Zitokina
| Zitokina | |
|---|---|
| Mota | signaling molecule (en)  , glukoproteina eta proteina |
| Identifikatzaileak | |
| MeSH | D016207 |
Zitokinak[1] (grezieratik, cyto: zelula eta kinos: higidura) zelulen funtzioak erregulatzen dituzten proteinak dira, immunitate-sistemaren zelula batzuek (linfozitoek, makrofagoek, monozitoek...) ekoitzitakoak. Zelulen arteko komunikazioa errazten dute zitokinek, hormona eta neurotransmisoreen antzera. Hormonen aldean, baina, zitokinak kontzentrazio txikiagoan daude odolean (infekzioa dagoenean haien kopurua handitu arren) eta zelula desberdinetatik sortzen dira (gehienbat immunitate-sistemaren zeluletatik, baina baita ehun konektiboaren zeluletatik ere), hormonak guruin espezifiko batek jariatzen dituen bitartean.
Eragile immunoerregulatzaileak dira zitokinak, eta hori da haien eginkizun nagusia, baina ez bakarra. Immunitate-sisteman parte hartzen duten zelulen arteko komunikazioa errazten dute, zelula horiek modu koordinatu batean lan egin dezaten. Horrez gain, beste funtzio fisiologikoak ere kontrolatzen dituzte: zelulen heltze-prozesua, hantura eta erantzun immunea, sukarra, ehunen konponketa, hematopoiesia, apoptosia, etab
Infekzio biriko batzuetan (gripea, COVID-19....) agertzen diren sintoma deserosoak (sukarra, mialgiak, buruko mina...) ez dira birusek sortuak, infekzioaren ondorioz aktibatzen diren zitokinek baizik [2]
Linfozitoek jariaturiko zitokinei linfokina deritze, eta makrofagoek jariatutakoei monozinak.
Zitokina-motak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Haien jardueraren arabera horrela sailkatzen dira zitokinak:
- autokrinak: jariatzen dituen zelularen gain eragina dutenean
- parakrinak: aldameneko zelulen gain eragina dutenean
- endokrinak: odolaren bitartez gorputzaren beste ataletara iristen direnean, eta urrutiko ehunen gain eragina dutenean.
Zitokina mota askori interleukina (IL) deritze, leukozitoen arteko eragin-trukeez arduratzen direlako; 30 interleukina inguru ezagutzen dira. T eta B linfozitoak dira interleukina askoren xede-zelulak. Beste zitokina batzuek, aldiz, immunitate-sistemakoak ez diren zelulei eragiten diete (interferoi batzuek eta tumoreen nekrosi-faktoreek, esaterako).
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Euskalterm: [Onkologia Hiztegia] [2015]
- ↑ López LLuch, G. Porqué nos duelen los músculos cuando contraemos la gripe o la covid-19 DUPO (Diario de la Universidad Pablo de Olavide
