Jump to content

Hans Fallada

O Uicipeid
Hans Fallada
Beatha
Breith Greifswald, 21 dhen Iuchar 1893
Dùthaich  A' Ghearmailt
Bàs Berlin, 5 dhen Ghearran 1947
Nàdar a’ bhàis adhbharan nàdarra (greim-cridhe)
Foghlam
Cànain Gearmailtis
Dreuchd
Dreuchd sgrìobhadair, nobhailiche, sgrìobhadair litreachas cloinne, neach-naidheachd agus fèin-bheatha-eachdraiche
Àitichean-obrach Berlin
Ainmeachadh airson duaisean
Gluasad New Objectivity (en) Translate
IMDb nm0266325
fallada.de

B’ e Hans Fallada (fìor ainm Rudolf Wilhelm Friedrich Ditzen, Greifswald, 21 an t-Iuchar 1893–Berlin, 5 an Gearran 1947) neach-aithris agus sgrìobhadair Gearmailteach anns a’ chiad leth dhen 20mh Linn.

Teaghlach agus Bliadhnaichean Tràth

[deasaich | deasaich an tùs]

Ged a thogadh Rudolf Ditzen ann an teaghlach meadhanach beairteach, fhuair e àrach a bha doirbh air sàilleabh cho cruaidh 's a bha athair, a bha na àrd breitheamh[1] ri linn Hitler. Bha athair os cionn an taighe-cùirte ann an Leipzig ron an dàrna Chogadh agus cha do chòrd sin ri Rudolf idir.

Ghluais an teaghlach gu Berlin ann an 1899[2] agus an uair sin gu Leipzig ann an 1909, agus 's ann anns an sgoil an siud a mhothaich na tidsearan gur e balach aonranach a bh' ann. Dh’fhàs esan, mean air mhean, na b’ aonaraiche. Ged a bha e na bhall den bhuidheann òigridh Wandervogel fad ùine ghoirid,[3] cha do rinn e càirdeas ri duine sam bith sa bhuidheann.

Chaidh a chur gu sgoil-chòmhnaidh shìos ann an Rudolstadt[4] an dèidh seo, air sgàth 's gun tàinig a phàrantan air litrichean-leannanachd a fhuair am mac o nighean, ged nach ann ach càirdeas eu-domhain a bh' ann. Air an 17 an Dàmhair 1911 dh’ fheuch esan agus a charaid Hanns Dietrich von Necker[5] a chuir às dhaibh fhèin. Dh'fheuch iad a’ toirt a chreidsinn gur e còmhrag-dithis a bh' ann. Cha b' e ach Necker a chaill a bheatha. Chaidh Fallada a leònadh ach mhair e beò. Chaidh a ghlacadh leis a’ phoileas airson murt agus chuireadh gu taigh-caothaich e. Aig a' cheann thall, chuireadh an cèill nach b’ urrainnear ga bhreithneachadh air adhbharan a chuid shlàinte-inntinn agus chaidh a leigeil mu sgaoil.

Bha e airson a dhol dhan arm aig toiseach a’ Chogaidh Mhòir ach dhiùlt na feachdan e leis gu robh e mì-fhreagarrach. Chuir e seachad a’ mhòr-chuid de 1917 gu 1919 ann an ospadalan gu seachd-àraidh ann am Posterstein, oir bha e trom air alcol agus moirfin. 'S ann aig an àm seo a thòisich e ri sgrìobhadh. Cha robh an dà nobhail[6] a sgrìobh e an sin (air an cur an clò le Rowohlt) idir soirbheachail agus chaill an deasaiche Ernst Rowohlt mòran airgid. Cha do rinn pròiseact eile ri Romain Rolland eadar-theangachadh gu Gearmailtis a’ chùis nas motha.[7] Bha e air trèanadh a dhèanamh ann an àiteachas nuair a bha e ann am Posterstein agus le sin b’ urrainn do Fallada tighinn beò air obair an-dràsta 's a-rithist mar rianaire, na neach-cuideachaidh ann am Bòrd an Àiteachais ann an Stettin[8] agus ag obair airson companaidh a bha an sàs ann an gnothaich a’ bhuntàta ann am Berlin.

An dèidh a' Chogaidh

[deasaich | deasaich an tùs]

Na b’ fhaide sna 20an chaidh Fallada a dhìteadh dà thuras leis gu robh e ri foill agus maoin-èalaidh airson drogaichean a cheannachd. Ann an 1928, nuair a leigeadh mu sgaoil e airson an dàrna turais, thachair e ri Anna "Suse" Issel ann an Hamburg.[9] Chleachd e i mar mhodail airson a’ charactair Lämmchen,[10] agus phòs iad air an 5 an Giblean 1929 ann an Hamburg. Bha ceathrar chloinne aca ach chaochail fear nuair a bha Suse an saothair agus fear eile na phàiste. 'S ann fad o chèile a dh’ fhuirich iad nuair a bha iad pòsta: ise còmhla ri a màthair ann an Hamburg, esan ann an Neumünster,[11] far an robh obair aige ann an turasachd an dà chuid mar neach-aithris agus mar chlàrc an lùib sanasachd.

Cha d’fhuair Fallada cliù ann an saoghal nan leabhraichean ach aig toiseach na bliadhna 1930. Ghluais Fallada agus a bhean gu iomall Bherlin, aig an toiseach gu Neuenhagen bei Berlin agus an uair sin gu Berkenbrück. 'S e an deasaiche Ernst Rowohlt a thug a’ chomhairle sin dhaibh, an dèidh cho soirbheachail 's a bha an nobhail a sgrìobh Fallada an aghaidh na Poblachd Weimar, Bauern, Bonzen und Bomben (Tuathaich, cinn-fheadhna agus bomaichean).[12] Lorg Rowohlt dreuchd pàirt-ùine airson Fallada anns an taigh-foillseachaidh aige, a chùm gum b’ urrainn do Fallada sgrìobhadh fad an t-siubhail, gun duilgheadasan a thaobh airgid. 'S ann mar sin a sgrìobh e an nobhail Kleiner Mann - was nun? (Dè a-nis, a dhuineachain?), a bha air leth soirbheachail, a thug cliù do Fallada mar sgrìobhadair.[13] Thagh e an t-ainm-pinn Hans Fallada, ga stèidheachadh air dà sgeul a chruinnich na Bràithrean Grimm:[14] Hans tuathal à Hans im Glück (Iain buidhe) each air an robh Falada, a chanadh an fhìrinn a-riamh, fiù’s an dèidh a bhàis, à Die Gänsemagd (Nighean nan Gèadh).

Nàsachd

[deasaich | deasaich an tùs]

Chaidh Fallada a chur an làimh ann am Màrt 1933, ri linn nan Nàsach, fo amharas gun robh e an lùib ghnìomhachdan an aghaidh na stàite. Dh' fhàg e an taigh aige ann am Berkenbrück an dèidh sin agus cheannaich e fear eile ann an Carwitz (Mecklenburg-Strelitz).[15] 'S ann an siud a sgrìobh e caochladh nobhail làn geur-bhreithneachadh sòisealta, mar Wer einmal aus dem Blechnapf frißt (Am fear a dh’ aithneachas eucoireach),[16] mu dheidhinn na thachair dha sa phrìosan ann an Neumünster. Dh'fhaodadh e an nobhail a chur an clò fo Hitler air sgàth gur e càineadh an aghaidh làimhseachadh nam prìosanach fon a’ Phoblachd Weimar a bh' ann.

Bu mhiann le Fallada a leantainn air a’ sgrìobhadh fo na Nàsaich, agus le sin b’ fheudar dha rudan aotrom a sgrìobhadh leis cho cumhachdail 's a bha an Reichsschrifttumskammer (Bòrd Litreachas na h-Impireachd). Dh’fheuch e dha chlàradh fhèin airson na Bùird ach cha ghabhadh ris a thagrachas.[17] Nan diùltadh a thagrachas, rachadh a thoirmisgeadh agus chuireadh sin crìoch air a chuid obrach co-dhiù, mar a thachair do chàch.

Dhealaich esan agus a bhean air 5 an t-Iuchar 1944.[18] Na b’ fhaide sa bhliadhna, air 24 an Lùnastal, chaidh Fallada a chur an grèim a-rithist as dèidh trod is sabaid leis a' bhean. Chuireadh gu taigh-caothaich ann an Neustrelitz eadar 4 an t-Sultain 1944 gu 13 an Dùbhlachd 1944 leis nach fhaodadh ga bhreithneachadh. 'S ann an siud a sgrìobh e Der Trinker agus rud neo dhà eile.[19] Anns a’ Ghearran 1945, phòs e Ursula Losch, a bha faisg air 30 bliadhna na b’ òige na esan agus a bha a cheart cho trom air deoch làidir na an duine ùr aice. Ann an 1945, chaidh e ainmeachadh Probhaist Feldberg,[20] faisg air Carwitz leis an Arm Dearg a bha airson duine air choireigin nach robh an sàs leis na Nàsaich a chur ann, ach cha do mhair e ach greis san obair chruaidh sin. An uair sin ghluais esan agus a bhean gu Berlin, far an robh e an lùib anns a’ phàipear-naidheachd Tägliche Rundschau.

Chuir am bàrd Johannes R. Becher, a bha os cionn Akademie der Künste agus Tägliche Rundschau fo na Sobhiataich, faidhlichean na Gestapo mu dheidhinn na Hempel gu Fallada as t-fhoghar 1945.[21] Bha iad a’ sireadh sgeulachdan a shealladh dha na daoine gu robh feadhainn ann a shabaid an aghaidh nan Nàsach. Chòrd an stòiridh ri Fallada agus sgrìobh e a’ chiad leabhar mu dheidhinn nan Nàsach, Jeder Stirbt für sich allein.[22] 'S e an leabhar as ainmeile a sgrìobh Fallada na bheatha. Thathar dhen bheachd gur e seo an sealladh as soilleire agus as pongaile mu na làithean dona fo bhuaidh Hitler a chaidh a sgrìobh a-riamh. Chaidh an leabhar a sgrìobhadh ann an 24 latha ann an 1946. Chaochail Fallada air 5 an Gearran 1947 beagan sheachdain mus do chuireadh an leabhar mu dheireadh aige ann an clò. Chaidh a chuid dhuslaich a losgadh air 28 an Gearran 1947 aig an luaithreachan ann am Wedding, faisg air Berlin[23]

Leabhraichean

[deasaich | deasaich an tùs]
  • Der junge Goedeschal. 1920.
  • Anton und Gerda. 1923.
  • Bauern, Bonzen und Bomben 1931.
  • Kleiner Mann – was nun? 1932.
  • Wer einmal aus dem Blechnapf frißt. 1934.
  • Wir hatten mal ein Kind. 1934.
  • Märchen vom Stadtschreiber, der aufs Land flog. 1935.
  • Altes Herz geht auf die Reise. 1936.
  • Hoppelpoppel – wo bist du?. 1936, (sgeulachdan cloinne).
  • Wolf unter Wölfen. Rowohlt Verlag Berlin 1937.
  • Geschichten aus der Murkelei. 1938, (Sgeulachdan).
  • Der eiserne Gustav. 1938.
  • Süßmilch spricht. 1938.
  • Kleiner Mann, Großer Mann – alles vertauscht oder Max Schreyvogels Last und Lust des Geldes. 1939.
  • Süßmilch spricht. Ein Abenteuer von Murr und Maxe. 1939.
  • Der ungeliebte Mann. 1940.
  • Die Stunde, eh’ du schlafen gehst. 1941.
  • Das Abenteuer des Werner Quabs. 1941, (Sgeulachdan).
  • Damals bei uns daheim. 1942, (Cuimhneachan).
  • Heute bei uns zu Haus. 1943, (Cuimhneachan).
  • Fridolin, der freche Dachs. A' chiad deasachadh 1955, (sgrìobhte ann an 1944), ISBN 9783746628523,
  • Jeder stirbt für sich allein. 1. deas. 1947; 12. deas. Berlin 2011, ISBN 9783351033491,
  • Der Trinker. 1.deas. 1950, (sgrìobhte ann an 1944), Berlin 2011, ISBN 978-3-7466-2791-5.
  • Ein Mann will nach oben. 1953
  • Gesammelte Erzählungen. Braunschweig 1967.
  • Ausgewählte Werke in Einzelausgaben. bho 1962 a-mach, (10 leabhraichean).
  • Heute bei uns zu Haus. 1992.
  • Frühe Prosa in zwei Bänden. Berlin 1993.
  • Der junge Herr von Strammin.
  • Drei Jahre kein Mensch. Erlebtes Erfahrenes Erfundenes. 1. deas.1997.
  • Strafgefangener Zelle 32. Tagebuch 22. Juni – 2. September 1924. 1. deas., Berlin 1998.
  • Gefängnistagebuch 1944. 1. deas. 2009, (sgrìobhte ann an 1944), 1. deas. Hrsg.: Jenny Williams und Sabine Lange, Berlin 2009, ISBN 3351028008 [24].
  • Hans Fallada: Pechvogel und Glückskind : ein Märchen für Kinder und Liebende. Graphik Werner Schinko. Hrsg. Gunnar Müller-Waldeck, Verlag Federchen, Neubrandenburg 2010, ISBN 978-3-941683-02-0

Ceanglaichean a-mach

[deasaich | deasaich an tùs]

Iomraidhean

[deasaich | deasaich an tùs]
  1. ↑ Graal-Müritz
  2. ↑ Hans Fallada
  3. ↑ Collège Sévigné
  4. ↑ Mearachd teamplaide: Tha am paramadair tiotal a dhìth. 
  5. ↑ Cooney, Sam. 2011. 'Hans Fallada and being outside when everyone else is inside', Southerly Journal.
  6. ↑ Der Spiegel
  7. ↑ Et Puis Après
  8. ↑ Greifswald
  9. ↑ Frankfurter Rundschau
  10. ↑ Hausarbeiten
  11. ↑ Stadt Neumünster
  12. ↑ Rowohlt
  13. ↑ Dieter Wunderlich
  14. ↑ Der Spiegel
  15. ↑ Hans Fallada-Gesellschaft
  16. ↑ Steffi-Line
  17. ↑ Literaturkritik
  18. ↑ Münzner-Hiddensee
  19. ↑ Luise Berlin
  20. ↑ Fallada
  21. ↑ Das Blättchen
  22. ↑ Dieter Wunderlich
  23. ↑ Berliner Zeitung
  24. ↑ Beachdachadh air Spiegel -online


Air a tharraing à "https://gd.wikipedia.org/w/index.php?title=Hans_Fallada&oldid=576615"