Edukira joan

Juana Abascal Nicolás

Wikipedia, Entziklopedia askea
Juana Abascal Nicolás
Bizitza
JaiotzaCastro Urdiales1908ko urriaren 11
HeriotzaDerio1938ko abenduaren 17a (30 urte)
Heriotza moduafusilamendua
Jarduerak
Jardueraketxekoandrea, langilea eta ekintzailea

Juana Abascal Nicolás (Castro Urdiales, Kantabria, 1908ko urriaren 11Bilbo, Bizkaia, 1938ko abenduaren 17a) soldatapeko langilea zen. Espainiako 1936ko Gerra garaian, salaketa baten ondorioz atxilotu, espetxeratu eta heriotza zigorra ezarri zioten. Francisco Francok 1938ko abenduaren 17an eman zuen jakitera ezarritako zigorra, eta 1938ko abenduaren 17ko goizaldean Derion fusilatu zuten, Bilboko udal hilerrian, eta bertan lurperatu zuten.[1]

Juana Abascal Nicolás Castro Urdialeskoa zen, Kantabriako probintziakoa. 1908ko urriaren 11n jaio zen; beraz, 1937an 29 urte zituen. Venancio Abascal eta Pilar Nicolás izan zituen gurasoak, alargun zegoen eta Pilar izeneko alaba bat zuen. Castro Urdialesen bizi zen alabarekin eta soldadapeko langilea zen.[2] Juanak beste bi ahizpa zituen, Carmen eta Maria.

Tropa frankistek Castro Urdiales konkistatu ondoren, hiru ahizpek Cabezon de la Salerantz ihes egin zuten.

1937ko irailaren 22an, Ikerketa eta Zaintzako zenbait agentek, bi bizilagunekin batera, Juana eta Carmenen etxebizitza miatu zuten. Bere etxean emakume bat zegoen, gerraren ondorioz Castrora joandakoa lau seme-alaba zituena. Miaketaren ondoren, agenteek gurtza-objektuak aurkitu zituzten; pitxer txiki bat, bi ardandegi, metalezko erretilu zuri bat eta bost erlijio-liburu.

Atxiloketa eta espetxeratzea

[aldatu | aldatu iturburu kodea]

Juana Abascal 1937ko azaroaren 27an atxilotu zuten bere bi ahizpekin batera. Hirurak, hasiera batean, espetxe gisa erabiltzen zen Castro Urdialesko udal gordailuan sartu zituzten.

Juanaren eta haren ahizpen kontrako hainbat salatzaile agertu ziren. Cabezón de la Salen bizi zen 18 urteko neska batek hiru ahizpak salatu zituen, eta jakinarazi zuen lapurretan aritzen zirela. Gainera, esan zuen hirurak apaizen edo erlijiosoen sotanaz egindako soinekoekin jantzita ibiltzen zirela.

Castroko beste bizilagun batek hiru ahizpak salatu zituen, eta jakinarazi zuen herriko falangista batzuk atxilotu zituztenean, ezkutatuta zegoen beste bat salatu zutela. Salatzaileen arabera, azken falangista "atxilotu eta modu barbaroan hil zuten Udaletxeko plazan". Azkenik, Juanak salatzailearen alabari heriotza-mehatxuak egin zizkiola eta Bilbora bidali behar izan zuela adierazi zuen.

Errepublikanoek atxilotuta eduki zuten 25 urteko neska batek ere salatu zuen Juana, eta presoei "biraoak eta zinak" egin zizkiela adierazi zuen, heriotza-mehatxuak egiteaz gain. Bere etxean miliziano batzuekin sartu eta "hainbat gauza" lapurtzea ere leporatu zion, zeintzuk zehaztu gabe.

Heriotza zigorra

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Orue txaleteko emakumeen kartzela

1938ko urtarrilaren 19an, fiskalak heriotza zigorra eskatu zuen Juana Abascalentzat, ezkertiarra izateagatik, Udaletxeko plazan hildako falangistaren heriotzaren eragilea izateagatik eta komentu eta etxe partikularretan lapurtzeagatik. Bere bi ahizpentzat betiko giltzapetzeko zigorra eskatu zuen. Auzitegi militarrak, fiskalari "in voce" entzun ondoren, fiskalak eskatutako zigorrak ezarri zizkien hiru ahizpei. Juanaren kasuan zigorra bere ahizpena baino gogorragoa izan zen, "bere gaiztakeriaren eta kalte larriaren inguruabar astungarriagatik".

Juana Castrotik Bilboko Larrinagako espetxera eraman zuten

Francisco Francok 1938ko martxoaren 18an jakin zuen ezarritako zigorra. 1938ko abenduaren 17ko 03:30ean, Juana Larrinagako kartzelako kaperatik igaro zen, eta goizeko 07:00etan fusilatu zuten Bilboko udal hilerrian.

Maria eta Carmen Abascal Nicolás aske geratu ziren 1945ean.

Aintzatespenak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  • 2022ko azaroaren 25ean Frankismo garaian hiriko kartzeletan errepresaliatutako emakumeak omendu zituen Bilbok, lore eskaintza batekin eta Santutxuko Orue txaleta oroitzeko plaka baten inaugurazioarekin. Juana Abascal omenduen zerrendan azaltzen zen.[3][4][5]
  • 2023ko azaroaren 25ean Baskale, Akelarre, PCE-EPK, Eusko Lurra Fundazioa, CNT eta Santutxuko Familia Elkarteak omenaldia egin zieten Orueko txaleteko Emakumeen kartzelan, frankismoak emakumeen aurka aplikatu zuen indarkeria sistematikoagatik preso egon ziren emakumeei, haien artean Juana Abascali.[6]

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. «Juana Abascal Nicolás» 15Mpedia (Noiz kontsultatua: 2024-09-04).
  2. «Facebook» www.facebook.com (Noiz kontsultatua: 2024-09-04).
  3. SL, TAI GABE DIGITALA. (2022-11-26). «Bilbo homenajea a las mujeres represaliadas por el franquismo» naiz: (Noiz kontsultatua: 2024-09-04).
  4. «Bilbok omenaldia egiten die frankismoak errepresaliatuei» Electomanía 2022-11-26 (Noiz kontsultatua: 2024-09-04).
  5. «Bilbok omenaldia egiten die frankismoak errepresaliatuei» Electomanía 2022-11-26 (Noiz kontsultatua: 2024-09-04).
  6. Confederal, Secretaría de Comunicación Comité. (2023-11-23). «25N: acto de memoria por las mujeres represaliadas en Bilbao» Confederación Nacional del Trabajo (Noiz kontsultatua: 2024-09-04).

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]