Ellen Terry

Ellen Terry

Biografía
Nacemento	27 de febreiro de 1847 Coventry, Reino Unido
Morte	21 de xullo de 1928 (81 anos) Small Hythe, Reino Unido (en)
Causa da morte	ictus
Actividade
Ocupación	actriz de teatro, Intendente, actriz de cinema, escritora
Alumnos	Edith Craig (pt)
Familia
Cónxuxe	James Carew (1907, 1907–1910) Charles Clavering Wardell Kelly (1877–valor descoñecido) George Frederic Watts (1864–1864) E. W. Godwin
Parella	E. W. Godwin
Fillos	Edith Craig  () E. W. Godwin Edward Gordon Craig  () E. W. Godwin
Pais	Benjamin Terry   e Sarah Ballard
Irmáns	Kate Terry Marion Terry Fred Terry
Premios
Dame Grand Cross of the Order of the British Empire (en)
Sinatura
Descrito pola fonte	Obálky knih, The Nuttall Encyclopædia >>>:Terry, Ellen The Palgrave Encyclopedia of Victorian Women's Writing (en)

Ellen Terry GBE, nada en Coventry o 27 de febreiro de 1847 e finada en Small Hythe o 21 de xullo de 1928, foi unha actriz teatral inglesa. Terry chegou a ser a actriz líder entre as intérpretes británicas de Shakespeare.

Traxectoria

Alice Ellen Terry naceu en Coventry, Inglaterra, no seo dunha familia do teatro. Os seus pais, Benjamin e Sarah Ballard, foron actores dunha compañía de xiras con sede en Portsmouth, e tiveron once fillos, dos que polo menos cinco foron actores: Florence, Fred, Kate e Marion. Outros dous irmáns, George e Charles, dedicáronse á dirección teatral. Kate foi unha actriz de éxito ata o seu matrimonio e retiro da escena en 1867. Tivo un fillo lexítimo co arquitecto Edward Godwin, quen seguramente foi o seu descendente máis recoñecido, o actor, director escenógrafo Gordon Craig.

Inicios

A primeira actuación teatral de Terry foi aos oito anos de idade, xunto con Charles Kean no papel de Mamillius na obra de Shakespeare Conto de invierno, representada no Teatro Princess de Londres en 1856. Tamén interpretou os papeis xuvenís de príncipe Arthur en O rei Xoán e Puck en Soño dunha noite de San Xoán; seguiu actuando no Princess ata o retiro de Kean en 1859. Nos seguintes dous anos, Terry e Kate viaxaron representando obras e escenas, acompañados polos seus pais e por un músico.

Entre 1861 e 1862, Terry formou parte do Teatro Royalty de Londres, dirixido por Madame Albina de Rhona, onde actuou con Madge Kendal, entre outros célebres actores. En 1862, uniuse á súa irmá Kate en Bristol e comezou a traballar coa compañía de J. H. Chute, coa que interpretou gran variedade de papeis, incluíndo personaxes do xénero burlesque, que requirían cantar e bailar, ademais de personaxes en Much Ado About Nothing, Otelo e O mercador de Venecia. En 1863, Chute inaugurou o Teatro Royal en Bath, onde Terry, con quince anos de idade, actuou na primeira representación interpretando a Titania en Soño dunha noite de San Xoán, volvendo posteriormente a Londres para formar parte da compañía do Teatro Haymarket, con obras de Shakespeare.

Matrimonios e amizades

Watts, Godwin e Portia Toledo

Ellen Terry retratada polo seu home, George Frederic Watts.

Terry casou en tres ocasións e tivo numerosas relacións sentimentais ao longo da súa vida. En Londres pintou un retrato de Terry e da súa irmá Kate o eminente artista George Frederick Watts, e este propúxolle matrimonio. Entre os retratos que Watts pintou de Terry inclúense "Choosing", "Ofelia" e "The Sisters", este último xunto a súa irmá Kate. Casaron o 20 de febreiro de 1864, pouco antes de cumprir ela dezasete anos, cando Watts tiña 46. Terry e Watts separáronse tras só dez meses de matrimonio, durante os que ela descansou do seu traballo interpretativo, volvendo ao mesmo en 1866.

En 1867, Terry actuou en varias pezas de John Taylor, incluíndo A Sheep in Wolf's Clothing no Teatro Adelphi, The Antipodes no Teatro Royal de Drury Lane e Still Waters Run Deep no Queen. Ese mesmo ano traballou xunto a Henry Irving en Katherine and Petruchio, a versión nun acto de Taming of the Shrew escrita por David Garrick, e representada no Queen's Theatre. En 1868, Terry iniciou unha relación co arquitecto e deseñador Edward William Godwin, a quen ela coñecera uns anos antes, e co cal se foi vivir nunha casa chamada Pigeonwick, en Harpenden, Hertfordshire, retirándose da interpretación durante seis anos. Non chegaron a casar, xa que Terry aínda estaba casada con Watts e non se divorciaron ata 1877, o cal motivou unha situación escandalosa para a época. Con Godwin tivo unha filla, Edith Craig, en decembro de 1869, e un fillo, Edward Gordon Craig, en xaneiro de 1872.

Nun ambiente de dificultades económicas, a relación con Godwin arrefriou en 1874, e Terry volveu á súa carreira interpretativa, separándose de Goodwin en 1875. En 1874, Terry actuou en diferentes obras de Charles Reade, incluíndo o papel de Philippa Chester en The Wandering Heir, o de Susan Merton en It's Never Too Late to Mend, e o de Helen Rolleston en Our Seamen. O mesmo ano traballou en The Crystal Palace con Charles Wyndham interpretando a Volante en The Honeymoon, obra de John Tobin, e a Kate Hardcastle en She Stoops to Conquer, de Oliver Goldsmith.

Shakespeare, Irving e o Lyceum

Como Lady Macbeth, por John Singer Sargent, 1889

Catarina. Henrique VIII.

Xinebra. Vestiario: Burne-Jones.

En 1875, Terry tivo unha aplaudida actuación como Portia en O mercador de Venecia, representada no Teatro Prince of Wales. Oscar Wilde escribiu un soneto tras vela no papel:

"No woman Veronese looked upon
Was half so fair as thou whom I behold."

Posteriormente retomou o papel moitas veces na súa carreira, ata a derradeira delas no Teatro Old Vic de Londres en 1917. En 1876 foi Lady Teazle en The School for Scandal e actuou na obra de William Gorman Wills Olivia, entre outras interpretacións. Terry casou de novo en novembro de 1877, con Charles Clavering Wardell Kelly, actor e xornalista, mais separáronse antes da morte del en 1885.

En 1878, con 30 anos de idade, Terry uniuse á compañía de Henry Irving no Teatro Lyceum de Londres como primeira actriz, comezando as súas actuacións co papel de Ofelia fronte ao Hamlet de Irving. Axiña, Terry foi recoñecida como a primeira intérprete de Shakespeare en Gran Bretaña, e xunto a Irving, reinou durante máis de vinte anos ata deixar o Lyceum en 1902. A súa produción en 1879 de O mercador de Venecia mantívose en cartel 250 noches, algo pouco habitual, e a iso seguiron outros éxitos, tanto con Shakespeare como con outras obras de primeira fila.

Entre os seus papeis máis celebrados con Irving destacan Portia, Beatriz en Much Ado About Nothing, outra das súas personaxes características (1882 e a partir de entón), así como Pauline en The Lady of Lyons, obra de Edward Bulwer-Lytton (1878). Outros papeis foron os de Xulieta, Cordelia en O rei Lear, Jeanette en The Lyons Mail (obra de Charles Reade, 1883), Margaret en Fausto (de William Gorman Wills, 1885), Lady Macbeth en Macbeth (1888), a raíña Catarina en Henrique VIII (1892), Rosamund de Clifford en Becket (de Alfred Tennyson, 1893), Xinebra en King Arthur (de J. Comyns Carr, con música incidental de Sir Arthur Sullivan, 1895), Imogena en Cymbeline (1896), e a personaxe principal na obra de Victorien Sardou e Émile Moreau Madame Sans-Gêne (1897).

Terry debutou nos Estados Unidos en 1883, co papel da raíña Henrietta fronte a Irving en Charles I. Entre os outros papeis que ensaiou nesta xira e noutras con Irving figuran os de Jeanette en The Lyons Mail, Ofelia, Beatriz, Viola, e a súa personaxe máis famosa, Portia.

Shaw, Ibsen e Barrie

En 1903, Terry iniciou unha nova aventura, tomando a dirección do Teatro Imperial co seu fillo, despois de que o seu socio, Irving, finalizase o seu compromiso co Lyceum en 1902. Aquí tiña un control artístico total e podía escoller os traballos en que ía actuar, como Irving fixera no Lyceum. A nova empresa enfocouse nas obras de George Bernard Shaw e de Henrik Ibsen, incluíndo deste último a peza Os guerreros de Helgeland, representada en 1903 con Terry como Hiordis. Durante este tempo Terry trabou amizade e unha famosa correspondencia con Shaw. A dirección teatral acabou sendo un fracaso económico para Terry. Posteriormente viaxou por Inglaterra, tomando compromisos en Nottingham, Liverpool e Wolverhampton, e actuando en 1905 na obra de James Matthew Barrie Alice-Sit-by-the-Fire. Irving faleceu en 1905 e, afectada pola súa morte, Terry retirouse novamente da escena.

Volveu de novo a actuar en abril de 1906, interpretando con éxito a Lady Cecily Wayneflete na obra de Shaw Captain Brassbound's Conversion, representada no Teatro Court e levada nunha xira de éxito por Gran Bretaña e os Estados Unidos. O 12 de xuño de 1906, tras cincuenta anos na escena, celebrouse unha gala no Teatro Drury Lane a beneficio da actriz, e para celebrar o seu aniversario na profesión. Nesa gala cantou Enrico Caruso, e W. S. Gilbert dirixiu unha representación de Trial by Jury, na que actuaron Eleonora Duse, Mrs. Patrick Campbell, Lillie Langtry, Herbert Beerbohm Tree, e máis de vinte membros da familia de Terry.

Terry actuou posteriormente como Hermiona na versión de Herbert Beerbohm Tree de Conto de invierno. En 1907, viaxou polo Estados Unidos baixo a dirección de Charles Frohman. Durante esa viaxe, o 22 de marzo de 1907, casou con James Carew, que actuara con ela no Teatro Court. Terry tiña trinta anos máis ca Carew. A carreira de Terry continuou con forza, mais o seu matrimonio rompeuse aos dous anos. Foi Nance Oldfield en Pageant of Famous Women, escrita en 1909 por C. Hamilton e a súa filla, Edith. En 1910 viaxou de novo polos Estados Unidos con grande éxito, actuando, dando recitais e conferencias sobre as heroínas de Shakespeare.

De volta a Inglaterra, realizou papeis como o de Nell Gwynne en The First Actress, de Christopher St. John (Christabel Marshall; 1911). Tamén en 1911, gravou escenas de cinco papeis de Shakespeare para a Victor Talking Machine Company En 1914, viaxou por Australia e os Estados Unidos, de novo recitando e dando conferencias sobre heroínas de Shakespeare. En 1916, foi Darling na peza de Barrie The Admirable Crichton (1916). Durante a primeira guerra mundial actuou en actos benéficos relacionados coa contenda.

Cinema e últimos anos

Smallhythe, domicilio de Ellen Terry en 1900-28.

En 1916, actuou no seu primeiro filme, Her Greatest Performance, no papel de Julia Lovelace, aínda que continuou actuando en Londres e en xiras. Rodou varios filmes máis ata 1922, incluíndo The Invasion of Britain (1918), Pillars of Society (1918), Victory and Peace, Potter's Clay (1922) e The Bohemian Girl, na que interpretaba a neneira Buda, xunto a Ivor Novello e Gladys Cooper (1922). Continuou a dar conferencias sobre Shakespeare por Inglaterra, os Estados Unidos e o Canadá. O seu derradeiro papel no teatro foi como a nutriz en Romeo e Xulieta, no Teatro Lyric en 1919. En 1920 retirouse da escena, e en 1922 do cinema.

En 1925 Terry foi nomeada dama gran cruz da Orde do Imperio Británico. Nos seus últimos anos, perdeu gradualmente a vista e sufriu demencia senil. Faleceu no seu domicilio preto de Tenterden, Kent, Inglaterra, aos 81 anos de edad. Foi incinerada e as súas cinsas descansan nunha urna de prata na igrexa St. Paul, en Covent Garden, Londres, igrexa coñecida como dos actores.

Entre os seus descendentes figuran o actor sir John Gielgud e a cantante Helen Terry.

Véxase tamén

Bibliografía

• Auerbach, Nina. Ellen Terry: Player in Her Time (1987) W. W. Norton; (1997) University of Pennsylvania Press ISBN 978-0-8122-1613-4
• Scott, Clement. Ellen Terry (1900) Frederick A. Stokes, Nova York
• "Drama: This Week." The Athenæum. 19 de xaneiro de 1895, páx. 93.
• Goodman, Jennifer R. "The Last of Avalon: Henry Irving's King Arthur of 1895." Harvard Library Bulletin, 32.3 (verán de 1984) páx. 239-55.
• Hartnoll, Phyllis e Peter Found, The Concise Oxford Companion to the Theatre. (1992) Oxford University Press ISBN 0-19-866136-3
• Manvell, Roger. Ellen Terry. Nova York: G. P. Putnam's Sons, 1968.
• Prideaux, Tom. Love or Nothing: The Life and Times of Ellen Terry (1976) Scribner.
• Scott, Clement. Ellen Terry. Nova York: Frederick A. Stokes Company, 1900.
• Shearer, Moira. Ellen Terry (1998) Sutton.

Autobiografías e correspondencia

• The Story of My Life: Recollections and Reflections (1908) Londres: Hutchinson & Co.; (1982) Schocken Books
• The Heart of Ellen Terry (1928) Ed. Stephen Coleridge [anon.] Londres; Mills & Boon, ltd.
• Ellen Terry and Bernard Shaw: A Correspondence; and The Shaw-Terry Letters: A Romantic Correspondence (Christopher St. John, Editor)

Ligazóns externas

• Ellen Terry en Family Records Centre
• Find a Grave
• Traballos de Terry con fotos
• Perfil e fotos de Terry
• Bibliografía sobre Terry
• Material sobre Terry
• Fotos de Terry e do seu funeral Arquivado 06 de marzo de 2016 en Wayback Machine.
• Pinturas e outras imaxes de Terry Arquivado 14 de setembro de 2008 en Wayback Machine.
• Debuxo de Terry como Portia Arquivado 06 de marzo de 2012 en Wayback Machine.
• Debuxo de Terry e de Irving como Ofelia e Hamlet, e información da web People Play
• Fotos