درمنه (سرده)

Artemisia
	درمنه سانتونیکا (Levant wormseed)
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاه
(طبقه‌بندی‌نشده):	گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده):	دولپه‌ای‌های نو
(طبقه‌بندی‌نشده):	آستریدها
راسته:	میناسانان
تیره:	کاسنیان
زیرخانواده:	کاسنی‌واریان
تبار:	کاسنیان آنثمیدئا
سرده:	Artemisia; کارل لینه
گونه نماد
	برنجاسف; L.
مترادف
	Absinthium Mill.; Chamartemisia Rydb.; Oligosporus Cass.; Artemisiastrum Rydb.; Artanacetum (Rzazade) Rzazade; Abrotanum Mill.; Draconia Heist. ex Fabr.; Artemisia subg. Seriphidium Less.; Hydrophytum Eschw.; Seriphidium (Besser ex Less.) Fourr.; Dracunculus Ruppr. ex Ledeb. 1845, illegitimate homonym, not Dracunculus Mill. 1754 (گل‌شیپوریان);

دِرمَنه‌، یوشان، ترخ (نام علمی: Artemisia) جنسی از گیاهان شامل ۲۰۰ تا ۴۰۰ گونه گیاه از تیره کاسنیان هستند که کپه‌های خوشه‌ای و گل‌هایی معمولاً تلخ دارند.

بخشی از گونه‌ها

برنجاسف جنوبی L. – برنجاسف کوهی
افسنتین – درمنه
Artemisia adamsii Besser
درمنه آفریقای جنوبی – African Wormwood, African Sagebrush
برنجاسف آلاسکایی Rydb. – Alaska Wormwood
Artemisia alba
Artemisia alcockii Pamp.
برنجاسف الوشن Hultén – Aleutian Wormwood
Artemisia amoena Poljakov
گندواش (گندواش)

Artemisia araxina Takht.
برنجاسف درختی - Tree Wormwood
علف جگن کوچک Nutt. – برنجاسف کوچک، Low Sagebrush, Black Sage
Artemisia arctica Less. – برنجاسف شمالی
Artemisia arctisibirica Korobkov
علف جگن ساحلی DC.
Artemisia arenicola Krasch. ex Poljakov
برنجاسف درختی (Madeira wormwood ?)
درمنه چینی H.Lév. & Vaniot
Artemisia argyrophylla Ledeb.
برنجاسف دوساله Lam.
Artemisia aschurbajewii C.G.Aro
برنجاسف دوساله Less. – Oahu Wormwood
Artemisia austriaca Jacq.
Artemisia avarica Minat.
Artemisia badhysi Krasch. & Lincz. ex Poljakov
Artemisia balchanorum Krasch.
Artemisia baldshuanica Krasch. & Zaprjag.
Artemisia bargusinensis Spreng.
Artemisia bejdemaniae Leonova
برنجاسف دوساله Willd. – Biennial Sagewort, Biennial Wormwood
علف جگن بیگلو Gray – Bigelow Sage, Bigelow Sagebrush

برنجاسف شمالی Pall.
Artemisia borotalensis Poljakov
علف جگن ساحلی Lundstr. ex Kindb.
Artemisia caespitosa Ledeb.
درمنه آمریکایی Less. – Coastal Sagebrush, California Sagebrush
Artemisia camelorum Krasch.
علف جگن ساحلی L. – Field Wormwood
علف جگن سیمین Pursh – Silver Sagebrush
علف جگن ساحلی – Canada Wormwood
Artemisia capillaris Thunb.
درمنه کاروثی Wood ex Carruth. – Carruth Sagewort, Carruth's Sagebrush
Artemisia caucasica Willd.
درمنه چامائملیفولیا Vill.
درمنه سانتونیکا O. Berg & C. F. Schmidt – Santonica, Levant Wormseed
Artemisia ciniformis Krasch. & Popov ex Poljakov
برنجاسف (???)
Artemisia commutata Besser
Artemisia compacta Fisch. ex DC.
Artemisia cuspidata Krasch.
Artemisia czukavinae Filatova
Artemisia daghestanica Krasch. & Poretzky
Artemisia demissa Krasch.
Artemisia depauperata Krasch.
Artemisia deserti Krasch.
Artemisia desertorum Spreng.
Artemisia diffusa Krasch. ex Poljakov
Artemisia dimoana Popov
Artemisia dolosa Krasch.
گیاه رؤیایی (برنجاسف) Bess. – Douglas' Mugwort, Douglas' Sagewort
ترخون
Artemisia dubia Wall.
Artemisia dubjanskyana Krasch. ex Poljakov
Artemisia dumosa Poljakov
Artemisia elongata Filatova & Ladygina
Artemisia eremophila Krasch. & Butkov ex Poljakov
Artemisia eriantha Ten.
Artemisia feddei H.Lév. & Vaniot
Artemisia fedtschenkoana Krasch.
Artemisia ferganensis Krasch. ex Poljakov
علف جگن ماسه‌ای Torr. – Sand Sagebrush, Sand Sagebush, Silvery Wormwood
Artemisia flava Jurtzev
Artemisia franserioides Greene – Ragweed Sagebrush
Artemisia freyniana (Pamp.) Krasch.
علف جگن دشتی Willd. – Fringed Sagebrush, Fringed Sagewort, Prairie Sagewort

Artemisia fulvella Filatova & Ladygina
Artemisia furcata Bieb. – Forked Wormwood
Artemisia galinae Ikonn.
Artemisia glabella Kar. & Kir.
درمنه ایتالیایی – Glacier Wormwood, Alpine Mugwort
Artemisia glanduligera Krasch. ex Poljakov
ترخون Pall. ex Willd.
Artemisia glaucina Krasch. ex Poljakov
Artemisia globosa Krasch.
Artemisia globularia Cham. ex Bess. – Purple Wormwood
Artemisia glomerata Ledeb. – Cudweed Sagewort, Pacific Alpine Wormwood
Artemisia gmelinii Webb ex Stechmann – Gmelin's Wormwood
برنجاسف خاکستری Nutt.
Artemisia gorjaevii Poljakov
Artemisia gracilescens Krasch. & Iljin
Artemisia gurganica (Krasch.) Filatova
Artemisia gypsacea Krasch. , Popov & Lincz. ex Poljakov
Artemisia halodendron Turcz. ex Besser
Artemisia halophila Krasch.
Artemisia heptapotamica Poljakov
Artemisia hippolyti Butkov
Artemisia hololeuca M.Bieb. ex Besser
Artemisia hulteniana Vorosch.
Artemisia incana (L.) Druce
Artemisia insulana Krasch.
Artemisia insularis Kitam.
Artemisia integrifolia L.
Artemisia issykkulensis Poljakov
Artemisia jacutica Drobow
Artemisia japonica Thunb.
Artemisia juncea Kar. & Kir.
Artemisia karatavica Krasch. & Abolin ex Poljakov
Artemisia karavajevii Leonova
Artemisia kaschgarica Krasch.
Artemisia kauaiensis (Skottsberg) Skottsberg – Kauai Wormwood
Artemisia keiskeana Miq.
Artemisia kelleri Krasch.
Artemisia kemrudica Krasch.
Artemisia knorringiana Krasch.
Artemisia kochiiformis Krasch. & Lincz. ex Poljakov
Artemisia koidzumii Nakai
Artemisia kopetdaghensis Krasch. ex Poljakov
Artemisia korovinii Poljakov
Artemisia korshinskyi Krasch. ex Poljakov
Artemisia krushiana Bess. – Krush's Wormwood
افسنتین Boiss. & Buhse
Artemisia kuschakewiczii C.G.A.Winkl.
Artemisia laciniata Willd. – Siberian Wormwood
Artemisia laciniatiformis Kom.
Artimisia lactiflora
Artemisia lagocephala (Besser) DC.
Artemisia lagopus Fisch. ex Besser
Artemisia latifolia Ledeb.
Artemisia ledebouriana Besser
Artemisia lehmanniana Bunge
Artemisia leontopodioides Fisch. ex Besser
Artemisia lessingiana Besser
Artemisia leucodes Schrenk
Artemisia leucophylla (Turcz. ex Besser) Pamp.
Artemisia leucotricha Krasch. ex Ladygina
برنجاسف خاکستری Bess. – Columbia River Wormwood
Artemisia lipskyi Poljakov
Artemisia littoricola Kitam.
Artemisia longifolia Nutt. – Longleaf Sagebrush, Longleaf Wormwood
برنجاسف خاکستری Nutt. – Gray Sagewort, Prairie Sage, White Sagebrush
Artemisia macilenta (Maxim.) Krasch.
Artemisia macrantha Ledeb.
Artemisia macrobotrys Ledeb. – Yukon Wormwood
Artemisia macrocephala Jacq. ex Besser
Artemisia macrorhiza Turcz.
Artemisia maracandica Bunge
برنجاسف پیرزن L. – برنجاسف کوهی
علف جگن ساحلی Spreng.
Artemisia martjanovii Krasch. ex Poljakov
Artemisia mauiensis (Gray) Skottsberg – Maui Wormwood
Artemisia maximovicziana Krasch. ex Poljakov
Artemisia medioxima Krasch. ex Poljakov
Artemisia messerschmidtiana Besser
برنجاسف لیمویی Bess. – برنجاسف میشو، خاراگوش میشو
Artemisia mogoltavica Poljakov
Artemisia mongolica (Besser) Fisch. ex Nakai
Artemisia mongolorum Krasch.
Artemisia montana (Nakai) Pamp.
Artemisia mucronulata Poljakov
Artemisia multisecta Leonova
Artemisia namanganica Poljakov
Artemisia nesiotica Raven – Island Sagebrush
Artemisia nigricans Filatova & Ladygina
Artemisia norvegica Fries – Norwegian Mugwort
Artemisia nova A. Nels. – Black Sagebrush
Artemisia obscura Pamp.
Artemisia obtusiloba Ledeb.
Artemisia oelandica (Besser) Krasch.
Artemisia olchonensis Leonova
Artemisia oliveriana J.Gay ex Besser
برنجاسف Pamp.
Artemisia packardiae J. Grimes & Ertter – Packard's Wormwood, Succor Creek Sagebrush
Artemisia pallasiana Fisch. ex Besser
درمنه سان‌دیگو Gray – San Diego Sagewort
Artemisia palustris L.
Artemisia pannosa Krasch.
Artemisia papposa Blake & Cronq. – Owyhee Sage, Owyhee Sagebrush
Artemisia parryi Gray – خاراگوش پَری
Artemisia pattersonii Gray – خاراگوش پَترسون
Artemisia pectinata Pall.
Artemisia pedatifida Nutt. – برنجاسف پای پرنده
Artemisia pedemontana Balb.
درمنه ایرانی Boiss.
Artemisia pewzowii C.G.A.Winkl.
Artemisia phaeolepis Krasch.
Artemisia polysticha Poljakov
Artemisia pontica L. – خاراگوش رومی
Artemisia porrecta Krasch. ex Poljakov
Artemisia porteri Cronq. – خاراگوش پاتر
Artemisia prasina Krasch. ex Poljak.
برنجاسف جنوبی Krasch.
Artemisia prolixa Krasch. ex Poljak.
Artemisia punctigera Krasch. ex Poljakov
برنجاسف خاکستری Besser
Artemisia pycnocephala (Less.) DC. – خاراگوش کرانه
Artemisia pycnorhiza Ledeb.
Artemisia pygmaea Gray – برنجاسف کوتوله
Artemisia quinqueloba Trautv.
Artemisia remotiloba Krasch. ex Poljakov
Artemisia rhodantha Rupr.
برنجاسف ریجیدا (Nutt.) Gray – برنجاسف گَرها
Artemisia rothrockii Gray – برنجاسف تیمبرلین
Artemisia rubripes Nakai
علف جگن ساحلی L. – خاراگوش صخره، بومادران کوهی
Artemisia rutifolia Stephan ex Spreng.
Artemisia saissanica (Krasch.) Filatova
Artemisia saitoana Kitam.
Artemisia salsoloides Willd.
Artemisia samoiedorum Pamp.
Artemisia santolina Schrenk
Artemisia santolinifolia Turcz. ex Besser
Artemisia santonica L.
Artemisia saposhnikovii Krasch. ex Poljak.
Artemisia schischkinii Krasch.
Artemisia schmidtiana – Satiny Wormwood
Artemisia schrenkiana Ledeb.
Artemisia scoparia Waldst. & Kit. – خاراگوش سرخ‌ساقه
Artemisia scopiformis Ledeb.
Artemisia scopulorum Gray – Alpine Sagebrush, Dwarf Sagebrush
Artemisia scotina Nevski
Artemisia senjavinensis Bess. – خاراگوش قطبی
برنجاسف Turcz. ex Besser
Artemisia semiarida (Krasch. & Lavrenko) Filatova
Artemisia senjavinensis Besser
Artemisia sericea Weber ex Stechm.
Artemisia serotina Bunge
Artemisia serrata Nutt. – خاراگوش اره‌ای
Artemisia spinescens (syn. Picrothamnus desertorum) – Bud Brush, Bud Sage
Artemisia sieversiana Willd.
Artemisia skorniakowii C.G.A.Winkl.
Artemisia sogdiana Bunge
Artemisia songarica Schrenk
Artemisia spicigera K.Koch
Artemisia splendens Willd.
Artemisia stelleriana Bess. – Hoary Mugwort
Artemisia stenocephala Krasch. ex Poljak.
Artemisia stenophylla Kitam.
Artemisia stolonifera (Maxim.) Kom.
Artemisia subarctica Krasch.
Artemisia subchrysolepis Filatova
Artemisia sublessingiana Krasch. ex Poljakov
Artemisia subsalsa Filatova
Artemisia subviscosa Turcz. ex Besser
Artemisia succulenta Ledeb.
Artemisia suksdorfii خاراگوش ساحلی
Artemisia sylvatica Maxim.
Artemisia szowitziana (Besser) Grossh.
Artemisia tanacetifolia L.
Artemisia taurica Willd.
Artemisia tenuisecta Nevski
Artemisia terrae-albae Krasch.
Artemisia tianschanica Krasch. ex Poljak.
Artemisia tilesii Ledeb. – Tilesius' Wormwood
Artemisia tomentella Trautv.
Artemisia tournefortiana Rchb.
Artemisia transbaicalensis Leonova
Artemisia transiliensis Poljakov
Artemisia trautvetteriana Besser
Artemisia tridentata Nutt. – Big Sagebrush, Blue Sage, Black Sage, Basin Sagebrush
Artemisia triniana Besser
Artemisia tripartita Rydb. – Threetip Sagebrush
Artemisia turanica Krasch.
Artemisia turcomanica Gand.
Artemisia umbelliformis Lam. – Alps Wormwood
Artemisia unalaskensis Rydb.
Artemisia vachanica Krasch. ex Poljak.
Artemisia valida Krasch. ex Poljak.
Artemisia verlotiorum Lamotte – افسنتین چینی
اکلیپتا پرستراتا Willd.
برنجاسف L. – برنجاسف

ویژگی‌های بوته درمنه

درمنه، گیاهی است بوته‌ای و خودرو از خانوادهٔ کاسنی‌ها که دارای برگ و گلی معطر و خاصیت دارویی است.^[۴] شکل بوته‌ای و اعضای چوبی که قاعدهٔ ساقه‌های آن‌ها سخت و چوبی، محصور در برگ‌های کوچک پوشیده از کرک سفید می‌باشد. بلندی آن یک وجب تا یک یا یک اونیم متر در گونه‌های مختلف متفاوت است؛ بعضی گونه‌ها روی زمین گستره و بعضی افراشته‌اند. معمولاً گل‌های آن خوشبو و طعم آن تلخ می‌باشد. این گیاه هم در نواحی کوهستانی و هم در صحرا می‌روید.^[۵]

خواص درمانی درمنه

سه تا چهار گرم گرد غنچه‌های ناشکفتهٔ آن را با عسل یا مربا یا شیر مخلوط کنید و صبح ناشتا بخورید یا ۱۰ گرم از گرد آن را در پانصد گرم آب جوش دم کنید و آب آن را صاف کرده سه قسمت کنید و صبح، ظهر و شب بنوشید. برای دفع کرم‌های دراز روده خیلی مؤثر است. دوازده گرم از آن را دم کنید و آبش را بنوشید و هم به موضع بمالید. جهت درمان گزیدگی عقرب و رتیل مفید است. با شاخه‌های آن هر روز دندانها را خلال کنید. برای تقویت لثه‌ها و دندان‌ها تا حدودی اثر مفید دارد. ضماد خاکستر آن با روغن زیتون یا روغن زنبق برای جلوگیری از ریختن مو و تسریع در رشد مو مؤثر است.^[۵]

عوارض درمنه

مضر معده و عصب می‌باشد و سردرد می‌آورد و مصلح آن ترمس – مستکی است.^[۵]

منابع

↑ 1897 illustration from Franz Eugen Köhler, Köhler's Medizinal-Pflanzen
↑ Flann, C (ed) 2009+ Global Compositae Checklist^{^{[پیوند مرده]}}
↑ «Flann, C (ed) 2009+ Global Compositae Checklist». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۷.
↑ http://www.wikifeqh.ir/درمنه
↑ ^۵٫۰ ^۵٫۱ ^۵٫۲ wikiwook. «درمنه و خواص آن». ویکی ووک / زندگی آگاهانه لحظاتی شاد و آرام.

گونیلی، ابوالحسن: فرهنگ اصطلاحات کشاورزی، انتشارات پیام، تهران ۱۳۵۲ خورشیدی، ص۷۸.
ویکی‌پدیای انگلیسی، نسخه ۲۷ سپتامبر ۲۰۰۶.

[1] 1897 illustration from Franz Eugen Köhler, Köhler's Medizinal-Pflanzen

[2] Flann, C (ed) 2009+ Global Compositae Checklist^{^{[پیوند مرده]}}

[3] «Flann, C (ed) 2009+ Global Compositae Checklist». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ نوامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۷ سپتامبر ۲۰۱۷.

[4] ttp://www.wikifeqh.ir/درمنه

[:4-5] ۵٫۰ ^۵٫۱ ^۵٫۲ wikiwook. «درمنه و خواص آن». ویکی ووک / زندگی آگاهانه لحظاتی شاد و آرام.

[۱]

[۳]

[۲]

[۴]

[۵]

ن ب و گیاهان دارویی و ادویه‌جات
گیاهان دارویی	آب‌تره اروانه اسپرزه اسطوخودوس افسنتین آق اوستا آقطی سیاه اکالیپتوس انزروت انیسون انجبار اسفند دانه انجدان رومی آنغوزه آویشن باباآدم بادرشبو بادرنجبویه بارهنگ باریجه بالدیرغان برگ بو برگ سنا برنجاسف بن سرخ بنگرو بنه بولدو بومادران بهار نارنج بهمن‌پیچ بیدمشک پای خر پرسیاوشان پروانش پنج‌انگشت پنیر باد پنیرک پونه‌سا پونه سنبله‌ای پیازچه پیرتر پیرو تاتوره تخم کتان ترشک ترخون ترنجبین تره جاشیر جعفری فرنگی جعفری خارخسک چای کوهی چای ترش چویل خار مریم خار مقدس ختمی دارواش داز درمنه دم شیر رازک رازیانه رومارن روناس ریحان مقدس ریحان ریواس زنجبیل زوفا ژینکو سپستان سُداب سرخ‌ولیک سنا سنبل‌الطیب سنبل خطایی سنجد سورنجان سیاه‌دانه سیر شابیزک شاه‌تره شاهِسپَرَم شبدر قرمز شب‌یار شنبلیله شوید شیرین‌بیان سعتر عاقرقرحا عروسک پشت پرده عطر مازندران علف چشمه علف لیمو علف هفت‌بند غافث فرنجمشک فلفل مجار فلوس فوکا قاصدک کاسنی کافور کاکوتی کرچک کنار کوشاد کیسه کشیش گاوزبان گز روغن گز علفی گزنه گشنیز گل بی‌مرگ گل راعی گل ماهور گل همیشه‌بهار گلپر گلرنگ گلنار گون کتیرا لوزارنگ ماریتیغال مامیران کبیر مخلصه وحشی مرّ مکّی مرزنگوش مرزنجوشتر مرزه مریم‌گلی مصطکی مورت موسیر نعناع هلیله سیاه همشکی هویج وحشی
ادویه	اسپرزه آنغوزه بابونه بادیان رومی برگ بو به‌دانه پودر پیاز فلفل دلمه‌ای پودر کاری تخم شاهی تخم تره ترب کوهی تمر هندی جوز هندی چهارتخمه خاکشی خردل سیاه سفید چینی خسرودار خشخاش دارچین زردچوبه زعفران زنجبیل زیره سماق سیاه‌دانه پودر سیر شنبلیله عرق بیدمشک فلفل بهار فلفل برزیلی فلفل سفید فلفل سیاه فلفل قرمز کاسنی دشتی کُبابه کنجد کندر گل رنگ گلاب لیمو عمانی پودر موسیر میخک ناردانه واسابی هل سبز هل سفید هل سیاه
منابع: آفتاب • دائرةالمعارف گیاهان دارویی • زردبن و فرهنگ‌های آریانپور