صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۱٬۰۲۹٬۰۱۷ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

پیکرهٔ فردوسی در توس

ابوالقاسم فردوسی توسی شاعر حماسه‌سرای ایرانی و سرایندهٔ شاهنامه، حماسهٔ ملی ایران است. فردوسی را بزرگ‌ترین چکامه‌سرای پارسی‌گو دانسته‌اند که از آوازهٔ جهانی برخوردار است. وی را حکیم سخن و حکیم توس نیز گویند. پژوهشگران برآنند که فردوسی سرودن شاهنامه را برپایهٔ شاهنامهٔ ابومنصوری در سی سالگی آغاز کرد. تنها سروده‌ای که روشن شده از اوست، خود شاهنامه است. شاهنامه نامدارترین سرودهٔ فردوسی و یکی از بزرگ‌ترین نوشته‌های ادبیات کهن پارسی است. فردوسی شاهنامه را در ۳۸۴ ه‍.ق (۹۹۴ میلادی)، سه سال پیش از برتخت‌نشستن محمود، به‌پایان برد و در ۴۰۰ ه‍.ق (۸ مارس ۱۰۱۰ میلادی)، در هفتاد و یک سالگی، ویراست دوم را به انجام رساند. سروده‌های دیگری نیز به فردوسی منتسب شده‌اند، که بیشترشان بی‌پایه هستند. نامورترین آن‌ها مثنوی یوسف و زلیخا است. سرودهٔ دیگری که از فردوسی دانسته شده، هجونامه‌ای در نکوهش سلطان محمود غزنوی است. برابر کتاب‌شناسی فردوسی و شاهنامه، گردآوری ایرج افشار، با به‌شمارآوردن سروده‌های منسوب به فردوسی مانند یوسف و زلیخا تا سال ۱۳۸۵، تعداد ۵۹۴۲ اثر گوناگون در این سال‌ها نوشته شده است. فردوسی دهقان و دهقان‌زاده بود. او آغاز زندگی را در روزگار سامانیان و هم‌زمان با جنبش استقلال‌طلبی و هویت‌خواهی در میان ایرانیان سپری کرد. شاهان سامانی با پشتیبانی از زبان فارسی، زمانه‌ای درخشان را برای پرورش زبان و اندیشهٔ ایرانی آماده ساختند و فردوسی در هنر سخنوری آشکارا وامدار گذشتگان خویش و همهٔ آنانی است که در سده‌های سوم و چهارم هجری، زبان فارسی را به اوج رساندند و او با بهره‌گیری از آن سرمایه، توانست گفتار خود را چنین درخشان بپردازد.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… بعد از انقلاب ۱۳۵۷، برای مدتی نام شهر شاهرود به «خمینی‌رود» تغییر یافته بود؟ (در تصویر)
… تحقیقات رسمی نشان داده است که حادثه اتمی فوکوشیما قابل پیش‌بینی و پیشگیری بوده است؟
… بنیاد آموزشی جیمز رندی جایزهٔ ۱ میلیون دلاری برای هر فردی که بتواند ادعای قدرت ماوراطبیعه یا فراهنجار را تحت شرایط کنترل‌شده علمی ثابت کند تعیین کرده است؟
… سیبَوَیه شیرازی، دانشمند ایرانی را که اولین کتاب دستور زبان رسمی و تحلیلی زبان عربی را نوشت، بزرگ‌ترین زبان‌شناس عربی نامیده‌اند؟
… ایان هولم پس از مرگش در سال ۲۰۲۰، به‌واسطهٔ انیماترونیک، تصویرسازی توسط رایانه و هوش مصنوعی، برای حضور در فیلم بیگانه: رومولوس «زنده شد»؟
… کسانی که به‌واسطهٔ پروژه ۱۰۰٬۰۰۰ به خدمت ارتش آمریکا درآمدند با عبارت «احمق‌های مک‌نامارا» شناخته می‌شدند و سه‌برابر بیشتر از دیگر سربازان در خطر کشته‌شدن قرار داشتند؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۳۰ بهمن ۱۴۰۳ خورشیدی) ۱٬۰۲۹٬۰۱۷ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت