صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۱٬۰۲۵٬۵۱۱ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

چرخه قاعدگی مجموعه‌ای از تغییرات طبیعی در تولید هورمون و ساختارهای رحم و تخمدان‌های دستگاه تولیدمثل در زنان است که بارداری را امکان‌پذیر می‌سازد. «چرخه تخمدانی» تشکیل اووسیت و ترشح دوره‌ای استروژن و پروژسترون را کنترل می‌کند و «چرخهٔ رحمی» در آماده‌سازی و نگهداری پوشش داخلی رحم برای دریافت سلول تخم و لانه‌گزینی جنین نقش دارد. این چرخه‌ها همزمان و هماهنگ بوده و معمولاً بین ۲۱ تا ۳۵ روز در زنان بالغ (با متوسط ۲۸ روز) به طول می‌انجامند و حدود ۳۰ تا ۴۵ سال ادامه می‌یابند. هورمون‌ها، چرخه‌های قاعدگی را ایجاد می‌کنند. افزایش و کاهش دوره‌ای هورمون محرک فولیکولی موجب تولید و رشد سلول‌های فولیکولی و اووسیت‌ها (سلول‌های جنسی نابالغ) می‌شود. هورمون استروژن نیز پوشش داخلی رحم (آندومتر) را ضخیم نموده تا در صورت لقاح، رویان را در خود جای دهد و تسهیل خون‌رسانی به این پوشش ضخیم شده، مواد مغذی را برای جنینی که با موفقیت لانه‌گزینی شده است فراهم می‌کند. اگر لانه‌گزینی اتفاق نیفتد، پوشش داخلی از بین رفته و خون‌ریزی آغاز می‌شود. قاعدگی که با کاهش سطح استروژن و پروژسترون ایجاد می‌گردد (در اصطلاح رایج «پریود»)، تخریب دوره‌ای آندومتر را به همراه دارد و نشانه‌ای از عدم بارداری است. هر چرخه بر اساس رویدادهای تخمدان (چرخه تخمدان) یا رحم (چرخه رحم) به فازهای مختلفی تقسیم می‌شود. چرخهٔ تخمدان از فاز فولیکولی، تخمک‌گذاری و فاز لوتئال تشکیل شده و چرخهٔ رحم نیز شامل قاعدگی، فاز تکثیری و ترشحی است. نخستین روزِ چرخه قاعدگی، ابتدای فرایند قاعدگی است که حدود پنج روز به طول می‌انجامد، سپس آندومتر مجدداً ضخیم شده (فاز تکثیری) و با ثبات آندومتر، فاز ترشحی که معمولاً لانه‌گزینی در آن اتفاق می‌افتد آغاز می‌شود. چرخهٔ تخمدان با رشد و تولید فولیکول‌ها شروع و در حدود روز چهاردهم، با تخمک‌گذاریِ معمولاً یک اووسیت، به فاز دوم خود می‌رود.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

…بنا به وصیت صادق کیا ، پس از مرگش در ایالات متحده، جسد او را سوزانده و خاکسترش را به دریای مازندران ریختند؟ (در تصویر)
… نئاندرتال‌ها ۴۰۰٬۰۰۰ سال پیش‌تر از انسان‌های خردمند توانستند از آفریقا خارج شوند و در آسیا و اروپا زندگی کنند؟
… اصل نام بازی آلمانی منچ، «عصبی نشو مرد» می‌باشد؟
… در شطرنج با چشمان بسته، با چشمان بسته شطرنج بازی می‌کنند؟
… سیاستمدار سوری، احسان الشریف، در دوران دانش‌آموزی یک شورش را علیه مدیرِ عثمانیِ مکتب رهبری کرد، زیرا مدیر سعی داشت دانش آموزان عرب را مجبور به سخن گفتن به زبان ترکی عثمانی کند؟
… مرز مشترک ایالات متحدۀ آمریکا با کشور کانادا طولانی‌ترین مرز بین‌المللی در جهان است؟

بیشتر…

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند. ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۲۴ دی ۱۴۰۳ خورشیدی) ۱٬۰۲۵٬۵۱۱ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

جوزف عون

جوزف عون (در تصویر) پس از دو سال بحران به‌عنوان رئیس‌جمهور لبنان انتخاب شد.
آتش‌سوزی‌های جنوب کالیفرنیا، موجب مرگ دست‌کم ۲۴ نفر و ویرانی ۱۲٬۰۰۰ ساختمان شده است.
زمین‌لرزه‌ای به بزرگی ۷٫۱ ریشتر شهرستان تینگری در منطقه خودمختار تبت چین را لرزاند و دست کم ۱۲۶ کشته بر جای گذاشت.
اندونزی به عضویت کامل بریکس درآمد.
جاستین ترودو قصد استعفای خود را از سمت نخست‌وزیری کانادا اعلام کرد.

یادبودها

امروز: دوشنبه، ۱۳ ژانویه ۲۰۲۵ میلادی برابر ۲۴ دی ۱۴۰۳ هجری خورشیدی و ۱۲ رجب ۱۴۴۶ هجری قمری (UTC)

رویدادها

۱۹۹۰ - در جریان کشتار باکو ۹۰ تن از ارمنی‌های جمهوری آذربایجان کشته شدند و ۷۰۰ تن نیز مجروح شدند
۲۰۰۱ - در اثر دو زمین‌لرزه در السالوادور، ۹۴۴ نفر کشته شدند و ۱۰۰٬۰۰۰ خانه ویران گردید.

زادروزها

۴۱۰ - زادروز موُسس خورناتسی تاریخ‌نگار، فیلسوف، الهی‌دان، مترجم و شاعر و نویسنده ارمنستانی
۱۶۸۳ - زادروز کریستف گراپنر آهنگساز آلمانی
۱۸۶۴ - زادروز ویلهلم وین (در تصویر) فیزیکدان آلمانی
۱۹۲۴ - زادروز پاول فایرابند فیلسوف علم
۱۹۲۷ - زادروز سیدنی برنر زیست‌شناس اهل آفریقای جنوبی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی سال ۲۰۰۲ به‌همراه رابرت هرویتس و جان سالستن
۱۹۶۶ - زادروز پاتریک دمپسی بازیگر آمریکایی
۱۹۷۷ - زادروز اورلاندو بلوم هنرپیشه انگلیسی

درگذشت‌ها

۶۹ - درگذشت گالبا امپراتور روم به مدت ۷ ماه بین سال‌های ۶۸ تا ۶۹
۱۵۹۹ - درگذشت ادموند اسپنسر شاعر و نویسنده بریتانیایی
۱۹۷۸ - درگذشت هوبرت هامفری سناتور سنای ایالات متحده آمریکا از سال ۱۹۴۹ تا ۱۹۶۴ و ۱۹۷۱ تا ۱۹۷۸
۲۰۱۲ - درگذشت رئوف دنکتاش رهبر سابق جمهوری قبرس شمالی از ۱۹۸۳ تا ۲۰۰۵

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای ژانویه – یادبودهای بیشتر…