صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۱٬۰۲۱٬۸۶۵ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

خوشنویسی نام «علی الرّضا»
به خط ثلث

علی بن موسی الرّضا فرزندِ موسی بن جعفر و نجمه خاتون و از نسل محمد، پیامبر اسلام، است. او امام هشتم شیعیان دوازده‌امامی بعد از پدرش موسی کاظم و پیش از پسرش محمد تقی است. هرچند منابع در علت و چگونگی ملقب شدن وی به‌عنوان «رضا» دچار اختلاف هستند، اما همگی بر شهره بودن او به این لقب، اتفاق دارند. کنیه او ابوالحسن ذکر شده که به‌جهت هم کنیه بودن با پدرش، ابوالحسن ثانی خوانده شده است. دوره زندگانی علی بن موسی الرضا همزمان با حکومت عباسیان بوده است که با مشکلات عدیده‌ای از جمله جنگ‌های داخلی و شورش‌های مختلف علیه حکومت مواجه بودند. دوران امامت وی با سه خلیفهٔ عباسی شامل هارون الرشید، امین و مأمون مقارن بود. او در عصر حکومت هارون و امین، غالباً به مباحثه با مذاهب دیگر در باب اعتقادات اسلامی و ترویج مذهب امامیه می‌پرداخت. در این دوران با تدارک سفر و مناظرات با بزرگان ادیان و مذاهب مختلف، سعی در کاهش گسترش مذاهب دیگر کرد. مبارزه با جریان واقفیه که پس از مرگ موسی کاظم و انکار امامت وی رخ‌داد، از جمله اهم اقدامات وی بشمار می‌آید. حکومت نیز در این دوران مواجهه‌ای با وی نداشت. پس از پیروزی مأمون عباسی در جنگ با امین در سال ۱۹۸ ه‍. ق، مأمون با گسترش قیام‌های شیعی مواجه شد. او به‌دنبال راهی برای پیروزی بر این شورش‌ها، تصمیم گرفت علی بن موسی الرضا را در حکومت دخیل کند و به‌همین منظور مقام ولایتعهدی خویش را به عهدهٔ او گذاشت. هرچند علی بن موسی، نسبت به پذیرش منصب ولایتعهدی استنکاف نمود، اما مأمون او را در سال ۲۰۰ ه‍.ق به مرو، پایتخت خود، احضار کرد. این رویداد که مهم‌ترین فصل تاریخی حیات علی بن موسی الرضا است، در سال ۲۰۱ ه‍.ق صورت پذیرفت.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… بلشویک‌ها در دومین کنگره حزب در ۱۹۰۳ به رهبری ولادیمیر لنین از دستهٔ منشویک‌ها جدا شده و نهایتاً حزب کمونیست شوروی را تشکیل دادند؟ (در تصویر)
… بلز پاسکال برای کمک به پدرش، یک ماشین‌حساب مکانیکی ساخت که قادر به جمع و تفریق اعداد بود که بعدها به نام ماشین حساب پاسکال شهرت یافت؟
… سمیرامیس ملکهٔ افسانه‌ای سرزمین بابل است که باغ‌های معلق بابل برای او ساخته شد؟
… تا پیش از آن که رضاشاه، شیره‌کش‌خانه‌ها را تعطیل و اداره آن‌ها را ممنوع نماید این مکان‌ها در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار در اوج فعالیت خود بود؟
… مزدا نام شرکت خودروسازی مشهور ژاپنی، برگرفته از نام اهورامزدا بوده‌است؟
… کوه سرگردان جلد سوم جزیره سرگردانی و آخرین رمان سیمین دانشور، از سال ۱۳۸۶ مفقود شده‌است؟
… پیمان نانجینگ پیمانی بود که پس از جنگ تریاک نخست بین بریتانیا و چین بسته شد و مطابق آن هنگ کنگ به پادشاهی بریتانیا واگذار شد؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۲۱ آذر ۱۴۰۳ خورشیدی) ۱٬۰۲۱٬۸۶۵ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

بشار اسد

نیروهای شورشی در سوریه پس از حملات متعدد، دمشق را تصرف کردند و بشار اسد (در تصویر)، رئیس‌جمهور سرنگون‌شده، از کشور گریخت.
کلیسای نوتردام پاریس پس از بازسازی در پی آتش‌سوزی سال ۲۰۱۹ بازگشایی شد.
ساعاتی پس از اعلام حکومت نظامی توسط یون سوک یول رئیس‌جمهور کره جنوبی، مجلس ملی به اتفاق آراء، این وضعیت را لغو کرد.
اسرائیل و لبنان با آتش‌بس ۶۰ روزه برای توقف درگیری‌های کنونی موافقت کردند.

یادبودها

امروز: چهارشنبه، ۱۱ دسامبر ۲۰۲۴ میلادی برابر ۲۱ آذر ۱۴۰۳ هجری خورشیدی و ۹ جمادی‌الثانی ۱۴۴۶ هجری قمری (UTC)

رویدادها

۱۷۹۲ – آغاز محاکمه لویی شانزدهم پادشاه فرانسه که در انقلاب فرانسه دستگیر شده بود.
۲۰۱۰ – بمب‌گذاری استکهلم که موفقیت‌آمیز نبود.

زادروزها

۱۳۰۴ - زادروز احمد شاملو شاعر و نویسنده و مترجم ایرانی
۱۵۲۱ - زادروز لئون دهم از پاپ‌های کلیسای کاتولیک رم
۱۸۰۳ - زادروز هکتور برلیوز آهنگساز فرانسوی از چهره‌های تأثیرگذار در موسیقی عهد رمانتیک
۱۸۴۳ - زادروز روبرت کخ پزشک و دانشمند آلمانی، کاشف عامل بیماری سل، برندهٔ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۱۹۰۵
۱۹۱۱ - زادروز نجیب محفوظ نویسنده و نمایشنامه‌نویس مصری، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات
۱۹۱۸ - زادروز آلکساندر سولژنیتسین نویسندهٔ روسی، برندهٔ جایزه ادبیات نوبل سال ۱۹۷۰ میلادی
۱۹۴۳ - زادروز جان کری سیاستمدار آمریکایی، شصت وهشتمین وزیر امورخارجه ایالات متحده آمریکا
۱۹۶۹ - زادروز ویسواناتان آناند استادبزرگ شطرنج اهل هندوستان، قهرمان پیشین شطرنج جهان

درگذشت‌ها

۷۱۱ - درگذشت ژوستینیان دوم امپراتور بیزانس از ۶۸۵ تا ۶۹۵ و سپس از ۷۰۵ تا ۷۱۱
۷۲۱ - درگذشت امپراتریس گمه‌ای چهل و سومین فرمانروای ژاپن
۱۲۸۲ - درگذشت میخائیل هشتم امپراتور نیقیه و بیزانس
۱۸۹۵ – درگذشت الکساندر دوما نویسندهٔ فرانسوی، پسر الکساندر دوما
۱۹۷۸ - درگذشت وینسنت دو وینیو بیو-شیمیدان آمریکایی، برندهٔ جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۵۵
۲۰۱۲ - درگذشت راوی شانکار آهنگساز و نوازندهٔ هندی سیتار

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای دسامبر – یادبودهای بیشتر…

نگارهٔ برگزیدهٔ امروز

تمثیلی خیالی از دیدار جهانگیرشاه (پادشاه گورکانیان هند) و شاه عباس (پادشاه ایران صفوی) اثر ابوالحسن و در سبک نگارگری گورکانی. در این تصویر جهانگیر مقتدرتر نشان داده شده‌است و شیری زیر پای اوست، در حالی که شاه عباس بر سر بزی ایستاده است. هالهٔ نور که در نقاشی‌های گورکانی معمول است، با وجود دو پادشاه در تصویر، به صورت خورشید بزرگی برآمده. کره جغرافیایی و نقشه جایگاه کشورها نیز در پس‌زمینه قابل تشخیص است.
در توضیح مطالبی به زبان فارسی نوشته شده: «مضمون خوابی که حضرت در چشمه نور مشاهده نموده بودند.»«داس پت به زبان معجز بیان فرموده: شاه ما در خواب آمد پس مرا خوشوقت کرد/دشمن خواب منست آنکس که از خوابم ربود» «عمل مریدزاده باخصلاص نادرالزمان بن آقا رضا»«چون نوروز قریب بود از روی تعجیل ساخته شد و صورت از جمعی که دیده بوده‌اند تحقیق نموده بحد قیاس و قرینه سروری فی الجمله صورتی داده که اکثر بر اینند که مانند هست. هوالمصور الاعلم». همچنین تزئینات حاشیه و گل‌ها «عمل محمدصادق» است.

بایگانی دسامبر ۲۰۲۴ – نگاره‌های برگزیدهٔ بیشتر

درون‌مایه

دانش طبیعی و صوری: اخترشناسی – زیست‌شناسی – شیمی – زمین‌شناسی – فیزیک – آمار – احتمالات – ریاضیات – سامانه‌ها – علوم رایانه – منطق

دانش اجتماعی و انسانی: آموزش – ادبیات – اقتصاد – انسان‌شناسی – باستان‌شناسی – تاریخ – جامعه‌شناسی – جغرافیا – روان‌شناسی – زبان‌شناسی – ارتباطات – علوم سیاسی – فلسفه

دانش کاربردی: پزشکی – حقوق – رایانه – بهداشت – فناوری اطلاعات – فناوری – کسب و کار – کشاورزی – مدیریت – مهندسی

فرهنگ و هنر: بزرگان و مشاهیر – رسانه‌ – سرگرمی‌‌ – هنرهای نمایشی – هنرهای تجسمی – سینما – موسیقی – معماری – نقاشی – ورزش

پروژه‌های خواهر ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا توسط ویرایشگران داوطلب نوشته شده و از سوی سازمان ناسودبر بنیاد ویکی‌مدیا میزبانی می‌شود که خود میزبان چندین پروژهٔ داوطلبانهٔ دیگر نیز هست:

ویکی‌انبار
انبار رسانه‌های آزاد
مدیاویکی
توسعهٔ نرم‌افزار ویکی
فراویکی
هماهنگی پروژهٔ ویکی‌مدیا
ویکی‌کتاب
کتاب‌های درسی و راهنماهای آزاد
ویکی‌داده
پایگاه دانش آزاد
ویکی‌خبر
اخبار با محتوای آزاد
ویکی‌گفتاورد
مجموعه‌ای از نقل قول‌ها
ویکی‌نبشته
کتابخانه‌ای با محتوای آزاد
ویکی‌گونه
فهرست گونه‌ها
ویکی‌دانشگاه
ابزارهای آموزشی آزاد
ویکی‌سفر
راهنمای آزاد سفر
ویکی‌واژه
فرهنگ واژگان

زبان‌های ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیای فارسی در سال ۱۳۸۲ بنیان‌گذاری شده و هم‌اکنون ۱٬۰۲۱٬۸۶۵ نوشتار دارد. ویکی‌پدیا به زبان‌های بسیاری وجود دارد؛ برخی از بزرگ‌ترین آن‌ها در زیر فهرست شده‌اند.

۱٬۰۰۰٬۰۰۰+ نوشتار

۲۵۰٬۰۰۰+ نوشتار

۱۰۰٬۰۰۰+ نوشتار

فهرست کامل ویکی‌پدیاها