena kūnoa ʻo Wikipikia. E ʻoluʻolu nō, e hāʻawi mai i kāu ʻike, kāu manaʻo, a me kou leo no ke kūkulu ʻana a me ke kākoʻo ʻana mai i ka Wikipikia Hawaiʻi. He kahua pūnaewele Hawaiʻi kēia no ka hoʻoulu ʻana i ka ʻike Hawaiʻi. Inā hiki iā ʻoe ke ʻōlelo Hawaiʻi, e ʻoluʻolu nō, e kōkua mai a e hoʻololi i nā ʻatikala ma ʻaneʻi, a pono e haʻi aku i kou mau hoa aloha e pili ana i ka Wikipikia Hawaiʻi. E ola mau nō ka ʻōlelo Hawaiʻi a mau loa aku.
|
