Ary
Ary ha'e ára pukukue ohasáva ñande Yvy ohopa rire Kuarahy jerére, ohasa va'erã haimete 365 ára, ndaha'éiramo ary hekope'ỹ, orekóva 366 ára. Ary ikatu avei he'ise oimeraẽ ára pukukue ohasa va'erã peteĩ yvóra ohopa oimeraẽ mbyja jerére.[1]
Jaiporúramo Gyregório arapapaha, ary oñepyrũ ára 1 jasyteĩ ha opa 31 jasypakõi jave, upéicha ohasa 365 ára oñemohendáva 12 jasýpe, umi ary hekope'ỹ (oikóva irundyrundy arýpe) oreko ára 29 jasykõi ha upéicha ojapo 366 ára. Upe niko ojehu ko arapapaha ndaha'éigui peteĩ ary tee, Yvy niko ojere Kuarahýre ohasávo 365.25 ára, upévare irundyrundy ary ojejoapy va'erã peteĩ ára ani hag̃ua ojoavy arapapaha ha Yvy jerekue.
Arete guasu niko ojejapo opávo ary, 31 jasypakõi pyhare, yvy jerekuévo jajuhu jepokuaa ha jerovia opaichagua toñepyrũ porã hag̃ua ary pyahu, jepivénte avei tapichakuéra oiko oñopehẽnguéva ijatypaite ogueromandu'a hag̃ua opamba'e porã ha ombovy'a ichupekuéra ary ohasapotáva.
Mbyjakuaápe, oĩ upe ojeheróva ary huliáno térã "Húlio ary" ha'éva peteĩ ára jehasa oha'ãva; oreko 365.25 ojapóva 86 400 aravo'ive, ojejoapypáramo umíva ojapóta 31 557 600 aravo'ive.[2]
Ary avei he'ise ára pukukue ambuéva ojoguami peteĩ arýpe, jepémo ikatu oñepyrũ ha opa ára ambuévape, ha'eháicha arambo'e térã año lectivo.
Gyregório arapapaha
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]Gyregório arapapaha ha'e peteĩ arapapaha ojejapo va'ekue Európape, upe guive oñemyasãi yvy ape ári heta tetãme. Pápa Gyregório XIII ojapo kuri ko arapapaha ára 24 jasykõi ary 1582 jave, omyengoviávo Húlio arapapaha. Umi 365 ára (366 ojejoapýramo 29 jasykõi) ha jasykuéra oñemohenda peteĩ arýpe kóicha:
Mandu'apy
[jehaijey | emoambue kuatia reñoiha]- ↑ Elisa de Castro (1 de marzo de 2020). «año sidéreo». Archivado desde el original, el 25 de diciembre de 2014. Ojehechákuri árape: 25 de diciembre de 2014.
- ↑ "Unidades de la SI." IAU. (Véase la tabla 5 y la sección 5.15.) Reimpreso de: Wilkins, George A.. „The IAU Style Manual“. IAU Transactions, XXB (1989).