Rjocht
Foar rjocht bestiet in oantal betsjuttings. Meastentiids wurde alle offisjele, troch de oerheid fêststelde regels bedoeld, dy't de ferhâldingen tusken boargers en boargers, boargers en saken, boargers en oerheid en oerheden ûnderling regelet, en dy't jilde op it grûngebiet fan de steat dy't dat rjocht fêststeld hat. Wetten binne de meast foar de hân lizzende foarbylden. Rjocht kin ek wêze it ynternasjonaal rjocht, dat rjocht tusken steaten regelet yn de foarm fan ferdraggen, of net-skreaun rjocht, sa as it fertrouwensbegjinsel tusken de folksfertsjintwurdiging en it deistich bestjoer. Yn ûndersteand wurdt yngien op it rjocht yn de earstneamde betsjutting.
Yndieling
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]It rjocht kin op ferskate manieren opdield wurde. In wichtige ferdieling is de twadieling yn it boargerlik rjocht en it publykrjocht. Dizze ferdieling is basearre op it ûnderwerp dat it rjocht regelje wol: it ferkear tusken boargers ûnderling en tusken boargers en saken, of tusken boargers en oerheid of oerheden ûnderling. Ek kin it rjocht yndield wurde yn materieel en formeel rjocht.
Boargerlik rjocht
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Boargerlik rjocht is dat ûnderdiel fan it rjocht, dat it ferkear tusken boargers en boargers en saken regelet. Men kin it measte boargerlik rjocht weromfine yn it boargerlik wetboek.
Ûnder boargers wurde ek de rjochtspersoanen begrepen dy't boargers oprjochtsje kinne, sa as in feriening, stifting of besletten fennoatskip. Men kin yn it boargerlik wetboek dêrom ek de regels fine dêr't sokke rjochtspersoanen oan foldwaan moatte.
It boargerlik wetboek bestiet út acht boeken.
- Boek ien giet oer it 'persoanen en famyljerjocht en regelet saken sa as de administraasje fan de boargerlike stân, it trouwen it skieden, adopsje, kuratele en alimintaasje.
- Boek twa giet oer rjochtspersoanen, sa as ferieningen, fennoatskippen, stiftingen en de regels dêr't se harren oan hâlde moatte, sa as it opstellen fan statuten, it hâlden fan in jiergearkomste en it opstellen fan in jierferslach.
- Boek trije giet oer it fermogensrjocht, sa as rjochtshannelingen, folmacht, it krijen en ferliezen fan guod en oare rjochtsfigueren dy't ferbûn binne oan fermogens.
- Boek fjouwer giet oer it erfrjocht, sa as legaten en erfopfolgingsrjocht.
- Boek fiif giet oer saaklike rjochten, sa as eigendom, replike en ûnreplike saken, opstal en hiemstjinberheid.
- Boek seis giet oer algemiene bepalingen oer it ferbyntenisserjocht, dus oer oerienkomsten tusken boargers.
- Boek sân en sân A giet oer bysûndere ferbyntenissen, sa as keap en ruil.
- Boek acht giet oer ferkeersmiddels en ferfier, sa as guodferfier, mar benammen ferfier oer see.
Publykrjocht
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Under publykrjocht wurdt ferstien it rjocht dat it ferkear tusken boargers en oerheden en oerheden ûnderling regelet. Inkelde fan de wichtichste publykrjochtlike wetten binne:
- it Statút fan it keninkryk fan de Nederlannen;
- de Grûnwet;
- de Kieswet;
- de Pronvinsjewet;
- de Gemeentewet;
- de Wetterskipswet;
- de Algemiene wet bestjoersrjocht;
- de Wet op de romtlike oardering.
Ek ferdraggen kinne ûnder it publykrjocht begrepen wurde, alhoewol it giet om rjocht tusken steaten. Foarbylden fan inkelde wichtige ferdraggen binne:
- it Hânfêst fan de Feriene Naasjes;
- de Universele ferklearring fan de rjochten fan de minske;
- it Ferdrach ta beskerming fan de rjochten fan de minske en de funnemintele frijheden;
- it Ferdrach oanbelangjende de Jeropeeske Uny;
- it Ferdrach fan Wenen oangeande it Ferdraggenrjocht.
Sjoch ek
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Keppeling om utens
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Alle Nederlânske wetten dy't op dit stuit fan krêft binne kinne opsocht wurde op http://www.wetten.nl , in webstee fan de Ryksoerheid.