Guèrra
|
Cél articllo est ècrit en arpetan supradialèctâl / ORB lârge. | 
|
Por los articllos homonimos, vêde Guèrra.
La guèrra sè dèfenét coment un ètat de conflit armâ entre-mié un mouél de gens politiques constituâyes, coment des Ètats. Per oposicion a les guèrres entre-mié Ètats, na guèrra pôt asse-ben dèsignér un conflit armâ entre-mié doves faccions de populacions oposâyes u dedens d’un mémo Ètat : prèjont adonc de guèrra civila, de guèrra ètnica, de guèrra rèvolucionèra ou oncor de guèrra de sècèssion.
Los Ètats fant la guèrra ux ôtros Ètats, pas ux endividus ni a les famelyes que los compôsont. D’ense, la guèrra est dèfenia coment un acto de politica ètrangiére ou ben dèfensif de dèrriér recors aprés de dèrriéres nègociacions de diplomacia.
Les guèrres et lors moyens sont juridicament sometus a des règlles d’honor ancianes et tacitament admetues, les lês de la guèrra, vegnues lo fondament du drêt entèrnacionâl publico. Cetes dèfenéssont les condicions de lègitimitât, lo dèroulament, et pués los moyens lègâls de les guèrres. Na guèrra est prècèdâye d’una revendicacion ou d’un casus belli, d’un ultimaton, pués d’una dècllaracion de guèrra ; pôt étre suspendua per des trèves, un armistiço ; sè chavone per la rèdicion d’un’armâ, la capitulacion d’un govèrnament, pués la signatura d’un trètâ qu’acôrde ou ben refuse les revendicacions iniciâles, lo payement de compensacions, et pués lo retôrn a l’ètat de pèx.
La science de la conduita d’una guèrra s’apèle la stratègia, cela de gâgnér les batalyes la tactica, cela de les côses et de les consèquences des conflits, la polèmologia (que vint du grèco pólemos que signifie la « guèrra » et pués de son sufixo lógos que vôt dére l’« ètuda ». La polèmologia est vêr l’ètuda de la guèrra).