پرش به محتوا

آمفتامین

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
Amphetamine
داده‌های بالینی
نام‌های تجاریAdderall
نام‌های دیگرalpha-methylbenzeneethanamine, alpha-methylphenethylamine, beta-phenyl-isopropylamine
AHFS/Drugs.commonograph
روش مصرف داروخوراکی، تزریق وریدی، تبخیر، آئروسول، شیاف، زیرزبانی
کد ATC
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی
داده‌های فارماکوکینتیک
زیست فراهمیبینی۷۵٪; شیاف۹۵٪; وریدی۱۰۰٪
پیوند پروتئینی۱۵–۴۰٪
متابولیسمکبد (CYP2D6)[۱]
نیمه‌عمر حذف12h average for d-isomer, 13h for l-isomer
دفعکلیوی; بخش قابل توجهی بدون تغییر
شناسه‌ها
  • 1-phenylpropan-2-amine
شمارهٔ سی‌ای‌اس
پاب‌کم CID
دراگ‌بنک
کم‌اسپایدر
UNII
KEGG
ChEBI
ChEMBL
NIAID ChemDB
CompTox Dashboard (EPA)
ECHA InfoCard100.005.543 ویرایش در ویکی‌داده
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیاییC9H13N۱
جرم مولی۱۳۵٫۲۰۸۴ g·mol−1
مدل سه بعدی (جی‌مول)
حلالیت در آب50–100 mg/mL (16C°)میلی‌گرم در میلی‌لیتر (دمای C°۲۰)
  • NC(C)Cc1ccccc1
  • InChI=1S/C9H13N/c1-8(10)7-9-5-3-2-4-6-9/h2-6,8H,7,10H2,1H3 N
  • Key:KWTSXDURSIMDCE-UHFFFAOYSA-N N
 N✔Y (این چیست؟)  (صحت‌سنجی)

آمفتامین (برگرفته از آلفا متیل فنیل اتیل آمین) یک محرک سیستم عصبی مرکزی (CNS) است که در معالجه اختلال کمبود توجه بیش‌فعالی (ADHD)، مواد مخدر و درمان چاقی استفاده می‌شود. این دارو جزو کلاس فنتیلامین است. از جمله آثار مصرف آمفتامین بی‌خوابی، افزایش تمرکز، کاهش خستگی و کاهش اشتها است. اصلی‌ترین کاربرد دارویی ترکیبات آمفتامین اختلال کم‌توجهی - بیش‌فعالی است.[۲]

داده‌های فارماکوکینتیک

[ویرایش]

مکانیسم اثر

[ویرایش]

آمفتامین با مهار آنزیم مونوآمین اکسیداز و جلوگیری از جذب مجدد کاتکول آمینها (دوپامین، نوراپی نفرین) باعث افزایش فعالیت این مواد و افزایش فعالیت مغزی و کاهش خواب‌آلودگی می‌شود.

مشتقات

[ویرایش]

این ماده ایزومرها و مشتقات مختلفی دارد که عملکردی شبیه هم دارند ولی گاه قدرت اثر متفاوتی دارند مانند دگزامفتامین و متامفتامین.

عوارض جانبی

[ویرایش]

وابستگی

[ویرایش]

آمفتامین‌هایی که با عنوان دارو و با تجویز روانپزشک یا پزشک مصرف می‌شوند به درمان اختلال بیش فعالی/کمبود توجه کمک شایانی می‌نمایند.

مسلماً آمفتامین‌ها را مانند سایر داروها نباید به صورت خودسرانه و بدون تجویز پزشک مصرف نمود. در مواردی آمفتامین‌ها به عنوان نوعی ماده مخدر و روانگردان مورد استفاده قرار گرفته و در طولانی مدت باعث بروز اعتیاد در فرد مصرف‌کننده می‌شوند. برخی آمفتامین‌ها و مشتقات آن بر پیام رسان‌های عصبی همانند گلوتامات (مهم‌ترین پیام‌رسان تحریکی به خصوص در نورون‌های نخاعی) اثر می‌گذارند. آمفتامین‌های غیرقانونی که اغلب در آزمایشگاه‌های زیر زمینی و غیر استاندارد تولید می‌شوند اثراتی مانند کوکائین داشته و می‌توانند بسیار اعتیادآور باشند. آمفتامین‌ها به اشکال مختلفی مانند قرص، کپسول، پودر و کریستال تولید شده و به‌طور غیرقانونی تحت عناوینی چون "سرعت (Speed)" به فروش می‌رسند. آمفتامین‌های پودری دارای بوی تند، و مزه‌ای تلخ بوده و در رنگ‌های مختلفی یافت می‌شوند. قرص‌ها و کپسول‌های آمفتامین غیرقانونی نیز تنوع رنگ بسیار زیادی داشته و انواع ناخالص آن می‌تواند محتوی انواع مواد مخدر، کافئین، شکر یا مواد چسبنده باشد. افرادی که به‌طور دائم از آمفتامین‌ها به صورت خودسرانه استفاده می‌کنند به تدریج به بیماری اعتیاد مبتلا شده و در صورتی که میزان مصرف خود را کاهش دهند دچار علائم خماری می‌شوند.

پانویس

[ویرایش]
  1. ↑ Miranda-G E, Sordo M, Salazar AM (2007). "Determination of amphetaminoe, methamphetamine, and hydroxyamphetamine derivatives in urine by gas chromatography-mass spectrometry and its relation to CYP2D6 phenotype of drug users". J Anal Toxicol. 31 (1): 31–6. PMID 17389081. Archived from the original on 3 May 2020. Retrieved 11 September 2012.{{cite journal}}: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (link)
  2. ↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Amphetamine
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=آمفتامین&oldid=40460897»