Eho kuatia retepýpe

Ñemboyke

Vikipetãmegua
Ñemboyke rembiecharã, kagua morotĩ omboyke ha omoha'eño kagua hovýpe.

Ñemboyke ha'e oĩvo tapichakuéra aty omoha'eñóva ha ojapo'i umi hesegua'ỹvape, omoheñóivo tekoavy, ñemosẽ, ñesãmbyky térã oporoporavo rrása, piresa'y, jeroviapy, meña/meña jekuaauka téra tetã ha tekoha ypy rupive. Ñemboyke ikatu oiko oñemomba'evesévo térã oñemomichĩsévo tekoiterape yvypórape guarã, upéicha oiko joja'ỹ tapichakuéra apytépe.[1] Yvypóra Tekoiterape Kuaaukaha Pavẽ he'i oñeñangareko va'erãha opavave rehe ani hag̃ua oĩ ñemboyke taha'e ha'éva.

Jepivénte umi oñemboykéva ha'e umi mbovyvéva, umi ojapóva aty ndatuicháiva ha ohasa'asy teko joja'ỹme.[2][3]

Oparupi ikatu jahecha mba'e oporomboykéva, taha'e ha'éva tavarandu, jepokuaa, tetã ñesãmbyhy ha léi, jahecha voi jepe umi tapicha he'ihápe ivaiha ko ñemboyke. Oĩ tetã oñeha'ãmbáva ohekávo toiko hag̃ua teko joja umi ohasa'asýmava apytépe, upéicha omoheñói ñemboyke mba'eporã ohekáva, ha'éva oipytyvõsévo umi mbovyvévape. Techapyrã, tetã ikatu ojapo léi kuóta rehegua, upéicha oĩ va'erã mbovy tapicha oiporavóva hikuái, he'írõ oĩ va'erãha opaite tetã remimoĩmbyre 50% ikuñáva, upéicha ojejapóta.

Upeichaite jahecha heta tetãme Amérika Latína tuichakuévo, Volívia, Kóta Rríka, Ekuatóry, Méhiko, Perũ ha Panama oreko léi he'íva oĩ va'erãha 50% ikuñáva; Ondúrape ojeiporavo 40% ary 2012 jave ha ojupi va'erã ojehupyty peve teko jojaite. Tavakuairetã Ndominikagua ha Uruguái he'i iporãmaha 33%. Brasil, El Salvador ha Haiti oreko 30%. Ipahápe, ha kuóta michĩvéva reheve, jareko Paraguái, orekóva léi he'íva iporãha 20%.[4]

Ñemboyke heñói oĩ ohecháva oĩha ndaheseguáiva ha oñeimo'ã iporãveha umi ndaheseguáigui, upe rire ikatu ojoaju tapichakuéra ambuévare oimo'ãva ha'e oimo'ãháicha.

Umi jahechavéva oñemboykevaha ha'e kuña, tapicha rekojoparaita, tapicha ikatupyry ambuéva, ijorivapy ndojeikuaaitéva, ikarai ha ikuñakaraietémava ha pytagua, jepémo ikatu oĩ ñemboyke opavavépe guarã.