صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۱٬۰۲۶٬۲۴۷ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

چرخه قاعدگی مجموعه‌ای از تغییرات طبیعی در تولید هورمون و ساختارهای رحم و تخمدان‌های دستگاه تولیدمثل در زنان است که بارداری را امکان‌پذیر می‌سازد. «چرخه تخمدانی» تشکیل اووسیت و ترشح دوره‌ای استروژن و پروژسترون را کنترل می‌کند و «چرخهٔ رحمی» در آماده‌سازی و نگهداری پوشش داخلی رحم برای دریافت سلول تخم و لانه‌گزینی جنین نقش دارد. این چرخه‌ها همزمان و هماهنگ بوده و معمولاً بین ۲۱ تا ۳۵ روز در زنان بالغ (با متوسط ۲۸ روز) به طول می‌انجامند و حدود ۳۰ تا ۴۵ سال ادامه می‌یابند. هورمون‌ها، چرخه‌های قاعدگی را ایجاد می‌کنند. افزایش و کاهش دوره‌ای هورمون محرک فولیکولی موجب تولید و رشد سلول‌های فولیکولی و اووسیت‌ها (سلول‌های جنسی نابالغ) می‌شود. هورمون استروژن نیز پوشش داخلی رحم (آندومتر) را ضخیم نموده تا در صورت لقاح، رویان را در خود جای دهد و تسهیل خون‌رسانی به این پوشش ضخیم شده، مواد مغذی را برای جنینی که با موفقیت لانه‌گزینی شده است فراهم می‌کند. اگر لانه‌گزینی اتفاق نیفتد، پوشش داخلی از بین رفته و خون‌ریزی آغاز می‌شود. قاعدگی که با کاهش سطح استروژن و پروژسترون ایجاد می‌گردد (در اصطلاح رایج «پریود»)، تخریب دوره‌ای آندومتر را به همراه دارد و نشانه‌ای از عدم بارداری است. هر چرخه بر اساس رویدادهای تخمدان (چرخه تخمدان) یا رحم (چرخه رحم) به فازهای مختلفی تقسیم می‌شود. چرخهٔ تخمدان از فاز فولیکولی، تخمک‌گذاری و فاز لوتئال تشکیل شده و چرخهٔ رحم نیز شامل قاعدگی، فاز تکثیری و ترشحی است. نخستین روزِ چرخه قاعدگی، ابتدای فرایند قاعدگی است که حدود پنج روز به طول می‌انجامد، سپس آندومتر مجدداً ضخیم شده (فاز تکثیری) و با ثبات آندومتر، فاز ترشحی که معمولاً لانه‌گزینی در آن اتفاق می‌افتد آغاز می‌شود. چرخهٔ تخمدان با رشد و تولید فولیکول‌ها شروع و در حدود روز چهاردهم، با تخمک‌گذاریِ معمولاً یک اووسیت، به فاز دوم خود می‌رود.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… ‏ویلیام بافین، از بزرگترین دریانوردان و مکتشفان قرن هفدهم، در قبرستان گور فرنگی قشم به خاک سپرده شده است؟ (در تصویر)
… آلوئیس برونر افسر ارشد عضو اِس‌اِس و ابداع‌کننده یکی از ابزارهای شکنجه به نام «صندلی آلمانی»، پس از پایان جنگ جهانی دوم به سوریه گریخت و به عنوان مشاور دولت در روش‌های شکنجه فعال بود؟
… در میانه دهه ۱۹۹۰ میلادی ایالات متحده آمریکا بعد از خارج کردن بمب افکن ای ۶ اینترودر از خدمت، چهل فروند آن را در اقیانوس برای ایجاد صخره مرجانی مصنوعی غرق کردند؟
… شرکت آبجوسازی هینیکن ان. فی حاضر شد بابت بازارپردازی در فیلم اسکای‌فال، ۴۵ میلیون دلار بپردازد؟
… نخستین سالن نمایش فیلم ایران را ابراهیم‌خان صحاف‌باشی تأسیس کرد، اما فضل‌الله نوری در کمتر از یک ماه به فعالیت آن پایان داد؟
… فلج دوره‌ای تیروتوکسیک عمدتاً در مردان آسیای شرقی بروز می‌کند و میزان ابتلا به آن در مردان ۱۷ تا ۷۰ برابر زنان است؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۲ بهمن ۱۴۰۳ خورشیدی) ۱٬۰۲۶٬۲۴۷ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

دیوید لینچ در ۱۹۹۰

دیوید لینچ (در تصویر)، فیلم‌ساز آمریکایی، در ۷۸ سالگی درگذشت.
جوزف عون پس از دو سال بحران به‌عنوان رئیس‌جمهور لبنان انتخاب شد و نواف سلام به‌عنوان نخست‌وزیر معرفی گردید.
آتش‌سوزی‌های جنوب کالیفرنیا، موجب مرگ دست‌کم ۲۵ نفر و ویرانی ۱۲٬۰۰۰ ساختمان شده است.
زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۷٫۱ ریشتر شهرستان تینگری در منطقه خودمختار تبت چین را لرزاند و دست کم ۱۲۶ کشته بر جای گذاشت.

یادبودها

امروز: سه‌شنبه، ۲۱ ژانویه ۲۰۲۵ میلادی برابر ۲ بهمن ۱۴۰۳ هجری خورشیدی و ۲۰ رجب ۱۴۴۶ هجری قمری (UTC)

رویدادها

۱۳۹۳ - انتشار نامه سید علی خامنه‌ای به جوانان اروپا و آمریکای شمالی.
۱۹۵۴ – به آب اندازی یواس‌اس ناتیلوس، اولین زیردریایی هسته‌ای دنیا.

زادروزها

۱۳۳۸ - زادروز شارل پنجم، پادشاه فرانسوی
۱۸۶۹ - زادروز گریگوری راسپوتین راهب ماجراجو و سیاستمدار روسی
۱۸۸۹ - زادروز پیتیریم آلکساندروویچ سوروکین، جامعه‌شناس آمریکایی روس‌تبار
۱۹۰۵ - زادروز کریستین دیور طراح مد فرانسوی، از معروفترین بنیانگذاران خانه مد در دنیا
۱۹۴۱ - زادروز پلاسیدو دومینگو خواننده اسپانیایی/مکزیکی
۱۹۵۳ - زادروز پل آلن از بنیانگذاران شرکت مایکروسافت
۱۹۵۶ - زادروز جینا دیویس بازیگر، تهیه‌کننده، نویسنده، مدل آمریکایی و عضو تیم تیراندازی المپیک بانوان آمریکا، برندهٔ جایزه اسکار

درگذشت‌ها

۱۷۷۴ - درگذشت مصطفی سوم سلطان امپراتوری عثمانی از سال ۱۷۵۷ تا ۱۷۷۴
۱۷۹۳ - درگذشت لوئی شانزدهم پادشاه فرانسه
۱۸۹۲ - درگذشت جان کاوچ آدامز ستاره‌شناس و ریاضیدان بریتانیایی
۱۹۲۴ - درگذشت ولادیمیر لنین رهبر انقلاب ۱۹۱۷ روسیه و بنیانگذار اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
۱۹۲۶ - درگذشت کامیلو گولگی ‏زیست‌شناس ایتالیایی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۱۹۰۶
۱۹۵۰ - درگذشت جرج اورول (در تصویر)، داستان‌نویس، روزنامه‌نگار، منتقد ادبی و شاعر انگلیسی

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای ژانویه – یادبودهای بیشتر…

نگارهٔ برگزیدهٔ امروز

سالن گاوتورپ یک خانه روستایی متعلق به دوران الیزابت در سواحل رودخانه کالدر، در ایتن‌هیل در منطقه برنلی، لانکاشر انگلستان است. املاک آن به پادیهام امتداد می‌یابد و ورودی استاکبریج درایو در آنجا قرار دارد. این خانه به‌طور سنتی به رابرت اسمیتسون نسبت داده می‌شود. در اواسط قرن نوزدهم سالن توسط چارلز بری، معمار کاخ وست‌مینستر بازسازی شد. از سال ۱۹۵۳ این ساختمان به عنوان یک ساختمان در لیست بنای فهرست‌شده درجه یک تعیین شده است. در سال ۱۹۷۰ چهارمین لرد شاتل ورث سالن را با اجاره ای ۹۹ ساله به شورای شهرستان لانکاشر سپرد. هر دو نهاد به‌طور مشترک سالن را اداره می‌کنند و در سال ۲۰۱۵ شورا مبلغ ۵۰۰۰۰۰ پوند بودجه برای کارهای مرمت در ضلع جنوبی و غربی خانه فراهم کرد.

بایگانی ژانویه ۲۰۲۵ – نگاره‌های برگزیدهٔ بیشتر

درون‌مایه

دانش طبیعی و صوری: اخترشناسی – زیست‌شناسی – شیمی – زمین‌شناسی – فیزیک – آمار – احتمالات – ریاضیات – سامانه‌ها – علوم رایانه – منطق

دانش اجتماعی و انسانی: آموزش – ادبیات – اقتصاد – انسان‌شناسی – باستان‌شناسی – تاریخ – جامعه‌شناسی – جغرافیا – روان‌شناسی – زبان‌شناسی – ارتباطات – علوم سیاسی – فلسفه

دانش کاربردی: پزشکی – حقوق – رایانه – بهداشت – فناوری اطلاعات – فناوری – کسب و کار – کشاورزی – مدیریت – مهندسی

فرهنگ و هنر: بزرگان و مشاهیر – رسانه‌ – سرگرمی‌‌ – هنرهای نمایشی – هنرهای تجسمی – سینما – موسیقی – معماری – نقاشی – ورزش

پروژه‌های خواهر ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا توسط ویرایشگران داوطلب نوشته شده و از سوی سازمان ناسودبر بنیاد ویکی‌مدیا میزبانی می‌شود که خود میزبان چندین پروژهٔ داوطلبانهٔ دیگر نیز هست:

ویکی‌انبار
انبار رسانه‌های آزاد
مدیاویکی
توسعهٔ نرم‌افزار ویکی
فراویکی
هماهنگی پروژهٔ ویکی‌مدیا
ویکی‌کتاب
کتاب‌های درسی و راهنماهای آزاد
ویکی‌داده
پایگاه دانش آزاد
ویکی‌خبر
اخبار با محتوای آزاد
ویکی‌گفتاورد
مجموعه‌ای از نقل قول‌ها
ویکی‌نبشته
کتابخانه‌ای با محتوای آزاد
ویکی‌گونه
فهرست گونه‌ها
ویکی‌دانشگاه
ابزارهای آموزشی آزاد
ویکی‌سفر
راهنمای آزاد سفر
ویکی‌واژه
فرهنگ واژگان

زبان‌های ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیای فارسی در سال ۱۳۸۲ بنیان‌گذاری شده و هم‌اکنون ۱٬۰۲۶٬۲۴۷ نوشتار دارد. ویکی‌پدیا به زبان‌های بسیاری وجود دارد؛ برخی از بزرگ‌ترین آن‌ها در زیر فهرست شده‌اند.

۱٬۰۰۰٬۰۰۰+ نوشتار

۲۵۰٬۰۰۰+ نوشتار

۱۰۰٬۰۰۰+ نوشتار

فهرست کامل ویکی‌پدیاها